به گزارش راهبرد معاصر، امسال برای نخستین بار در راستای اجرای مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، امتحانات نهایی در پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم برگزار شد. طبق این مصوبه قرار است سهم امتحانات نهایی به تدریج در پذیرش دانشگاه‌ها از کنکور پیشی بگیرد و تا سال 1405 این سهم به 60 درصد و سهم کنکور به 40 درصد برسد.

امسال در نخستین گام برگزاری امتحانات نهایی در سه پایه دوره متوسطه دوم، شاهد چالش‌ها و حواشی بسیاری بودیم که نه‌تنها آرامش روانی حدود 2 میلیون دانش‌آموز به همراه خانواده‌ آنها را در حساس‌ترین ساعات و مقطع زمانی به مخاطره انداخت و باعث سرگردانی و دلنگرانی آنها شد، بلکه نشان داد، هنوز زیرساخت‌های کشور برای اجرای مصوبه کنکوری آماده نیست.

پیش از این، کارشناسان و دلسوزان نظام آموزش و پرورش بارها هشدار دادند که زیرساخت‌های وزارت آموزش و پرورش برای اجرای مصوبه کنکوری و برگزاری امتحانات نهایی در پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم فراهم نیست اما مسئولان شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اجرای مصوبه کنکوری اصرار داشتند؛ حتی مجلس در مصوبه‌ای، اجرای مصوبه کنکوری و تأثیر قطعی معدل در پذیرش دانشگاه‌ها را با هدف فراهم کردن زیرساخت‌ها تا سال 1406 به تأخیر انداخت اما متأسفانه این مصوبه در شورای نگهبان رد شد.

تبعات اجتماعی و امنیتی مشکلات پیش آمده در امتحانات نهایی

حتی «غلامعباس ترکی» معاون قضایی دادستان کل کشور در پیگیری حقوق عامه‌ و پیشگیری از وقوع جرم، در تاریخ 16 اردیبهشت 1403 در نامه‌ای خطاب به «رضامراد صحرایی» وزیر آموزش و پرورش نسبت به مشکلات احتمالی برگزاری امتحانات نهایی در سه پایه دوره متوسطه هشدار داد و تأکید کرد: این وضعیت علاوه بر بی‌اعتمادی و آسیب به نظام آموزشی کشور و آینده تحصیلی و علمی دانش‌آموزان، تبعات اجتماعی و امنیتی قابل توجهی را نیز برای نظام در پی خواهد داشت.

هم‌اکنون مسئولان وزارت آموزش و پرورش به ویژه واحد فناوری و سنجش این وزارتخانه باید ضمن پاسخگویی به رسانه‌ها، دلایل ایجاد مشکلات را برای شهروندان توضیح بدهند؛ موضوعی که تا امروز اتفاق نیفتاده است و هم‌اکنون این پرسش از سوی دانش‌آموزان و والدین مطرح است که دلیل اصلی این وضعیت چیست.

مشکلات تأمین تجهیزات برای حوزه‌های امتحانات

به نظر می‌رسد در کنار مشکلات مرتبط با سایت، بخشی از مشکل هم مربوط به داوطلبانی است که برای ترمیم نمرات ثبت‌نام کرده‌اند و به دلیل فراهم بودن فرصت ثبت‌نام برای ترمیم نمرات تا روز پنجشنبه 27 اردیبهشت، هنوز برای تعداد زیادی از این داوطلبان حوزه امتحان مشخص نشده است. از سوی دیگر برخی از حوزه‌های امتحانات نهایی خرداد به تجهیزات لازم همچون دستگاه تکثیر یا دوربین مدار بسته مجهز نشده‌اند.

آیا نمی‌توان ترمیم نمرات امتحانات نهایی را علاوه بر نوبت خرداد در امتحانات دی ماه هم فراهم کرد تا حجم داوطلبان متقاضی در امتحانات خرداد ماه کاهش یابد.

با توجه به مشکلات موجود، اگر تا دو روز آینده، وضعیت ثبات پیدا نکند احتمال لغو امتحانات بعدی هم محتمل است و تأخیر در فرایند امتحانات نهایی منجر به تأخیر در اعلام نتایج کنکور می‌شود. البته بررسی سامانه آموزش و پرورش نشان می‌دهد از صبح امروز یکشنبه 30 اردیبهشت 1403، سامانه بدون اخلال در حال فعالیت است و امکان دریافت کارت امتحانات نهایی برای داوطلبان میسر است.

