احسان پناه‌بر

 به گزارش رويترز، نبرد شديدي در شرق رفح در جريان است و مبارزان حماس با امكانات محدود همچون راكت‌هاي دست‌ساز، موشك‌‌هاي كوتاه‌برد و تك‌تيرانداز در مقابل تانك‌ها و سربازان اسراييلي در حال مقاومت هستند. اين در حالي است كه گزارش وزارت خارجه امريكا مي‌گويد اسراييل با استفاده از تسليحات ارايه شده از سوي ايالات متحده در غزه احتمالا قوانين بشردوستانه بين‌المللي را نقض مي‌كند. با وجود اين، واشنگتن در حال حاضر به تامين تسليحات به اسراييل ادامه خواهد داد. تلاش‌ها براي رسيدن به آتش‌بس و تبادل اسرا تاكنون راه به جايي نبرده و بيم آن مي‌رود كه قتل عام و قحطي سراسر جنوب غزه به ويژه شهر رفح را فرا گيرد. از سوي ديگر، اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل خواستار تحقيقات مستقل و جامع در مورد گورهاي دسته‌جمعي در غزه شده‌اند كه در آن صدها جسد از جمله زنان، كودكان و افراد مسن در اطراف بيمارستان‌هاي ناصر و الشفاء جاي داده شده‌اند. به گزارش وزارت بهداشت فلسطين، حداقل 34 هزار و943 نفر در حملات اسراييل به غزه از 7 اكتبر تاكنون كشته و 78 هزار و 572 نفر زخمي شده‌اند. 

در چنين شرايطي مجمع عمومي سازمان ملل متحد روز جمعه در اقدامي تاريخي نشستي فوق‌العاده در مورد بحران غزه تشكيل داد و با اكثريت قاطع قطعنامه‌اي را تصويب كرد كه حقوق فلسطين در اين نهاد جهاني به عنوان يك كشور ناظر، البته بدون اينكه عضويت كامل آن تضمين شود را ارتقا مي‌دهد. نشست عمومي سازمان ملل از شوراي امنيت خواست تا به درخواست فلسطين براي عضويت كامل در اين سازمان قول «بررسي مساعد» بدهد. در اطلاعيه مجمع عمومي سازمان ملل آمده است كه اعطاي عضويت به فلسطين مستلزم تصويب شوراي امنيت سازمان ملل است. در عين حال، مجمع تشخيص مي‌دهد كه كشور مستقل فلسطين واجد شرايط چنين وضعيتي است و به شوراي امنيت توصيه مي‌كند كه «موضوع را به نحو مطلوب بررسي و بازنگري كند». 
درباره عضويت كامل فلسطين در سازمان ملل تنها شوراي امنيت سازمان ملل تصميم‌گيري مي‌كند و ماه گذشته، ايالات متحده درخواست عضويت كامل آن را وتو كرد و گفته است تا وضعيت در غزه و اسراييل به همين منوال پيش مي‌رود، راي مخالف خواهد داد. حمايت قاطع از قطعنامه، با 143 راي موافق، 9 راي مخالف و 25 راي ممتنع نشان مي‌دهد كه جامعه بين‌المللي نياز دارد تا استقلال فلسطين را محقق كرده و اسراييل را در عرصه جهاني منزوي كند. البته برخي طرفين در تلاش بودند تا راي‌گيري در اين زمينه را كمرنگ جلوه دهند و به همين دليل اين قطعنامه در آخرين لحظات قبل از راي‌گيري كمي از شور و هيجان اوليه افتاد. 
