به گزارش مشرق، با توسعه اینترنت، هر روز به تعداد کاربران اینترنت در جهان افزوده می‌شود و با توجه به اینکه بخش زیادی از اقتصاد کشورها با حوزه ارتباطات گره خورده، حوزه‌ ای‌ آی سی تی و فناوری‌های نوین مرتبط با آن در کانون توجه جهانیان قرار گرفته است. به دلیل اهمیت بالای حوزه فناوری و ارتباطات، سازمان ملل در تازه‌ترین گزارش خود یادآور شده است که فناوری دیجیتال نوآورانه می‌تواند به مقابله با سخت‌ترین چالش‌های جهان از مبارزه با تغییرات آب وهوایی گرفته تا از بین بردن گرسنگی و فقر در جهان کمک کند.

توسعه آینده با نوآوری‌های دیجیتال

فناوری و حوزه ارتباطات تا جایی برای جهانیان اهمیت دارد که هر ساله اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) روز ۱۷ مه را به عنوان روز جهانی ارتباطات و جامعه اطلاعاتی (WTISD) نامگذاری کرده و این روز در سراسر دنیا جشن گرفته می‌شود. امسال تمرکز روز جهانی ارتباطات بر «نوآوری دیجیتال» بوده و با تعیین شعار «نوآوری دیجیتال برای توسعه پایدار» برای این روز، تلاش شده است تا جهانیان از این موضوع آگاه شوند که نوآوری می‌تواند آینده‌ای فراگیرتر و پایدارتر را شکل دهد.

«آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل به مناسبت روز جهانی ارتباطات در پیامی یادآور شده است: در روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعاتی، ما قدرت ابزارهای ارتباطی را برای «تغییر زندگی به سوی بهبودی» جشن می‌گیریم. موضوع امسال نقش کلیدی نوآوری دیجیتال در ترویج توسعه پایدار و دستیابی به اهداف این توسعه را برجسته‌تر می‌کند. فناوری دیجیتال می‌تواند به مربیان کمک کند تا از راه دور به دانش‌آموزان خود دسترسی پیدا کنند و پزشکان با بیماران خود ارتباط بگیرند. برای این توسعه پایدار مبتنی بر نوآوری دیجیتال، طراحی سیستم‌های حمل و نقل هوشمند و شهرهای پایدار هم ضروری است و نباید آن را نادیده گرفت.

وی در بخش دیگری از پیامش یادآور شده است که این نوآوری‌ها نباید به کشورهای ثروتمند محدود شوند. اقتصادهای در حال توسعه، بار نابرابری‌های فزاینده تغییرات آب‌وهوایی را متحمل می‌شوند درحالی که اغلب برای دسترسی به فناوری‌های دیجیتال که می‌توانند به کاهش این چالش‌ها کمک کنند با موانعی جدی روبه‌رو هستند.

گوترش گفت: فناوری‌ها و سیاست‌های نوآورانه، از زیرساخت‌های پهن باند گرفته تا آموزش سواد دیجیتال می‌توانند به هدف اصلی اتحادیه بین‌المللی مخابرات یعنی پرکردن شکاف دیجیتال و اتصال امن برای همه تا سال ۲۰۳۰ کمک کنند.
وی همچنین در پیام خود خبر داد: در «اجلاس آینده»

(Summit of the Future) که در سپتامبر برگزار می‌شود قرار است کشورها بر سر یک پیمان دیجیتال جهانی با هدف حفاظت از فناوری به عنوان نیرویی برای رفاه انسان به توافق برسند. در این اجلاس، هر ساله اعضای سازمان ملل به دنبال حل چالش‌های آینده هستند و امسال قرار است بر فناوری تمرکز شود.

گوترش گفت: این یک فرصت منحصربه‌فرد برای مهارت نوآوری و فناوری دیجیتال به منظور پیشبرد حکمرانی دیجیتال مؤثر و فراگیر خواهد بود. در این روز جهانی مخابرات و جامعه اطلاعاتی، اجازه دهید بازهم بر تعهد خود به منظور اطمینان از اینکه همه مردم در همه کشورها می‌توانند از عصر دیجیتال بهره‌مند شوند، تأکید کنیم.

تحقق ۷۰ درصدی اهداف فناوری سازمان ملل

در گزارش سازمان ملل ویژه آمده است می‌توان از فناوری‌های دیجیتال برای تحقق ۷۰ درصد از اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDGs) تا سال ۲۰۳۰یعنی ۶ سال دیگر کمک گرفت. در همین راستا، باید کشورهایی که هنوز در زمینه فناوری به چشم‌انداز دیجیتالی مناسبی نرسیده‌اند به دنبال سرمایه‌گذاری در زمینه مهارت‌های دیجیتال بر اساس شعار سال باشند تا از توسعه پایدار عقب نمانند.

در این گزارش آمده است: ساختن آینده‌ای پایدار نیازمند تفکر و اقدام نوآورانه است و ۲۰۲۴ WTISD فرصت مناسبی برای کشف این موضوع محسوب می‌شود که چگونه نوآوری دیجیتال می‌تواند به ارتباط بین افراد کمک کند و زمینه‌ساز شکوفایی پایدار شود.

