به گزارش ستاد خبری سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست تخصصی دستاوردهای «مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور» در حوزه اسناد و نسخ خطی و مجموعه‌های تاریخی ایران و هند، عصر چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳ با حضور مهدی خواجه‌پیری، موسس و رییس مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور و محمدرضا نصیری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه شبه‌قاره هند و همچنین محمدرضا بهزادی، مدیر بخش فهرست‌نویسی اسناد مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور در سالن کوشک کتاب سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد. 

در ابتدای این نشست، رییس مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور با ارائه جزئیاتی از شکل‌گیری و فعالیت این مرکز گفت: تلاش من همواره براین بوده تا بتوانیم میراث مشترک ایران و هند را نگهداری کنیم. روابط میان ایران و هند به هزاران سال قبل برمی‌گردد و این دو کشور روابط مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و مذهبی داشت‌اند اما مهمترین روابط ایران و هند، روابط فرهنگی است و همین امر عامل مهاجرت‌هایی است که ایرانیان به هند داشته‌اند. 

مهدی خواجه‌پیری افزود: مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور سال ۱۳۶۴ با امر مقام معظم رهبری و به منظور پاسداری از زبان فارسی و حفظ میراث ایرانی - اسلامی و شیعی در محل خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در هند راه‌اندازی شد. ازآنجا که آغاز کار ما با تهیه میکروفیلم بود، نام مرکز را میکروفیلم و چون زمان آغاز به کار این مجموعه مصادف با چهارصدمین سال شهادت علامه شهید قاضی نورالله شوشتری بود، نام نور به آن اضافه شد. 

او ادامه داد: صدهزار نسخه از کتاب‌های هند را که به زبان‌های فارسی، انگلیسی و اردو و… نوشته شده بود از کتابخانه‌های شخصی و دولتی جمع‌آوری کرده و تبدیل به میکروفیلم کردیم و سپس با آمدن تکنولوژی‌های جدید مسیر را با دیجیتال کردن ادامه دادیم. 

خواجه‌پیری درباره سایر فعالیت‌های این مرکز گفت: بخش دیگر کارهای ما مربوط به شجره‌های سادات سنی و شیعه‌ای است که ریشه‌های مختلف داشتند. حدود ۷ کیلومتر شجره نوشتیم؛ این شجره‌ها به روز است و این مسیر ادامه دارد. 

او افزود: در بخش هنر نیز فعالیت‌های موثری داشتیم. زمانی بهترین هنرمندان به هند می‌رفتند و آثار آنها در هند است اما امروز این هنر اسلامی و ایرانی در حال نابودی است، به همین دلیل گروهی را مامور گردآوری و کتابت این اسناد و حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار سند ملی را دیجیتال کردیم. همچنین چهل‌جلد تاریخ تشیع در هند و هر جلد را با هزار صفحه چاپ کردیم. 

این پژوهشگر ادامه داد: یکی دیگر از فعالیت‌های این مرکز کاغذسازی و چاپ نسخه‌های نفیس و تولید نسخه همانند است. ما نسخ را از سراسر جهان جمع‌آوری و کاملا مشابه همان نسخ قدیمی چاپ کردیم. تا امروز ۶۵۰ اثر از نفیس‌ترین نسخ جهان را چاپ کردیم و امیدوارم بتوانیم این کار را در ایران هم به صورت گسترده‌تری انجام دهیم.

گردآوری گنجینه‌ای ارزشمند برای پژوهشگران

محمدرضا نصیری، عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی سخنران دیگر این نشست درباره تلاش‌های مدیر مرکز میکروفیلم نور توضیح داد: دکتر خواجه‌پیری سال‌هاست که در حوزه ترمیم و احیای نسخ پوسیده تلاش می‌کند و دغدغه‌ای جز جمع‌آوری آثار دینی و ملی ندارد. درعین حال خلاقیت دکتر خواجه‌پیری مثال‌زدنی است. 

او ادامه داد: مبانی اعتقادی وی را بر آن می‌دارد که به ایالت‌ها و ولایت‌ها و هرجایی که سندی مربوط به ایران است سفر کند و بلافاصله خود را از شهری به شهری و از کویی به کوی دیگر برساند تا بتواند اثری را ثبت و ماندگار کند. 

عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی تصریح کرد: اکنون مرکز میکروفیلم نور بالاتر از هر سازمان و ارگان دولتی، یک‌تنه کاری بزرگ و سترگ را در دست گرفته و در راستای حفظ میراث فرهنگی دو کشور تلاش می‌کند. 

نصیری ادامه داد: من شاهد بودم که این پژوهشگر چگونه نسخه‌های پوسیده را احیا و با ماده‌ای نگه دارنده نوشته‌های آنها را حفظ می‌کرد. ما حداقل ده‌ها نسخه‌ای را که در فرهنگستان زبان و ادب نیاز بود و پیدا نمی‌کردیم از دکتر خواجه‌پیری گرفتیم. 

او توضیح داد: از سال ۲۰۱۲ قرارداد منسجمی با هند منعقد شد تا بتوانیم اسناد کاملی را جمع‌آوری کنیم. همچنین تاکنون ۴۰۰ مجلد به چاپ رسیده و قرار است تعدادی از آنها وارد ایران شود تا مورد استفاده پژوهشگران و دانشجویان ارشد و دکتری قرار گیرد. 

سی‌وپنجمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «بخوانیم و بسازیم» از ۱۹ تا ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۳ در محل مصلی امام خمینی(ره) به شکل حضوری و در سامانه ketab.ir به صورت مجازی برگزار می‌شود.