به گزارش روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، به میزبانی مؤسسه فرهنگی و انتشارات بین‌المللی الهدی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و در راستای بررسی سیاست‌های فرهنگی کشور آلمان، آیین رونمایی از کتاب «سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین‌المللی و دوجانبه» به قلم حمید محمدی، رایزن پیشین فرهنگی کشورمان در آلمان در سالن کنفرانس سرای اهل قلم سی و پنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

محمدی در آغاز سخنان خود به نیاز شدیدی که جامعه ایران به شناخت سیاست‌ها و رویکردهای فرهنگی کشورهای مطرح در عرصه دیپلماسی فرهنگی و روابط بین‌المللی دارند، اشاره و ابزارها و سیاست‌هایی که در حوزه روابط فرهنگی با سایر ملل بکار می‌گیرند، راهکار اصلی این شناخت عنوان کرد.

وی اظهار داشت: آلمان تقریبا از دهه ۷۰ میلادی به بعد، فعالیت‌های فرهنگی خود را تغییر داد و سیاست فرهنگی خودش را به عنوان ضلع سوم سیاست خارجی کشورش عنوان کرد و به نوعی از دیپلماسی فرهنگی خودش برای گسترش مبادلات اقتصادی و تجاری آلمان با دیگر ملل بهره گرفت.

نویسنده کتاب «سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین‌المللی و دوجانبه» گفت: آلمان‌ها از ابزار رسانه و نقش بی بدیل این ابزار در گسترش تعاملات فرهنگی بهره زیادی می‌گیرند به عنوان مثال شبکه «دویچه وله» در حوزه دیپلماسی فرهنگی به عنوان یک ابزار اصلی در سیاست فرهنگی خارجی کشور آلمان محسوب می‌شود و در حقیقت باید گفت دیپلماسی فرهنگی آلمان دیپلماسی با هدف اصلی تامین منابع اقتصادی و تجاری این کشور از دهه ۸۰ به بعد عمل می‌کند و به این ترتیب هدف اصلی در سیاست فرهنگی خارجی آلمان کسب بیشترین آورده اقتصادی در تعاملات بین‌المللی و با هدف کمک به اقتصاد در آلمان است.

وی ادامه داد: لذا در حوزه میراث فرهنگی و ترمیم آثار باستانی و ایجاد مدارس آلمانی در خارج از کشور و ترویج زبان آلمانی بیشترین فعالیت‌ها را انجام می‌دهند. 

محمدی افزود: نکته حائز اهمیت در سیاست فرهنگی آلمان این موضوع است که سیاست‌های فرهنگی داخلی این کشور عمدتاً به بخش‌های خصوصی و شهرداری‌ها و نهادهای موسسات مردم نهاد واگذار شده و خیلی دولت در موضوعات فرهنگی داخلی دخالت نمی‌کند اصلاً در این کشور چیزی به نام وزارت فرهنگ وجود نداره تنها اداره کوچک به نام اداره فرهنگ و رسانه که یک وظیفه انجام هماهنگی‌های داخلی را بر عهده دارد؛ اما در مقوله سیاست فرهنگی خارجی کشور آلمان این دولت همیت ویژه‌ای به این موضوع قائل است.

وی ابراز کرد: نکته قابل تحمل در سیاست فرهنگی خارجی آلمان این موضوع است که برخلاف دیگر کشورهای اروپایی مثل فرانسه و انگلیس که سیاست فرهنگی خارجی آنها تمركزگرا هست و در سیاست فرهنگی کشور آلمان ما شاهد یک تمرکز گریزی هستیم. چهار مؤسسه بزرگ فرهنگی گوته و مبادلات آکادمیک آلمان، روابط خارجی آلمان و بنیاد «فون هوم بولت» مستقیماً زیر نظر وزارت امور خارجه این کشور برنامه‌ها سیاست ها و فعالیتهای علمی و فرهنگی آلمان در خارج از کشور را مدیریت و اداره می‌کنند.

رایزن پیشین فرهنگی کشورمان در آلمان در ادامه سخنانش، گفت: شناسایی افراد مستعد در دیگر کشورها و ارائه تسهیلاتی چون بورسیه تحصیلی، فرصت مطالعاتی و پروژه‌های تحقیقاتی اقدامی است که آلمان‌ها برای جذب نیروی کارآمد متخصص به انجام می‌رساند.

محمدی ادامه داد: هدف آلمان‌ها از تأسیس مدارس و مراکز متعدد فرهنگی آلمانی‌ در دیگر کشورها، ایجاد جمعیت‌های گسترده سمپات و هوادار در میان مردمان سایر ملل است. برنامه‌ها و سیاست‌های فرهنگی کشور آلمان همانگونه که قبلاً گفته شد توسط ۴ موسسه اصلی که اغلب از بودجه‌های دولتی بهره می‌گیرند مدیریت و داره می‌شود.

وی تأکید کرد که مهمترین شاخصه بنیادها و مؤسسات فرهنگی کشور آلمان در دیگر کشورها عدم موازی کاری و ایجاد هم افزایی گسترده در جهت اهداف سیاست فرهنگی خارجی کشور آلمان است که این نکته حائز اهمیت خواهد بود.

