امام رضا(ع)، امام هشتم شیعیان یازدهم ذی‌القعده سال ۱۴۸ هجری قمری در شهر مدینه متولد شدند. پدر بزرگوار حضرت رضا(ع)، امام موسی کاظم(ع) و مادر ایشان نجمه خاتون نام داشت. پدر امام رضا(ع) در سال ۱۸۳ هجری قمری به‌دست هارون عباسی به شهادت رسید و پس از ایشان، امام رضا(ع) در ۳۵ سالگی امامت شیعیان را برعهده گرفت. مدت امامت ایشان نزدیک به ۲۰ سال طول کشید که 10 سال اول آن همزمان با خلافت هارون‌الرشید، پنج سال بعد از آن مقارن با حکومت امین و پنج سال آخر امامت ایشان مصادف با خلافت مامون بود. پس از گذشت ۱۷ سال از دوران امامت، ایشان مجبور شد با نقشه و حیله مامون عباسی راهی خراسان شود، به اجبار ولایت‌عهدی مامون را نیز پذیرفت و ۳ سال آخر امامت خود را تحت نظر مامون در خراسان سپری کردند. مامون عباسی با خوراندن سم به امام رضا(ع) سبب مسمومیت و سپس شهادت ایشان شد. در مورد سال شهادت ایشان اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی سال ۲۰۲ هجری قمری را سال شهادت امام رضا(ع) می‌دانند و تعدادی دیگر گفته‌اند که شهادت ایشان در سال ۲۰۳ هجری قمری بوده که نظریه دوم بیشتر معروف است و در بیشتر منابع گفته شده که امام هشتم در ۲۹ صفر سال ۲۰۳ هجری قمری در ۵۵ سالگی به شهادت رسیدند.
 
اهمیت زمان در نگاه امام رضا(ع)
امام رضا(ع) می‌فرماید: «إجتَهِدوا أن یکونَ زَمانُکم أربَعَ ساعاتٍ: ساعَهً مِنهُ لِمُناجاهِ‌الله ِ و ساعَهً لِأمر المَعاشِ و ساعهً لِمُعاشَرَهِ الإخوانِ و الثِّقاتِ و الَّذینَ یعَرِّفُونَ عُیوبَکم و یخلِصونَ لَکم فِی الباطِنِ و ساعَهً تَخلُونَ فِیها لِلَذّاتِکم و بِهذِهِ السّاعَهِ تَقدِروُن عَلَی الثَّلاثِ ساعاتٍ
بکوشید که زمان‌تان را به چهار بخش تقسیم کنید:
۱- زمانی برای مناجات با خدا
۲- زمانی برای تأمین معاش [کسب روزی]
۳- زمانی برای معاشرت با برادران و معتمدانی که عیب‌هایتان را به شما می‌شناسانند و در دل، شما را دوست دارند
۴- و ساعتی برای کسب لذت‌های حلال
با بخش چهارم توانایی انجام دادن سه بخش دیگر را به‌دست می‌آورید.
 
 3 ویژگی برجسته مؤمن
امام رضا(ع) می‌فرماید: لا یکونُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنًا حَتّی تَکونَ فیهِ ثَلاثُ خِصال:۱ سُنَّه مِنْ رَبِّهِ. ۲ وَ سُنَّه مِنْ نَبِیهِ. ۳ وَ سُنَّه مِنْ وَلِیهِ. فَأَمَّا السُّنَّه مِنْ رَبِّهِ فَکتْمانُ سِرِّهِ. وَ أَمَّا السُّنَّه مِنْ نَبِیهِ فَمُداراه النّاسِ. وَ أَمَّا السُّنَّه مِنْ وَلِیهِ فَالصَّبْرُ فِی الْبَأْساءِ وَ الضَّرّاءِ.
مؤمن، مؤمن واقعی نیست، مگر آنکه سه خصلت در او باشد: «سنّتی از پروردگارش و سنّتی از پیامبرش و سنّتی از امامش.» امّا سنّت پروردگارش، پوشاندن راز خود است، امّا سنّت پیغمبرش، مدارا و نرم‌رفتاری با مردم است، امّا سنّت امامش، صبر کردن در زمان تنگدستی و پریشان حالی است. (امالی صدوق، ج ۱، ص ۳۳۹)
 
خوش رفتاری با خانواده
أَقْرَبُکمْ مِنِّی مَجْلِساً یوْمَ الْقِیامَهِ أَحْسَنُکمْ خُلُقاً وَ خَیرُکمْ لِأَهْلِهِچ
امام رضا علیه‌السلام به نقل از پیامبر صلی‌الله علیه‌وآله فرمودند: «نزدیک‌ترین شما به من از نظر مقام در روز قیامت، کسی است که در مورد خانواده خود خوش‌رفتار باشد.»
 