این مسأله به‌ویژه برای کشورهای فقیر و کمتر توسعه‌یافته اهمیت بیشتری دارد، چراکه شاهد نابرابری‌های آشکار از نظر دسترسی به خدمات دیجیتال در چنین کشورهایی هستیم و در این روز می‌توان نگاه جهانیان را به این شکاف دیجیتال جلب کرد تا برای کاهش آن تلاش شود.

این جمعیت ۶. ۲ میلیاردی آفلاین

برای اینکه وضعیت اتصال به اینترنت در جهان بیشتر مشخص شود می‌توان نگاهی به تازه‌ترین گزارش دیتاپورتال (datareportal) داشت که نشان می‌دهد تا پایان سال ۲۰۲۳ میلادی از جمعیت ۸.۱ میلیارد نفری جهان حدود ۵.۳۵ میلیارد نفر کاربر اینترنت بوده‌اند.

بنابراین حدود ۲. ۶۶ درصد جمعیت جهان آنلاین هستند، اما باوجود توسعه اینترنت هنوز ۶. ۲ میلیارد نفر در جهان به اینترنت و خدمات دیجیتالی متصل نیستند. بنابراین اکنون بیش از هر زمان دیگری، ساختن آینده‌ای پایدار نیازمند تفکر و اقدام نوآورانه در دنیای دیجیتال است تا این جمعیت آفلاین هم به فناوری و اینترنت دسترسی یابند.

بیشترین جمعیت آفلاین در هند

اما مردم کدام کشورها بیشتر از دسترسی به اینترنت بی‌بهره‌اند؟ گزارش دیتاپورتال در ژانویه ۲۰۲۴ نشان می‌دهد هند با ۸. ۶ میلیون نفر بیشترین جمعیت آفلاین را در دل خود جای داده و به بیان دیگر. ۴۷.۶ درصد از مردم این کشور به اینترنت دسترسی ندارند.

شاید برایتان عجیب باشد ولی واقعیت این است که چین با جمعیت ۳. ۳ میلیون نفری آفلاین خود به عنوان دومین کشوری شناخته شده است که بیشترین تعداد افراد ناتوان در اتصال به اینترنت را دارد و ۶. ۲۳ درصد از مردم این کشور به فناوری و اینترنت دسترسی ندارند. در پاکستان هم به عنوان سومین کشور این لیست، ۵۴.۳ درصد از مردم آنلاین نیستند به بیان دیگر ۳. ۱ میلیون نفر در این کشور از اینترنت بی‌بهره هستند.

نیجریه، اتیوپی، بنگلادش و اندونزی از نظر شاخص میزان جمعیت آفلاین در رده‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

زنگ خطر کرونا در دنیای دیجیتال

شکاف دیجیتال موجود، خود را در دوران کرونا بیش از پیش نشان داد. درست در زمانی که دولت‌ها در بسیاری از کشورها از جمله ایران به آموزش آنلاین در مدارس و دانشگاه‌ها روی آوردند تقریباً ۵۰ درصد از کودکان ساکن کشورهای فقیر به دلیل در دسترس نبودن دستگاه‌های دیجیتال یا سیگنال‌های ۴G نمی‌توانستند در کلاس‌های آنلاین حضور یابند.

این شکاف دیجیتال و بی‌عدالتی، گاه در حاشیه شهرها در کشورهای توسعه‌یافته نیز قابل مشاهده بود و امسال در روز جهانی ارتباطات به این موضوع و تلاش برای رفع آن تأکید شده است.

پاندمی کرونا باعث شد تا نگاه‌ها به دنیای دیجیتال جدی‌تر شود و روند افزایش تعداد کاربران اینترنت در جهان افزایش یابد. طبق گزارش دیتاپورتال، در سال ۲۰۲۳ شاهد افزایش ۱.۸ درصدی تعداد کاربران اینترنت نسبت به سال ۲۰۲۳ بوده‌ایم و این بدان معناست که در سال گذشته حدود ۹۷ میلیون نفر برای نخستین‌بار آنلاین شده‌اند.

هرچند این رقم نسبتاً قابل قبول است ولی همچنان میلیاردها نفر از این اتصال و منافع دنیای دیجیتال بی‌بهره‌اند. محققان معتقدند کاهش هرچه بیشتر این شکاف دیجیتالی، در کنار تلاش‌های کشورهای فقیر مستلزم کمک‌های کشورهای توسعه‌یافته و بزرگ جهان است.

روز جهانی ارتباطات در ایران

در ایران هم در آستانه روز جهانی ارتباطات، رئیس‌جمهور با حضور در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به منظور برگزاری جلسه نظارت ستادی، از نمایشگاه آخرین اقدامات، خدمات و دستاوردهای این وزارتخانه در بخش‌های پستی، ارتباطی و فناوری اطلاعات بازدید و ۷ پروژه را افتتاح کرد. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم با حضور در یک برنامه تلویزیونی توضیحاتی درباره پیشرفت‌های انجام شده در حوزه این وزارتخانه ارائه کرد.

به گفته وی، تاکنون بیش از ۹۶ درصد روستاهای بالای ۲۰ خانوار از نظر تعداد و حدود ۹۹ درصد روستاها از نظر جمعیت، تحت پوشش اینترنت قرار گرفته و به شبکه ملی اطلاعات متصل شده‌اند؛ البته در کنار این ۷ هزار و ۵۰۰ روستای متصل شده به شبکه ارتباطی، بیش از ۳ هزار روستای زیر ۲۰ خانوار هم به اینترنت اتصال یافته‌اند.