رایزن پیشین فرهنگی کشورمان در آلمان اظهار امیدواری کرد این کتاب که سیاست‌های فرهنگی خارجی آلمان را در چند دوره مورد بررسی قرار داده و در ۶ فصل تنظیم گشته به خصوص در فصل ششم آن که به طور مبسوط رویکردهای فرهنگی کشور آلمان را در دیگر کشورها را تشریح می‌کند جهت محققین و فعالان حوزه دیپلماسی فرهنگی مفید و موثر واقع شود‌. قطعا برنامه ریزی درست و دقیق فرهنگی در عرصه بین الملل، مستلزم شناخت دقیق سیاستها و رویکردهای کشور مخاطب می باشد، این نیاز انگیزه ای شد که کتاب حاضر تالیف شود.

این نویسنده مطرح کرد: جنگ جهانی دوم در بعد داخلی هویت ملی آلمانی ها را نابود کرد و در بعد خارجی وجهه آلمان به عنوان مسبب جنگ و ویرانی را در دنیا کاملا تخریب کرده بود و چهره ای کاملا سیاه از آن در اذهان مردم دنیا ایجاد نموده بود. از این رو حاکمان پس از جنگ، دو اولویت داشتند در داخل احیای هویت ملی و در عرصه بین الملل ترمیم وجهه تخریب شده و بازگرداندن آبرو به آلمان. بررسی ساز و کار اینکه چگونه آلمان مسبب جنگ و ویرانی توانست در عرض چند دهه با سیاست فرهنگی خارجی خود نه تنها حیثیت بر باد رفته را بازکرداند بلکه در بسیاری از کشورهای جهان حضور برجسته فرهنگی و آموزشی داشته باشد و تعاملات علمی آکادمیک گسترده ای برقرار کند و زبان آلمانی و به تبع آن فرهنگ آلمانی را ترویج کند به گونه ای که اکنون بیش از 15 میلیون نفر غیر آلمانی در حال فراگیری زبان آلمانی هستند. همه این موارد با جزئیات بیشتر موضوع اصلی کتاب "سیاست فرهنگی خارجی آلمان در روابط بین المللی و دو جانبه" است.

وی در ادامه، گفت: کتاب سیاست خارجی با هدف تبیین ساختار، روندهای توسعه، کارکرد و نقش نهادها و کنشگران در «سیاست فرهنگی خارجی آلمان» تألیف شده است. با توجه به گستردگی مطالب و ابعاد سیاست فرهنگی خارجی در آلمان، در این پژوهش به پنج بُعد کلان در پنج فصل و به مصادیق عملی در فصل ششم پرداخته شده است. منابع استفاده شده در این پژوهش شامل گزارش های علمی و پژوهشی و سندهای سیاسی و فرهنگی دولت، وزارت خارجه و سازمان های واسطه در سیاست فرهنگی آلمان بوده است.

محمدی تأکید کرد: در فصل اول، مفهوم سیاست فرهنگی خارجی و روند شکل گیری آن در دوران پس از جنگ در آلمان مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. فصل دوم که یکی از مهمترین بخش های این پژوهش است، به روند توسعه سیاست فرهنگی خارجی آلمان می پردازد. در این فصل تلاش شد تا راهبردها، اهداف و ابزار دولت در سیاست فرهنگی خارجی طی هفت دهه گذشته به تصویر کشیده شود. در فصل سوم به نحوه نظارت پارلمان و احزاب سیاسی به عنوان مکانیسم کنترل و کنشگری مداخله گر در آلمان پرداخته شده است. تقریبا یک چهارم از جمعیت آلمان مهاجرتبار هستند. با توجه به عصر ارتباطات و پدیده هایی مانند جهانی شدن و مهاجرت های گسترده در جهان، مطالعه جامعه مهاجرتبار جهت درک کنش های میان فرهنگی، چه در باب همزیستی مسالمت آمیز و چه در باب نزاع های فرهنگی ضروری است. در فصل چهارم ابتدا به این سوال پاسخ داده می شود که با توجه به روندهای جهانی، آلمان در سیاست فرهنگی خارجی عموما چه اهدافی را دنبال می‌کند و در مقایسه با سایر کشورها چه ابزارها و راهبردهایی را در نظر می گیرد.

این نویسنده افزود: کارکرد و وظایف رسانه دویچه وله به عنوان یکی از ابزارهای مهم در سیاست فرهنگی و دیپلماسی عمومی شرح داده می شود. زبان یکی از مولفه های حیاتی در سیاست فرهنگی هر کشور به شمار می آید. آلمان در کنار اقتصاد، نگاه ویژه ای به سرمایه گذاری در ترویج زبان آلمانی و تبادلات علمی به منظور جذب محققان و پژوهشگران و تقویت فناوری دارد. در فصل پنجم ابتدا به کارکرد و اهداف مهمترین موسسه آلمان، یعنی سازمان تبادلات آکادمیک (سازمان دآآد) پرداخته می شود. در این فصل همچنین سیاست دولت در ترویج زبان آلمانی و موسسات و سازمان های واسطه که در این کار دخیل هستند، مورد ارزیابی قرار گرفته است و در نهایت در فصل ششم به رویکردهای فرهنگی آلمان و ابزارها و شیوه هایی که برای حضور فرهنگی آموزشی در کشورهای مختلف بکار می گیرد به طور گذرا پرداخته می شود.

انتهای پیام/