بیشترین مشکل برای داوطلبان ترمیم نمرات

طبق بررسی خبرنگار تسنیم «تا به امروز بیش از 900 هزار نفر از دانش‌آموزان کارت شرکت در امتحانات نهایی را دریافت کرده‌اند و بیشترین مشکل مربوط به داوطلبانی است که برای ترمیم نمرات ثبت‌نام کرده‌اند و احتمالاً از امروز سایت my.medu.ir برای دریافت کارت امتحانات شرایط ثابتی پیدا می‌کند.

دلیل مشکلات هم این بود که یکباره یک میلیون و 800 هزار دیتا را در سامانه قرار دادند و سرورها سنگین شد در حالیکه باید سرورها تقویت و فرایند توزیع کارت زودتر آغاز می‌شد.»

اما مهمترین بخش از چالش‌ پیش آمده را باید سرگردانی والدین و دانش‌آموزان دانست در حالیکه در ساعات باقی مانده تا امتحانات نهایی، دانش‌آموزان باید بدون استرس سرگرم مطالعه دروس باشند اما وضعیت پیش آمده باعث استرس بسیار آنها و سرگردانی والدین در مناطق آموزش و پرورش شد.

سرگردانی والدین در مناطق و وزارتخانه

پدری که برای دریافت کارت شرکت در آزمون فرزند خود که سال گذشته دانش‌آموز بود و امسال برای ترمیم نمرات متقاضی شده است، به وزارت آموزش و پرورش مراجعه کرده، می‌گوید: « ساعت 7 صبح تا 13.30 در آموزش و پرورش منطقه دو بودم و در نهایت نتوانستند کارت امتحانات را به ما تحویل بدهند.

ساعت 14.30 به وزارت آموزش و پرورش مراجعه کردم و تا ساعت 19 که آنجا بودم، صدها نفر از والدین آمدند و رفتند در نهایت پس از ساعت‌ها انتظار موفق به دریافت کارت امتحانات نهایی فرزندم شدم.

به گفته او؛ تمام افراد مراجعه‌کننده، داوطلبان ترمیم نمرات بودند و مشکل همه نداشتن کارت نبود برای برخی کارت صادر شده بود اما حوزه امتحان را به جای تهران شهر رشت تعیین کرده بودند. متأسفانه مسئولان پاسخ درستی نمی‌دهند، باید یک نفر از مسئولان وزارت آموزش و پرورش بیاید و به طور شفاف به شهروندان اعلام کند که دلیل این افتضاح مدیریتی چیست؟ داوطلب کنکور برای هر یک ساعت خود برنامه‌ریزی دارد اما وضعیت ایجاد شده بسیاری از دانش‌آموزان و داوطلبان را نگران کرده است. مگر شب امتحان کارت صادر می‌کنند؟ چرا فرآیند صدور کارت امتحانات را چندین هفته زودتر آغاز نکردند؟»

تونل وحشت امتحانات نهایی برای دانش‌آموزان

مادری که فرزندش امسال در پایه دوازدهم داوطلب امتحانات نهایی است، با انتقاد از وضعیت صدور کارت امتحانات نهایی و درگیر کردن دانش‌آموزان با استرس دریافت کارت آزمون در کنار استرس امتحانات نهایی می‌گوید: آموزش و پرورش اعلام کرده است، بدون کارت آزمون و با شناسنامه عکسدار در امتحان حضور یابید از کجا معلوم است که دقت لازم شود و به ویژه در شهرهای کوچک، افراد دیگری به جای داوطلب در امتحان نهایی حاضر نشوند؟ آیا در چنین شرایطی میتوان مدعی تأمین امنیت امتحانات نهایی بود.

نگرانی از تکرار مشکلات در تصحیح اوراق امتحانات نهایی

در گذشته دانش‌آموزان فقط باید در کنکور شرکت می‌کردند اما هم اکنون دانش‌آموز 15 ساله از پایه دهم درگیر استرس کنکور است و باید به مدت سه سال استرس امتحانات نهایی و پس از آن کنکور را تجربه کند، آن هم در شرایطی که بازه زمانی امتحانات نهایی بسیار طولانی و یک ماه است.

به گفته او، در شرایطی که قرار بود کنکور تضعیف شود نه تنها این اتفاق نیفتاد و سهم 50 درصدی کنکور پابرجاست، سه سال امتحانات نهایی هم به آن اضافه شد و یک تونل وحشت برای دانش‌آموزان ایجاد کردند، این دانش‌آموزان قطعاً به لحاظ روانی آسیب‌های بسیاری خواهند دید که در آینده جامعه آن را احساس خواهد کرد. تصحیح اوراق امتحانات نهایی هم معضل دیگری است، این حجم از برگه‌های امتحانات را چگونه می‌خواهند، تصحیح کنند؟/ تسنیم