به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست ارائه داده‌های رفتاری مشتریان در بخش مجازی سی‌وچهارمین نمایشگاه کتاب تهران» جمعه (۲۸ اردیبهشت‌ماه) با حضور علی رمضانی، قائم‌مقام و سخنگوی نمایشگاه کتاب و سیاوش صلواتیان، مدیر آزمایشگاه کتاب در «کوشک کتاب» برگزار شد.

در این نشست، علی رمضانی در سخنانی با بیان اینکه انتشار داده‌های نمایشگاه مجازی می‌تواند سازماندهی و ساماندهی جدیدی برای صنعت نشر به همراه داشته باشد، عنوان کرد: هرچه داده‌ها جامع‌تر، کامل‌تر و در سطح جغرافیایی گسترده‌تر باشد، آنچه که حاصل می‌شود و تحلیل‌هایش دقیق‌تر و سنجیده‌تر است.

وی افزود: از ابتدای فعالیت دولت سیزدهم در خانه کتاب و ادبیات ایران، مجموعه فعالان صنعت نشر ابراز می‌کردند که اگر داده‌های حوزه تولید و مصرف به شکل منظمی منتشر شود، می‌تواند جرقه جدیدی برای کل صنعت به همراه داشته باشد.

رمضانی با بیان اینکه این موضوع از روزهای ابتدایی فعالیت خانه کتاب و ادبیات ایران، در دستور کار قرار گرفت، گفت: آمار و گزارش‌هایی که پیش از این در حوزه تولید و مصرف منتشر شده بود از دقت کافی برخوردار نبود و مجموعه خانه کتاب و ادبیات ایران در مقطعی انتشار آن را متوقف کرد.

به‌گفته سخنگوی نمایشگاه کتاب تهران، از انتشار آمار جلوگیری شد؛ زیرا ممکن بود افرادی از آن استفاده کنند. یکی از چالش‌هایی که دست نهادهای تولیدکننده آمار را می‌بندد استفاده سوء از آمار است. ممکن است از آماری که ارائه می‌شود به درستی استفاده نشود.

وی با بیان اینکه در این حوزه اعلام آمار را بهتر از مخفی نگه‌داشتن آن می‌دانیم، ادامه داد: برخی از این تحلیل‌ها، خلاف چیزی است که شنیدیم، اگر به آمار نگاه کنیم متوجه خواهیم شد که کدام ناشر تاثیرگذاری فرهنگی بیشتر دارد.

رمضانی ادامه داد: نکته‌هایی که در این آمار ارائه می‌شود می‌تواند شبهات را از بین ببرد و سابقه آماری را مورد بررسی قراردهند، ما در این داده‌ها تلاش کردیم با آوردن جزئیات ذائقه دریافت آمار را تغییر دهیم.

وی همچنین با بیان اینکه آمار ارائه شده از بخش مجازی سی‌وچهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تحت تاثیر بُن‌های کتاب نیست، گفت: باید بدانیم که همه مخاطبان بخش مجازی بن ندارند و اغلب بن‌ها در حوزه عمومی نشر مصرف می‌شود، یعنی دانشجویان و طلاب و استادان فقط از بخش دانشگاهی کتاب خریداری نمی‌کنند و از بخش عمومی هم خرید دارند و اینکه دارنده بن به سمت کتاب‌های دانشگاهی می‌رود فرضیه اشتباهی است.

رمضانی تاکید کرد: دقیق‌ترین آمار مصرف که عمومی‌ترین بخش مصرف کتاب را از نظر تعداد ناشران، خریداران و عناوین و دسترسی راحت در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد، آمارهای بخش مجازی نمایشگاه کتاب است و این آمار گستره جغرافیایی کل کشور را در بر می‌گیرد، در این زمینه افرادی که به دنبال آمار دقیق در حوزه سیاستگذاری‌ها بودند از این اطلاعات و داده‌ها به خوبی استفاده کرده‌اند.

