[ شهروند] حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، روز گذشته، با حضور در سی‌وپنجمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از غرفه‌های مختلف کتاب بازدید کردند. ایشان ضمن بازدید سه‌ساعته خود از نمایشگاه، در گفت‌وگو با ناشران، نویسندگان و صاحبان غرفه‌های کتاب، از نزدیک در جریان تازه‌های نشر و وضعیت بازار کتاب و همچنین میزان استقبال از نمایشگاه قرار گرفتند. همچنین پس از بازدید از نمایشگاه در گفت‌وگویی با صدا و سیما، مطالبی را درباره اهمیت کتاب‌خوانی عنوان کردند. آنچه در ادامه می‌خوانید بخش‌هایی است از اظهارنظرهای قابل تأمل رهبری در بازدید از نمایشگاه و همچنین، بخش‌هایی از صحبت‌های معظم له در گفت‌وگو با صدا و سیما که به روایت خبرگزاری‌های تسنیم، ایسنا و پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، تنظیم شده است.
کدام مولوی؟!
در یکی از غرفه‌ها، کتابی پژوهشی با موضوع جلال‌الدین محمد بلخی، مشهور و معروف به «مولوی» سر بحث درباره این شاعر قرن هفتمی را باز می‌کند. آقا ریز می‌شوند روی عنوان کتاب و بعد هم خطاب به غرفهداران و جمع می‌گویند: «این مولوی که حالا دارند معرفی می‌کنند با مولویِ صاحب مثنوی خیلی فرق دارد!» در واقع این جمله ایشان تعریضی است به شناخت معوجی که این روزها دارد از مولوی ارائه می‌شود. لابه‌لای رفت و برگشتی که در ادامه با آقای مختارپور رئیس کتابخانه ملی دارند، اشاره‌ای به کتاب پرفروش از یک نویسنده ترک هم می‌شود که دربارهی مولوی نوشته شده و به تعبیر ایشان از ترویج‌کنندگان آن نسخه از مولوی است که با مولویِ صاحب مثنوی خیلی فرق دارد.
شهروند: اشاره ایشان در واقع به الیف شفق است که کتابش در ایران با عنوان «ملت عشق» منتشر شده، اما انتقادات صاحب‌نظران این حوزه را به دنبال داشته. همچنین در روزهای گذشته بحث شباهت‌های فیلم سینمایی «مست عشق» به همین کتاب، محل بحث و نظر و انتقاد بوده است.
مسئله‌ای به‌‌نام بازاری شدن
انتشارات «شهرستان ادب» جزو غرفه‌های انتهای مسیر است. آقا سمت‌شان می‌روند و توقفی کوتاه و حال و احوالی با علی‌محمد مؤدب و محمدمهدی سیار و دیگران. به سیار می‌گویند: «مختصری از این برنامه تلویزیونی‌تان را دیدم.» منظورشان برنامه «سرزمین شعر» است. سیار نظرشان را جویا می‌شود و آقا می‌گویند: «باید جوانب کار را سنجید اما در مجموع خوب است، ولی باید به حواشی توجه شود.» در ادامه با مزاح و مطایبه می‌گویند: «حالا اینکه خیلی بازاری بشوید هم مسئله‌ای است برای خودش.» سیار هم با جمع می‌خندد.
شهروند: اشاره مقام معظم رهبری به برنامه‌ای بود که از روزهای پایانی سال گذشته تا عید فطر امسال، هر شب از شبکه چهار سیما پخش می‌شد. در این برنامه که به تهیه‌کنندگی علی زارعان و اجرای محمدمهدی سیار، تولید می‌شد، 64 شاعر در هشت گروه با هم به رقابت شعری پرداختند و ناصر فیص، علیرضا قزوه، محمد کاظم کاظمی و علی‌محمد مودب، به داوری پرداختند. این برنامه واکنش‌هایی مثبت به دنبال داشت اما نقدهایی هم درباره آن مطرح بود. از جمله اینکه روزنامه خراسان در گزارشی انتقادی درباره این برنامه نوشت: «شکل برنامه شبیه برنامه‌های استعدادیابی (عصر جدید، بگو بخند، خنداننده شو و...) است، در حالی که شرکت‌کننده‌ها اساساً شاعر هستند و هرکدام حداقل یک مجموعه شعر چاپ‌شده دارند.»
