حسن اخگری استادیار گروه آگرو تکنولوژی دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و رئیس مرکز تحقیقات اقتصاد و توسعه روستایی وکشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، اظهار کرد: امنیت وجوه مختلفی دارد و یکی از این وجوه امنیت غذایی است که تعریف اولیه امنیت غذایی در جامعه «تأمین غذا» است و در توسعه این مفهوم به «تأمین غذای سالم» تعمیم پیدا کرده است و در نهایت امروز با عنوان «تأمین غذای سالم برای همه و حفظ محیط زیست» شناخته میشود که در واقع کامل ترین تعریفی است که در حوزه امنیت غذایی مطرح است.

بیشتر بخوانید:

سهم قابل توجه هوش مصنوعی در آینده تولیدات کشاورزی/ جامعه مهندسی کشاورزی ایران در حال پیر شدن است

وی ادامه داد: کشاورزی یا تأمین غذا در جهان و از جمله کشور ما به دو طریق انجام میشود یکی برداشت از اکوسیستم های مصنوعی یا مزارع یا برداشت غذا یا ماده اولیه به صورت مستقیم از طبیعت است. برخی برآوردها بر این باورند که بشر امروز هنوز نیازهای اصلی خود را از طبیعت تولید میکند و یک بخشی را هم از مزرعه یا مشاع های کشاورزی همچون دامپروری تأمین میکند.

اخگری تصریح کرد: اگر تاکید بر حفظ محیط زیست میشود به این دلیل است که بخش اصلی تامین غذای ما از طبیعت انجام میشود و در این جایگاه ها میتوانیم برداشت داشته باشیم اما این سوال مطرح میشود که این امنیت غذایی چقدر حائز ارزش است؟ و منابعی که تامین کننده این امنیت هستند چقدر ارزش دارند؟

وی با بیان اینکه نیروی انسانی، منابع طبیعی، فناوری ها و سرمایه مولفه‌های قدرت در بحث امنیت غذایی هستند، افزود: ما برای تک تک این مولفه ها چه ارزشی قائل هستیم؟ ارزش‌ها در قیاس با یکدیگر قرار دارند. ما برای غذا چقدر و برای لباس و مسکن چقدر بها پرداخت میکنیم؟ در جوامع مختلف پاسخ های مختلفی دارد اگر به سبد هزینه خانوار در ملل مختلف مراجعه کنید این پاسخ از نظر اقتصادی محاسبه شده است که خانواده های آسیایی اروپایی آفریقایی برای هر یک از نیازهای خود از سبد هزینه خانوار چقدر هزینه کرده اند؟ به طور مثال جامعه ای ۱۸ درصد درآمد خود را به غذا اختصاص میدهد در جامعه ای دیگر این میزان ۲۷ درصد است که اینها آن ارزش های واقعی است که هر جامعه ای برای بخش های مختلف ارزش و اهمیت قائل است.

ضرورت آگاه سازی جامعه نسبت به الگوی غذای سالم

اخگری با تاکید بر اینکه جوامع در ارزش گذاری مولفه های تولید با یکدیگر متفاوت هستند اضافه کرد: بررسی های اجمالی نشان میدهد که در کشور ما غفلتی در حوزه غذا رخ داده و آن اینکه قدری که از سبد هزینه خانوار به غذا اختصاص میدهیم بسیار کم است در صورتی که اگر هزینه بالاتری را به تامین غذا اختصاص دهیم مسلما در ابعاد سلامت بهداشتی و ... هم شاهد وضعیت بهتری خواهیم بود و هزینه های درمان کاهش می یابد و مردم متاسفانه به جای اینکه به بهداشت خود اهمیت دهند به درمان بیشتر اهمیت میدهند و این یک غفلت اجتماعی است که جامعه به اهمیت غذای سالم کمتر پرداخته است.

جامعه کشاورزی مدافعان خوبی ندارد/دستاوردهای جدید کشاورزی خریداری ندارد

وی گفت: زمانی که هزینه کمتری به نسبت سایر بخش ها در حوزه تامین غذا اختصاص یابد تربیت کشاورز و کشاورزی در چنین جامعه ای نمی تواند جان بگیرد و رشد کند در سیاستگذاری کلان هم چون جامعه کشاورزی مدافعان خوبی ندارد باعث شده سیاستمداران ما نیز در اختصاص یارانه تولید به بخش کشاورزی در تعیین قیمت تضمینی محصولات کشاورزی در تعرفه محصولات کشاورزی و تجارت دقت کافی را به خرج ندهند به عبارت دیگر از سهم کشاورز میزنند تا بتوانند محصول را ارزان تر به دست مشتری برسانند به همین دلیل باز هم جامعه کشاورزی رنگ نمیگیرد در صورتی که در سایر مللی که وضعیت مشابهی دارند با یارانه این مسئله را جبران میکنند و به تولید کننده یارانه اختصاص میدهند.

اخگری با اشاره به اینکه هزینه سبد غدایی در خانوارهای ایرانی حدودا ۲۰ درصد است در حالی که به طور مثال در ژاپن نزدیک به ۴۰ درصد است، خاطرنشان کرد: جمعیت دانشجویی رشته کشاورزی در حداقل خود قرار دارد و کرسی های خالی آن فوق العاده زیاد است و این موضوع نگران کننده و زنگ خطری برای دانشگاه‌ها است. علت آن بر اساس اصل اقتصادی هزینه و فرصت، به این صورت است که کسی که ۸ سال یا ۱۲ سال عمر خود را در حوزه کشاورزی صرف میکند و یک استاد میشود درآمدی که باید به ازای وقت و هزینه ای که برای این کار گذاشته فردا نمیتواند داشته باشد حال چرا این اتفاق می افتد؟ چون برای تحقیق و محقق، برای دستاوردهای جدید خریداری وجود ندارد و بر اساس سیاستهای فعلی ارزش غذا و تولید کننده غذا پایین است و کشاورز از زمین خود درآمدی کسب نمیکند که بخواهد به دنبال فناوری های جدید باشد.

کاهش رغبت محققان برای پژوهش در بخش کشاورزی

وی با تأکید بر اینکه تأثیر تحقیقات کاربردی کشاورزی بر افزایش میزان تولید و کیفیت تولید غیرقابل انکار است، افزود: رغبت برای پژوهش در بخش کشاورزی هم بسیار کاهش یافته است چرا که محقق زمان زیادی را صرف تولید یک دستاورد یا نوآوری میکند اما به دلیل درآمدهای پایین کشاورز خریداری وجود ندارد و انگیزه شرکت ها هم برای سرمایه گذاری در این بخش کاهش یافته است.

انتهای پیام/