حقوق مؤمن بر مؤمن
إنَّ مِن حَقِّ المُومِنِ عَلَی المُومِنِ: المَوَدَّه لَهُ فی صَدرِهِ، وَالمُواساه لَهُ فی مالِهِ، وَالنُّصرَه لَهُ عَلی مَن ظَلَمَهُ، وإن کانَ فَیءٌ لِلمُسلِمینَ وکانَ غائِباً أخَذَ لَهُ بِنَصیبِهِ، وإذا ماتَ فَالزِّیارَه إلی قَبرِهِ، ولا یظلِمَهُ، ولا یغُشَّهُ، ولا یخونَهُ، ولا یخذُلَهُ، ولا یغتابَهُ، ولا یکذِّبَهُ...
از جمله حقوق مؤمن بر مؤمن، این است که در دل، او را دوست بدارد، با مالش به او کمک برساند، او را در برابر کسی که به وی ستم کند، یاری دهد، اگر مسلمانان غنیمت و خراجی داشتند و او غایب بود، سهم او را برایش بگیرد، هر گاه درگذشت، تا قبرش او را تشییع کند، به او ستم نکند، با او دغلی نکند، به او خیانت نکند، او را وا نگذارد، از او غیبت نکند، دروغگویش نشمارد...
 
محبت به اهل‌بیت
وَ عَن أبِی الحَسَن الرِّضا علیه‌السلام:
لایحِبُّنا کافِرٌ وَلا یبْغِضُنا مُؤْمِنٌ، وَ مَنْ ماتَ وَهُوَ یحِبُّنا کانَ عَلَی‌الله ِ حَقّا اَنْ یبْعَثَهُ مَعَنا.
هیچ کافری ما را دوست نمی‌دارد و هیچ مؤمنی دشمن ما نمی‌شود. هرکس با محبّت ما اهل‌بیت بمیرد، بر خداوند حتمی است که او را در قیامت با ما برانگیزد.
 
زائـر امام رضـا علیه‌السلام
اِنَّ زُوّارَ قَبْری لَأَکرَمُ الْوُفُودِ عَلَی‌الله ِ یوْمَ الْقِیامَه، وَ ما مِنْ مُؤْمِنٍ یزُورُنی فَیصیبُ وَجْهَهُ مِنَ الْماءِ اِلاّ حَرَّمَ‌الله ُ تَعالی جَسَدَهُ عَلَی النّارِ.
امام رضا علیه‌السلام فرمود: «زائران قبرم از گرامی‌ترین گروه‌هایی‌اند که روز قیامت، بر خدا وارد می‌شوند. هیچ مؤمنی نیست که مرا زیارت کند و در راه زیارتم بر چهره‌اش قطره آبی بچکد، مگر آنکه خدای متعال، بدن او را بر آتش دوزخ حرام می‌کند.»
 
بهترین بندگان
اَلَّذینَ اِذا اَحْسَنُوا اسْتَبْشَرُوا، وَاِذا اَساؤُوا اسْتَغْفَرُوا، وَ اِذا اُعْطُوا شَکرُوا، وَ اِذَا ابْتَلَوْا صَبَرُوا، وَ اِذا غَضِبُوا عَفَوا.
از حضرت رضا علیه‌السلام درباره بهترین بندگان پرسیدند. حضرت فرمـود: «آنان که هرگاه نیکی می‌کنند، خوشحال می‌شوند، هرگاه بدی می‌کنند، استغفار می‌کنند، هرگاه چیزی به آنان داده می‌شود، سپاس می‌گویند، هرگاه مبتلا و گرفتار می‌شوند، شکیبایی می‌کنند، و هرگاه خشمگین می‌شوند، عفو و گذشت می‌کنند.»