یوسا، ابوالقاسم فردوسی و علی‌محمد افغانی
آقا در غرفهی نشر نگاه، به آثار ماریو بارگاس یوسا اشاراتی می‌کنند؛ نویسنده‌ای که رهبر انقلاب نسبت به او نگاه انتقادی دارند و در ادامه سخنانی که نشان می‌دهد هم یوسا را خوب می‌شناسند و هم آثارش را: «کتاب قبلی‌اش سور بُز بود. این جنگ آخرالزمان هم کتاب جدیدش است. نویسنده خیلی قوی‌ای است.» از علی‌محمد افغانی هم صحبت می‌شود و کتابی که تازه از او منتشر شده و تعجب می‌کنند که قبلاً ندیده بودند. یکی از غرفهداران می‌گوید که استقبال خوبی شده و هر روز شارژ می‌کنند. آقا می‌خندند و می‌گویند: «هر روز شارژ می‌کنیم یعنی چه؟!» وزیر ارشاد می‌آید توی بحث و 25 اردیبهشت که فردا باشد را یادآوری می‌کند که روز بزرگداشت فردوسی، شاعر فارسی‌زبان است و اشاره به اینکه فارسی را پاس بداریم.
شهروند: ماریو بارگاس یوسا، برنده نوبل ادبیات سال 2010، از نویسندگان قدرتمند ادبیات آمریکای لاتین است. از آثار مهمش می‌توان به «سور بز»، «جنگ آخرالزمان»، «گفت‌وگو در کاتدرال»، «عصر قهرمان» و... اشاره کرد. هرچند فقط یک رمان «گفت‌وگو در کاتدرال» در ثابت کردن قدرت این نویسنده کافی است، اما نقدهایی هم بر رویکردهای فکری و سیاسی یوسا مطرح بوده. از جمله برجسته‌سازی فساد حکومت‌ها و جنبش‌های ضدآمریکایی و سکوت درباره جنایات آمریکا. رسانه‌های کوبایی مقارن با اهدای نوبل به یوسا نوشتند: «اهدای جایزه به یوسا یک نوع حق‌السکوت است، پاداش سکوتی که وی درباره جنگ ظالمانه آمریکا علیه عراق و شکنجه اسرا در اردوگاه گوانتانامو اختیار کرده است.»
تمجید رهبری از حسین منزوی
رهبری در بازدید از غرفه انتشارات سوره مهر، نکات قابل تاملی در خصوص شاعران معاصر گفتند. ایشان ضمن تمجید از شعر حسین منزوی، خاطره‌ای از اولین آشنایی‌شان با این شاعر را نقل کردند. این خاطره رهبری به سال‌های ابتدای انقلاب بازمی‌گردد که آقای خامنه‌ای، امام جمعه تهران بودند و مهدی اخوان ثالث در قالب یک شعر، توصیه‌نامه‌ای را برای حسین منزوی خطاب به ایشان نوشته بود. مطلع این شعر این است: «کسی که این ورق آرد حسین منزوی است/ حسین منزوی از شاعران زنجانی‌ست.» رهبری در این غرفه با دیدن کتابی از سید حسن حسینی، گفتند که آقای حسینی نقاد خوبی بودند و در خصوص اشعار قیصر امین‌پور هم اشاره کردند که امین‌پور شاعر خیلی خوبی بود.
شهروند: حسین منزوی از غزل‌سرایان طراز اول شعر معاصر فارسی است. نگاه تازه او به تغزل و شعر عاشقانه چنان خلاقانه بود که منجر به سبکی ویژه در این نوع غزل‌سرایی شد. هرچند به جهت قدرت در شاعری، هیچ مقلدی نتوانست جا پای او بگذارد. منزوی در شانزدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۳ درگذشت. غزل عاشورایی او نیز همچنان یکی از آثار خواندنی در حوزه اشعار آیینی است.
من با ترجمه محمد قاضی خوانده‌ام
رهبری ضمن بازدید از غرفه نشر «نگاه»، با دیدن رمان «نان و شراب» نوشته اینیاتسیو سیلونه، نویسنده ایتالیایی گفتند که من این رمان را با ترجمه محمد قاضی خواندم. یکی دیگر از رمان‌هایی که رهبری در این غرفه دیدند و از آن تمجید کردند، رمان «شوهر آهوخانم» نوشته علی‌محمد افغانی بود. کتاب «به یاد تو هرگز» از این نویسنده ایرانی هم به ایشان معرفی شد و رهبری عنوان کردند که بسیاری از کتاب‌های این نشر را خوانده‌اند.
شهروند: محمد قاضی از جمله مترجمان برجسته زبان فارسی بود که در معرفی ادبیات جهان به فارسی‌زبانان تأثیر زیادی داشت. اما نکته مهم‌تر درباره مرحوم قاضی تسلط او بر هر دو زبان مبدأ و مقصد بود؛ طوری‌که بسیاری کارشناسان ترجمه‌های او را نمونه‌ای کم‌نظیر در ترجمه فارسی می‌دانند.