همزمان وزارت خارجه امريكا روز جمعه به كنگره گفت كه دولت بايدن معتقد است اسراييل به احتمال زياد استانداردهاي بين‌المللي را در حمايت نكردن از غيرنظاميان در غزه نقض كرده است، اما موارد خاصي را كه توجيه‌كننده توقف كمك‌هاي نظامي باشد، پيدا نكرده است. آنتوني بلينكن، وزير خارجه امريكا، گزارش امنيت ملي 20 در مورد تضمين‌هاي امنيتي به اسراييل و ساير كشورها را به كنگره ارايه كرد. به گفته برايان فينوكان، مشاور ارشد گروه بين‌المللي بحران، گزارش وزارت خارجه امريكا كه روز جمعه به كنگره ارايه شد، اين مورد را ارزيابي مي‌كرد كه آيا استفاده اسراييل از تسليحات ارايه شده از سوي ايالات متحده در غزه، قوانين بين‌المللي را نقض كرده است يا خير. او گفت كه دولت بايدن به شكل متناقضي سعي مي‌كند وانمود كند كه مي‌خواهد ارسال تسليحات را متوقف كند، اما در حالي كه هم توان قانوني و هم اراده سياسي‌اش را دارد، از اين كار سر باز مي‌زند. 
ويليام لارنس، استاد دانشگاه امريكايي در واشنگتن‌دي‌سي نيز معتقد است كه گزارش وزارت خارجه امريكا در مورد اينكه آيا اسراييل قوانين بين‌المللي بشردوستانه را در استفاده از تسليحات امريكايي در غزه نقض كرده است، اواخر روز جمعه منتشر شد. اين در حالي است كه آنها به خوبي مي‌دانند كه سران اسراييل از سلاح براي كشتار مردم غزه استفاده مي‌كنند و دولت بايدن به راحتي مي‌تواند جلو ارسال سلاح را بگيرد. لارنس به الجزيره گفت: «وقتي شما واقعا گزارش را مي‌خوانيد، مي‌توانيد ببينيد كه كاملا نفرت‌انگيز است. كاري كه مقامات امريكايي انجام مي‌دهند، اين است كه يافته‌هاي واقعي را در غزه در ميان سروصدا و هياهوي بسيار به عمد گم مي‌كنند و تنها به صداي كر‌كننده سران اسراييل و حاميان آنها اهميت مي‌دهند.»
حدود دو ماه پيش، جو بايدن رييس‌جمهور ايالات متحده به اسراييل در مورد حمله تمام عيار به رفح هشدار داده بود. هفته پيش نيز با لحني تند به نتانياهو هشدار داد كه از تصميم حمله به رفح خودداري كند. در همين رابطه نيز مقامات امريكايي اعلام كردند كه ارسال محموله‌هاي بمب‌هاي 2000 پوندي و 500 پوندي از امريكا به اسراييل را متوقف كرده‌اند، چراكه بيم آن مي‌رود اسراييل از آنها در كشتار رفح استفاده كند. به علاوه، بايدن يك گام ديگر به پيش گذاشت و با چرخشي كم سابقه در سياست ايالات متحده، روز چهارشنبه گفت كه در صورتي كه نيروهاي اسراييلي عمليات زميني بزرگي را در رفح انجام دهند، آماده است تا از ارسال تسليحات اضافي از جمله گلوله‌هاي توپخانه به اسراييل خودداري كند. بايدن در مصاحبه با سي‌ان‌ان گفت: «اگر اسراييلي‌ها به رفح حمله كنند، من از ارسال تسليحاتي كه براي حفاظت از اسراييل استفاده مي‌شود، خودداري مي‌كنم.» به نظر مي‌رسد كه اولويت بايدن تضمين آتش‌بس موقت و خنثي كردن انتقادات سياسي در داخل كشور عليه او و دولتش است. انتقادات به بايدن در قبال اينكه آيا دولت او به اندازه كافي بر نتانياهو فشار آورده است تا تلفات سنگين غيرنظاميان در غزه را محدود كند يا خير، افزايش يافته است. اسراييل اعلام كرده كه هدف از حمله به رفح از بين بردن آخرين پايگاه حماس در اين منطقه بوده است. اسراييل مدعي است كه رهبران و نيروهاي حماس در رفح هستند و نيروهاي اسراييلي براي پيروزي كامل ادعايي اين رژيم بايد وارد رفح شوند. 