در ادامه این نشست نیز صلواتیان با بیان اینکه نمایشگاه کتاب عرضه بزرگی برای مشاهده و رصد رفتار کتابخوانان است، گفت: در این میان داده‌ها برای آشنایی با رفتار مصرف‌کنندگان ارزش زیادی دارند، این برای نخستین بار است که داده‌هایی درباره مخاطبان نمایشگاه جمع‌آوری و بررسی می‌شود.

وی با بیان اینکه سی‌وچهارمین دوره نمایشگاه مجازی بیش از ۱۸۰ هزار نفر مراجع داشت، عنوان کرد: نمایشگاه مجازی تاکنون چهار تجربه برگزاری در سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ داشته است و امسال پنجمین تجربه خود را پشت سر می‌گذارد.

صلواتیان ادامه داد: فروش در بخش مجازی آن صعودی بود اما در سال ۱۴۰۱ مقداری کاهش پیدا کرد که این کاهش به دلیل بازگشت برگزاری نمایشگاه حضوری بود.

مدیر آزمایشگاه کتاب در بخش دیگر صحبت‌هاش درباره آمار سی‌وچهارمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، به فروش یک میلیون و ۳۶۹ هزار نسخه کتاب در سال گذشته اشاره کرد و گفت: تعداد کتاب‌های فروخته شده در سال ۱۳۹۹ یک میلیون و ۳۴۶ هزار نسخه، در سال ۱۴۰۰ یک میلیون و ۳۳۱ نسخه، در سال ۱۴۰۱ یک میلیون و ۲۳۹ نسخه و در سال ۱۴۰۲ یک میلیون و ۳۶۹ نسخه بود.

به گفته وی، طبق آمار منتشر شده از بخش مجازی در این سال‌ها هر نفر به صورت میانگین ۷ کتاب در سبد خرید خود داشته است.

صلواتیان در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه ارزش نمایشگاه مجازی هر سال برای ناشران و کتابفروشان بیشتر شناخته می‌شود، گفت: نگاهی به آمار نشان می‌دهد که نمایشگاه سی‌وچهارم در دو بخش حضوری و مجازی ۴۰۱ میلیارد فروش داشته است که ۴۰ درصد این فروش در بخش مجازی بوده است.

وی ادامه داد: هر فردی در بخش مجازی حدوداً ۹۴۰ هزار تومان خرید کرده است که این حجم خرید نشان می‌دهد در نمایشگاه مجازی هر ثانیه ۱۹۶ هزار تومان کتاب فروخته می‌شود.

صلواتیان همچنین قیمت را از چالش‌های مردم در خرید کتاب دانست و گفت: مردم از قیمت کتاب در بخش مجازی نارضایتی کمتری دارند زیرا تخفیف‌های بیشتری ارائه می‌شود، از سوی دیگر حضور کتابفروشی‌ها موجب می‌شود کتاب چاپ قدیم با قیمت کمتر به فروش برسد.

به‌گفته وی، بر اساس آمار منتشر شده، ۹۳ درصد عرضه کتاب در بخش مجازی بین صفر تا ۳۰۰ هزار تومان. همچنین ۹۷ درصد فروش‌ها بین صفر تا ۴۲۰ هزار تومان بوده است.

صلواتیان همچنین به بخش دیگر این آمار اشاره کرد و گفت: ۶۱ درصد از کتاب‌های فروخته شده در بخش مجازی تالیف و ۳۸ درصد ترجمه و یک درصد سایر کتاب‌ها بود. این آمار برای ناشران اطلاعات مهمی است زیرا ممکن است این طور اندیشیده شود که که فروش ترجمه بهتر است.

وی تاکید کرد: طبق آمار ۲ هزار و ۵۹ ناشر و ۱۷۲ کتابفروش در بخش مجازی نمایشگاه کتاب سال گذشته حضور داشتند که یک میلیون و ۱۰۴ هزار نسخه توسط ناشران و ۲۵۶ هزار و ۲۵۶ نسخه کتاب توسط کتابفروشان فروخته شد که در این میان سهم فروش کتاب‌فروشان بیشتر بوده است.

سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا ۲۹ اردیبهشت فرهنگی ناشران از ساعت ۱۰ تا ۲۰ در مصلای امام خمینی (ره) برپا است.