تل‌آویو سقوط کرد
غرفه اختصاصی فلسطین و یمن، یکی از غرفه‌های اصلی این دوره از نمایشگاه کتاب است. رهبری ضمن دیدار با مهمانان فلسطینی و یمنی، با آنها با زبان عربی صحبت کردند و کتاب‌هایی که با موضوع مقاومت فلسطین بودند را تورق کردند. یکی از نکات جالب در این غرفه، توجه ایشان به رمانی تحت عنوان «تل‌آویو سقوط کرد» بود.
شهروند: رمان «تل‌آویو سقوط کرد» نوشته نویسنده عرب‌زبان لبنانی، سمیه علی هاشم است. این کتاب سال گذشته با ترجمه سعید سادات حسینی و به همت انتشارات «کتابستان معرفت» منتشر شد. نویسنده در این رمان، طرحی را پیش‌بینی می‌کند مبنی بر آزادسازی فلسطین و از بین رفتن اسرائیل. نسخه عربی این کتاب در بازدید سال گذشته به رهبر انقلاب معرفی شده بود و حالا امسال، شاهد عرضه ترجمه کتاب بودیم.
زندگینامه «مرد ابدی»
در غرفه انتشارات شهید کاظمی، کتاب «مرد ابدی» نوشته معصومه سپهری معرفی شد و نویسنده توضیحاتی در مورد شیوه پژوهش و نگارش این کتاب ارائه کرد. این کتاب روایتی مستند از زندگی و تلاش‌های مجاهدانه شهید حسن طهرانی‌مقدم است. کتاب «دیدم که جانم می‌رود» نوشته حمید داوودآبادی هم توسط این نویسنده معرفی شد. این اثر، خاطراتی از شهید مصطفی کاظم‌زاده را دربر دارد و رهبری گفتند که این کتاب را قبلا خوانده‌اند و درباره پسری است که اولش کمی سانتی‌مانتال است. یکی از مواردی که مدنظر رهبری بود و ضمن بازدید از غرفه انتشارات روایت فتح درباره آن سوال کردند، میزان اقبال مردم به کتاب‌های دفاع مقدس بود. ایشان همچنین از تیراژ این کتاب‌ها پرسیدند. در این غرفه، کتاب «راز بی‌بی جان» که زندگینامه داستانی مادر شهید سید محمدحسین علم‌الهدی است، معرفی شد و رهبری هم گفتند این کتاب را قبلا خوانده‌اند.
شهروند: پیش از این آثاری درباره زندگی شهید حسن طهرانی‌مقدم نوشته شده بود که از جمله آنها می‌توان به «خط مقدم»، «فاتح قدس» و «با دست‌های خالی» اشاره کرد. هرچند آنچه درباره «مرد ابدی» عنوان شده این است که مفصل‌ترین زندگینامه شهید حسن طهرانی‌مقدم است.
ماجرای کتاب فردوست
در بازدید رهبری از غرفه اطلاعات، کارکنان این نشر دولتی به ایشان گفتند که کتاب «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی؛ گفتاری از حسین فردوست» همچنان از پرفروش‌های این نشر است و رهبری هم گفتند: «جالب است که همچنان این کتاب پرفروش است.» رهبر انقلاب در دیدار از غرفه سخن با رویت کتاب‌هایی از ایرج افشار، بیان کردند که با مرحوم افشار در خصوص این کتاب‌ها صحبت کرده بودم. ایشان از مسئولان این غرفه در خصوص تیراژ و قیمت کتاب‌ها و همینطور میزان خرید کتاب‌ها توسط مردم سوال کردند.
شهروند: ارتشبد حسین فردوست، یکی از چهره‌های ذی‌نفوذ در دوران پهلوی بود؛ رئیس دفتر ویژه اطلاعات از ابتدای تأسیس (۱۳۳۸)، قائم‌مقام ساواک (طی سال‌های ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۲) و رئیس سازمان بازرسی شاهنشاهی. نکته جالب دیگر همراهی فردوست از دوران کودکی و نوجوانی محمدرضا پهلوی با اوست. همین نکته‌ها باعث شد انتشار خاطرات او بعد از انقلاب با عنوان «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» مورد توجه قرار گیرد. هرچند این کتاب سال 1369 منتشر شد و از زمان انتشار آن بیش از سه دهه است که می‌گذرد.
∎
نظر شما