با این اوصاف صنایع تبدیلی و فرآوری محصولات کشاورزی از جمله مغفول ماندگان در مسیر توسعه بخش کشاورزی در استان‌ها به شمار می‌آیند. صنایعی که موجب شده نه‌فقط از تمام ظرفیت‌های این بخش در رشد اقتصادی بهره‌‌گیری نشود، بلکه بیش از ۳۰درصد تولیدات کشاورزی هم به سبب همین خلع از بین می‌رود. در حال حاضر به‌دلیل نبود آمار دقیق هرسال بخش کشاورزی با بیش‌بود و کمبود برخی محصولات روبه‌رو بوده و این امر منجر به هدر رفت بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی می‌شود. براساس آمارها حدود ۵۰ درصد محصولات تولید شده در بخش کشاورزی از مزرعه تا سفره به ضایعات تبدیل می‌شود که ۳۰درصد آن به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی و فرآوری است. وقتی مسئولان از نیازهای کشور در بخش‌های مختلف سخن می‌رانند چنین استنباط می‌شود که همه کمبودها و کاستی‌ها را می‌شناسند و حتما در رابطه با حل و فصل و تأمین نیازها از هیچ‌کوششی دریغ نمی‌کنند. صنایعی تبدیلی، تکمیلی و فرآوری ازجمله همین نیازها هستند که سال‌‌هاست در مورد ورود ماشین آلات مرتبط با آن و استفاده بهینه و بالا بردن ارزش افزوده محصولات کشاورزی قول‌هایی داده می‌شود ولی تاکنون اقدام خاصی صورت نگرفته است. وزیر اسبق جهاد کشاورزی گفته بود، صنایعی تبدیلی و تکمیلی، یکی از حلقه‌های مهم در بخش تولید بوده و اگر این حلقه به‌درستی وظیفه خودش را انجام دهد، کمک بزرگی به بخش تولیدشده است. او گفت و کاری نکرد و رفت. درست مثل مسئولان قبل‌تر از خودش اما کشاورزی ایران همچنان در حال ضرر دادن است و محصولات زیادی هر سال هدر می‌رود.
درد صادرات و زخم نبود صنعت فرآوری
سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی با افزایش تولید رابطه مستقیم دارند که درنهایت به مثبت شدن نرخ رشد کشاورزی منجر می‌شود و این افزایش در محصولاتی مانند گندم با افزایش تولید در واحد سطح و در باغبانی به‌جز پایاب سد‌ها و برخی شرایط ویژه از طریق ارتقای درجه باغات و کیفی‌سازی و استحصال، محصول بیشتر با استفاده از همان منابع قبلی را به همراه دارد. دستیابی به وحدت‌رویه در پیشبرد اهداف و سیاست‌های اجرایی از الزامات مدیریت و تصدی‌گری امنیت غذایی ۸۵ میلیون ایرانی است که باید از سوی لایه‌های مختلف اداری و اجرایی مورد توجه قرار گیرد.در چهارمحال و بختیاری به‌دلیل تنوع، توپوگرافی و ارتفاع از سطح دریا برخی محصولات اغلب میوه‌های معتدل و سرد و دانه‌دار مورد کشت قرار می‌گیرد.برخی میوه‌ها اعم از انگور و هلو که به صورت تره‌بار است و ماندگاری کمتر دارند، نیازمند فرآوری است و ضایعات زیادی دارد. انگور به‌دلیل مازاد مصرف بودن به محصول درجه ۲ و ۳ تبدیل می‌شود و از چرخه فروش کنار می‌رود. البته گاهی نیز محصولاتی مانند هلو همزمان با سراسر کشور تولید و شرایط جوی، وزش بادهای تند و عدم جمع‌آوری به موقع موجب می‌شود که بخشی از محصولات از چرخه فروش و بازار خارج شود. نبود صنعت سورت و بسته‌بندی مناسب و صنایع تبدیلی و فرآوری از مهم‌ترین مشکلات پیش‌روی صادرات محصولات کشاورزی در چهارمحال و بختیاری است. آن‌طور که مدیرباغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال وبختیاری اعلام کرده بیش از ۲۵درصد محصولات باغی استان به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی از بین می‌رود.ابراهیم شیرانی با اشاره به این‌که ایجاد صنایع تبدیلی برای محصولات باغی استان نیاز به سرمایه‌گذار دارد،تاکید می‌کندکه باید بپذیریم ساخت کارخانه‌ای عظیم برای دو، سه ماه کاری برای سرمایه‌گذار صرفه اقتصادی ندارد.وی ادامه می‌دهد: مدیریت صنایع چهارمحال و بختیاری تعدادی مجوز برای صنایع کوچک نیمه صنعتی ویژه متقاضیان صادر کرده اما این تعداد جوابگو‌ی این حجم ضایعات باغی استان نیست.
