به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست «نویسندگان و هوش مصنوعی» با حضور جیمز اودیامبو، رئیس اجرایی ناشران کنیا، رحیم جعفروف، نویسنده و فیلمنامه‌نویس، احسان رضایی، نویسنده و منتقد ادبی و سیداحمد واحدی، فعال و کارشناس حوزه نوآوری در دومین روز از برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در سرای ملل برگزار شد.

در این نشست جیمز اودیامبو درباره اینکه آیا هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین نویسندگان شود، گفت: به نظر من هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین ذهن فعال نویسندگان شود. تاکید می‌کنم که این ابزار منافعی دارد اما در عین‌حال نمی‌توانیم آن را رقیبی برای نویسندگان و روابط انسانی و احساسات بدانیم.

وی افزود: در استفاده از هوش مصنوعی، به‌طور طییعی احساسات خاص نویسنده حذف خواهد شد؛ بنابراین این ابزار می‌تواند تکمیل‌کننده نویسندگی باشد و نه جایگزین آن. اگر استانداردهای لازم را داشته باشد نویسندگان و ادیتورها می‌توانند خوانش متن را با استفاده از این ابزار تقویت کنند و همزمان آن صدای خاص نویسنده را حفظ کنند و محتوای کتاب‌ها را حفظ کنند. قدرت نوشتن خلاق در توانایی برانگیختن خواننده برای تفکر خلاق و ایجاد احساسات و حل مسئله است.

اودیامبو ادامه داد: در حوزه صنعت چاپ و نشر، تحصص دارم و معتقدم هوش مصنوعی، این صنعت را متحول کرده است. هوش مصنوعی به این صنعت سرعت می‌بخشد و تکمیل‌کننده آن است و نه جایگزین. استفاده متعادل از هوش مصنوعی و در کنار آن استعداد نویسندگان خلاق صنعت کنیا، می‌تواند پیشرفت کند.

هوش مصنوعی جای نوابغ نویسندگی را نمی‌گیرد

در بخش دیگری از این نشست، احسان رضایی، نویسنده و منتقد ادبی با اشاره به مقاله‌ای که سال ۱۹۵۰ آلن تورین نوشت، گفت: در این مقاله آمده است، زمانی می‌توانیم تعریف درستی از هوش مصنوعی داشته باشیم که نفهمیم، کسی که با آن صحبت می‌کنیم ماشین است یا انسان. با توجه به اینکه چت جی‌پی‌تی به روی عموم باز شد و همه کاربران می‌توانند به‌صورت گسترده از آن استفاده کنند؛ گویا به این ایده تورین نزدیک شده‌ایم.

وی افزود: به نظر می‌رسد برگزاری چنین نشست‌هایی ناشی از نگرانی از آینده ما و هوش مصنوعی است. من فکر نمی‌کنم تصویر سیاه و نگران‌کننده‌ای در برابر انسان باشد.

رضایی ادامه داد: هدف ادبیات این است که مطالب را طور دیگری بیان کند، یعنی چیزی که من درک می‌کنم مطلق نیست. یکی از کارهایی که هوش مصنوعی می‌کند همین است. هوش مصنوعی از نوع نگارش، آشنایی‌زدایی می‌کند و براساس اطلاعاتی که به او داده می‌شود به جهان نگاه می‌کند. با یک کلان‌داده مواجه‌ایم که ممکن است اتفاقات عجیبی را رقم بزند. مانند برنامه‌ای که برای پیش‌بینی بیماری‌های کبدی طراحی شده بود و پرونده‌های زیادی را بررسی کرد و این برنامه توانست اختلالات روانی حاصل از این بیماری را نیز پیش‌بینی کند. برای همین برایم جذاب است که هوش مصنوعی چطور به پدیده‌ها نگاه خواهد کرد.

این نویسنده با اشاره به جایزه ادبی ژاپن که اخیراً برگزار شد، گفت: برنده این رویداد اعتراف کرد که در نگارش آن اثر ۵ درصد از چت‌جی‌پی‌تی استفاده کرده است. برگزارکننده این جایزه ادبی نیز اعلام کردند که نمی‌توانند جایزه را از آن نویسنده پس بگیرند؛ چراکه در اساسنامه این رویداد چنین چیزی تعریف نشده است.