مقدمات تصميم بايدن در خصوص خودداري از ارسال تسليحات به اسراييل در آوريل اعلام شد. دولت بايدن پس از ماه‌ها مقاومت در برابر درخواست‌ها مبني بر ايجاد محدوديت انتقال تسليحات به اسراييل به منظور وادار كردن دولت نتانياهو به بازنگري در نحوه رفتار خود در جنگ، به نظر اكنون تسليم شده است و با لحني كم‌سابقه به اسراييل نسبت به حمله به رفح انتقاد مي‌كند. به گزارش وال استريت ژورنال و به نقل از مقامات امريكايي، اين بازنگري به دليل حساسيت سياسي استفاده از قوي‌ترين اهرم دولت بايدن بر اسراييل، محرمانه بوده است. اما با علني شدن اختلافات بايدن و نتانياهو در هفته‌هاي اخير، به نظر اعلام رسمي جلوگيري از ارسال تسليحات نتانياهو را خشمگين و حملات جمهوري‌خواهان به بايدن را نيز تحريك كرده است. تا آخر هفته گذشته، مقامات دولت بايدن همچنان اميدوار بودند كه شايد بتوان به وقفه‌اي در جنگ دست يافت و تلاش‌هاي خود را براي تضمين يك وقفه شش هفته‌اي به كار بستند. اما اكنون از هميشه بيشتر نااميد هستند، چراكه همه تلاش‌ها بي‌نتيجه مانده و اسراييل نيز به بخش‌هايي از رفح وارد شده است. با اين حال، اسراييل روي راهبرد ادامه جنگ پافشاري مي‌كند. حتي در حالي كه هياتي را براي مذاكرات آتش‌بس فرستاد، روز دوشنبه اعلاميه‌هايي را منتشر كرد كه از صد هزار نفر ساكن در شرق رفح خواسته بود آن منطقه را ترك كنند. 
در كنگره نيز بحث‌ها داغ است. مايك جانسون، رييس مجلس نمايندگان و ميچ مك‌كانل، رهبر اقليت جمهوري‌خواه سنا، روز چهارشنبه نامه‌اي به بايدن ارسال كردند و در آن از تاخير در ارايه تسليحات به اسراييل انتقاد كردند و گفتند: «اين امر تعهد شما را مبني بر اينكه گفته بوديد ايالات متحده امنيت اسراييل را تضمين مي‌كند و حمايت امريكا از اسراييل خلل‌ناپذير است، زير سوال مي‌برد.» از سوي ديگر، منتقدان حمايت بايدن از اسراييل مي‌گويند كه اين اقدام بسيار كم اثرتر از آن است كه تاثيري ماندگار داشته باشد، مگر اينكه از ارسال تسليحات بيشتر نيز جلوگيري شود. به نظر مي‌رسد تصميم بايدن در مصاحبه ماه مارس با ام‌اس‌ان‌بي‌سي كه در آن رييس‌جمهور هشدار داد كه حمله اسراييل به رفح از «خط قرمز» عبور خواهد كرد، قابل پيش‌بيني بود، اما به سرعت اضافه كرد: «هيچ خط قرمزي در اين زمينه وجود ندارد و من ممكن است بتوانم از ارسال تمام تسليحات جلوگيري كنم.»جيك ساليوان، مشاور امنيت ملي امريكا، در نشست مطبوعاتي كاخ سفيد بلافاصله پس از اظهارات رييس‌جمهور، از پاسخ دادن به اين سوال كه آيا در صورت عدم ارايه طرح قابل قبول حمله به رفح از سوي اسراييل، ايالات متحده كمك نظامي به اين رژيم را مشروط مي‌كند يا خير، امتناع كرد و آن را «صرفا يك نظريه» خواند. بررسي فروش تسليحات به اسراييل به دستور كاخ سفيد از ماه آينده آغاز خواهد شد. مقامات دولت بايدن به‌طور علني گفتند كه سياست خود را حتي در بحبوحه اعتراضات سراسري دانشگاه‌ها در مورد حمايت ايالات متحده از جنگ تغيير نداده‌اند. اما واضح است كه در محافل خصوصي دولت بايدن، رويكردي جديد و ناشناخته شكل گرفته است.