توت فرنگی‌هایی که می‌گندند
در میان استان‌ها، مازندران دومین استان تولید کننده توت فرنگی کشور محسوب می‌شود و شهرهای بابلسر و جویبار بیشترین سطح زیر کشت این محصول را به خود اختصاص داده‌اند. ۱۷هزار هکتار از مزارع مازندران زیر کشت توت فرنگی قرار دارد و از این میزان ۳۲۰ هکتار در شهرستان جویبار واقع شده. شرایط مطلوب جوی و اقلیمی سبب شده سطح زیرکشت محصول توت فرنگی امسال در مازندران روند رو به رشدی داشته باشد. با این حال این استان همچنان از داشتن صنایع تبدیلی و تکمیلی محروم است و دسترنج کشاورزان آن در استان‌های دیگر فرآوری می‌شود. کشت توت‌فرنگی به روش تونل پلاستیکی در مازندران در حال رواج است و سبب می‌شود این محصول زودتر به بازارهای مصرف راه یابد. روش کشت توت فرنگی از سنتی به صنعتی در حال تغییر است که می‌تواند ارزش اقتصادی بالایی برای کشاورزان داشته باشد. فصل برداشت توت فرنگی در مازندران چهار تا پنج ماه طول می‌کشد و کشاورزان دغدغه فروش در زمان برداشت را دارند، چون می‌دانند وقتی صنایع تبدیلی وجود ندارد باید در کمترین زمان ممکن تولیداتشان را بفروشند تا ضرر نکنند.
درد صادرات و زخم نبود صنعت فرآوری
سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی با افزایش تولید رابطه مستقیم دارند که درنهایت به مثبت شدن نرخ رشد کشاورزی منجر می‌شود و این افزایش در محصولاتی مانند گندم با افزایش تولید در واحد سطح و در باغبانی به‌جز پایاب سد‌ها و برخی شرایط ویژه از طریق ارتقای درجه باغات و کیفی‌سازی و استحصال، محصول بیشتر با استفاده از همان منابع قبلی را به همراه دارد. دستیابی به وحدت‌رویه در پیشبرد اهداف و سیاست‌های اجرایی از الزامات مدیریت و تصدی‌گری امنیت غذایی ۸۵ میلیون ایرانی است که باید از سوی لایه‌های مختلف اداری و اجرایی مورد توجه قرار گیرد.در چهارمحال و بختیاری به‌دلیل تنوع، توپوگرافی و ارتفاع از سطح دریا برخی محصولات اغلب میوه‌های معتدل و سرد و دانه‌دار مورد کشت قرار می‌گیرد.برخی میوه‌ها اعم از انگور و هلو که به صورت تره‌بار است و ماندگاری کمتر دارند، نیازمند فرآوری است و ضایعات زیادی دارد. انگور به‌دلیل مازاد مصرف بودن به محصول درجه ۲ و ۳ تبدیل می‌شود و از چرخه فروش کنار می‌رود. البته گاهی نیز محصولاتی مانند هلو همزمان با سراسر کشور تولید و شرایط جوی، وزش بادهای تند و عدم جمع‌آوری به موقع موجب می‌شود که بخشی از محصولات از چرخه فروش و بازار خارج شود. نبود صنعت سورت و بسته‌بندی مناسب و صنایع تبدیلی و فرآوری از مهم‌ترین مشکلات پیش‌روی صادرات محصولات کشاورزی در چهارمحال و بختیاری است. آن‌طور که مدیرباغبانی سازمان جهادکشاورزی چهارمحال وبختیاری اعلام کرده بیش از ۲۵درصد محصولات باغی استان به‌دلیل نبود صنایع تبدیلی از بین می‌رود.ابراهیم شیرانی با اشاره به این‌که ایجاد صنایع تبدیلی برای محصولات باغی استان نیاز به سرمایه‌گذار دارد،تاکید می‌کندکه باید بپذیریم ساخت کارخانه‌ای عظیم برای دو، سه ماه کاری برای سرمایه‌گذار صرفه اقتصادی ندارد.وی ادامه می‌دهد: مدیریت صنایع چهارمحال و بختیاری تعدادی مجوز برای صنایع کوچک نیمه صنعتی ویژه متقاضیان صادر کرده اما این تعداد جوابگو‌ی این حجم ضایعات باغی استان نیست.
توت فرنگی‌هایی که می‌گندند
در میان استان‌ها، مازندران دومین استان تولید کننده توت فرنگی کشور محسوب می‌شود و شهرهای بابلسر و جویبار بیشترین سطح زیر کشت این محصول را به خود اختصاص داده‌اند. ۱۷هزار هکتار از مزارع مازندران زیر کشت توت فرنگی قرار دارد و از این میزان ۳۲۰ هکتار در شهرستان جویبار واقع شده. شرایط مطلوب جوی و اقلیمی سبب شده سطح زیرکشت محصول توت فرنگی امسال در مازندران روند رو به رشدی داشته باشد. با این حال این استان همچنان از داشتن صنایع تبدیلی و تکمیلی محروم است و دسترنج کشاورزان آن در استان‌های دیگر فرآوری می‌شود. کشت توت‌فرنگی به روش تونل پلاستیکی در مازندران در حال رواج است و سبب می‌شود این محصول زودتر به بازارهای مصرف راه یابد. روش کشت توت فرنگی از سنتی به صنعتی در حال تغییر است که می‌تواند ارزش اقتصادی بالایی برای کشاورزان داشته باشد. فصل برداشت توت فرنگی در مازندران چهار تا پنج ماه طول می‌کشد و کشاورزان دغدغه فروش در زمان برداشت را دارند، چون می‌دانند وقتی صنایع تبدیلی وجود ندارد باید در کمترین زمان ممکن تولیداتشان را بفروشند تا ضرر نکنند.
نظر شما