رضایی افزود: با این حال نویسندگانی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند، هیچ وقت نمی‌توانند جای نوابغی مانند داستایوفسکی یا امثال او را بگیرند. آموزش زبان به ماشین، آسان نیست برای همین نبوغ انسانی، نزد انسان باقی خواهد ماند. آینده زبان به میزان تولیدی که آن زبان‌ها دارند بستگی دارد.

این نویسنده در پاسخ به این سوال که آیا تاکنون در نوشتن از هوش مصنوعی استفاده کرده یا خیر، گفت: گاهی برای نوشتن متن طنز از آن استفاده کرده‌ام؛ همان‌طور که می‌دانید زبان فارسی هزاران سال قدمت دارد و معانی کلمات آن در طول این دوران تغییر می‌کند، من هم برای استفاده از دیگر معانی کلمات از چت جی‌پی‌تی استفاده کرده‌ام.

دوست ندارم لذت نوشتن را به هوش مصنوعی ببخشم

رحیم جعفروف، نویسنده و فیلمنامه‌نویس، نیز در این نشست درباره ابزاری که می‌توانند به نویسندگی خلاق کمک کنند، گفت: بله این امکان وجود دارد اما باید بدانید منظور از این کمک چیست. هوش مصنوعی به چیزی تبدیل می‌شود که از محتواهای آن برای آموزش استفاده می‌کنیم. مثلاً با کتاب‌های داستایوفسکی امتحان کردیم و مدلی به دست آوردیم بسیار افسرده بود؛ همچنین تلاش کردیم آن را با توئیتر آموزش دهیم که نتیجه آن بسیار ضعیف بود. موضوع این است که هوش مصنوعی خصوصیات آن محتوایی را به خود می‌گیرد که با آن آموزش می‌بیند. اما درباره ادبیات می‌توانم بگوییم هر نویسنده یک ویژگی خاص خود را دارد و ضعف‌های هر نویسنده می‌تواند او را به یک نویسنده بزرگ تبدیل کند.

وی ادامه داد: تاکنون از این ابزار برای نوشتن استفاده نکردم و نمی‌خواهم لذت نوشتن را به آن ببخشم، می‌خواهم خودم این لذت را تجربه کنم. هوش مصنوعی نمی‌تواند مسائل را همانند یک انسان درک کند. در هوش مصنوعی فقط از متن استفاده می‌شود.

این فیلمنامه‌نویس گفت: انسان‌ها از این می‌ترسند که هوش مصنوعی جایگزین آن‌ها شود. اگر هوش مصنوعی بتواند جایگزین شما شود، یعنی شما متخصص خوبی نیستید؛ اگر به کارتان علاقه ندارید، می‌توانید آن را عوض کنید اما اگر متخصص فوق‌العاده‌ای باشید حتماً از شما استفاده می‌کنند و به شما پول زیادی می‌دهند. اگر متخصص خوبی باشید لازم نیست، نگران حضور هوش مصنوعی باشید.

نویسنده‌ای که از هوش مصنوعی در جوایز ادبی استفاده می‌کند باید حذف شود

سرگی بلاکوف، نویسنده و تاریخ‌دان، در این نشست درباره استفاده از هوش مصنوعی در نویسندگی گفت: من حاضرم با برنامه‌های مترجم کار کنم اما مشکلی که وجود دارد این است که از لحاظ علمی هر نویسنده توان آن را ندارد بیشتر از ۱۰ زبان را فرا گیرد. توانایی انسان‌ها محدود است. ممکن است استثنایی باشد که دانشمندی زبان‌مختلفی را بلد باشد اما اکثراً از زبان انگلیسی استفاده می‌کنند. این موضوع می‌تواند به توسعه دادن برنامه‌های مترجم کمک کند.

وی افزود: به نظر من همان‌طور که دوپینگ، ورزشکار را از دور رقابت‌ها حذف می‌کند، در جوایز ادبی نیز باید همین کار را بکنیم و نویسنده‌ای که از هوش مصنوعی استفاده کرده، باید حذف شود. از هوش مصنوعی می‌توان خوب استفاده کرد و می‌شود با بهره‌گیری از آن، استفاده از کاغذ را کمتر کرد اما این موضوع نباید جای نویسندگی خلاق را پُر کند. اگر قرار باشد هوش مصنوعی جایگزین کارهای تکراری باشد ایرادی ندارد.