چگونه یک رژیم غذایی می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان را کاهش دهد؟ محققان طی تحقیقات گسترده، موارد مهمی را در این زمینه کشف کرده‌اند.

کشف مکانیزمی ناشناخته برای غیرفعال کردن ژن‌ها که از ایجاد تومور جلوگیری می‌کند، می‌تواند دلیلی علمی برای ارتباط بین خطر ابتلا به سرطان و داشتن رژیم غذایی ناسالم یا بیماری‌های متابولیک کنترل نشده مثل دیابت باشد.

محققان در سنگاپور و بریتانیا با استفاده از مدل‌های موش، بافت‌های انسانی و همچنین ارگانوئیدهای (مدل‌های کوچک شبیه سازی شده) سینه انسان که در آزمایشگاه رشد داده شده‌اند، کشف کرده‌اند که تغییرات در متابولیسم گلوکز می‌تواند به رشد سرطان کمک کند. این اتفاق با غیرفعال کردن موقت یک ژن محافظت‌کننده در برابر تومور به نام BRCA2 رخ می‌دهد.

دکتر لی رن کونگ، داروشناس و نویسنده‌ اصلی این مطالعه جدید از مؤسسه علوم سرطان سنگاپور (CSI Singapore) می‌گوید: «این یافته‌ها آگاهی ما در مورد تاثیر رژیم غذایی و کنترل وزن در مدیریت خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.»

ارتباط بین رژیم غذایی و سرطان

او در ادامه توضیح می‌دهد: «ما این مطالعه را با هدف کشف عواملی که خطر ابتلا را در خانواده‌های مستعد سرطان افزایش می‌دهند، آغاز کردیم، اما در نهایت به کشف یک مکانیزم عمیق‌تر در ارتباط بین مسیر ضروری مصرف انرژی و پیشرفت سرطان رسیدیم.»

کشف جدیدی در مورد ژن‌های ضد سرطان و رژیم غذایی

دانشمندان در یک مطالعه‌ جدید، مکانیزمی ناشناخته برای غیرفعال شدن ژن‌های ضدسرطان را کشف کرده‌اند. این کشف، چالش جدیدی را برای نظریه قدیمی در مورد چگونگی شروع سرطان ایجاد می‌کند و همچنین ارتباط بین رژیم غذایی و خطر ابتلا به این بیماری را روشن‌تر می‌کند.

مدل «دو ضربه» که در سال ۱۹۷۱ توسط Knudson ارائه شد، بیان می‌کرد که برای شروع سرطان، هر دو نسخه از یک ژن سرکوب‌کننده تومور در سلول‌های ما باید به طور دائم غیرفعال شوند. با این حال، مطالعات اخیر نشان داده‌اند که جهش در یکی از دو ژن BRCA2 (یکی از ژن‌های سرکوب‌کننده تومور) می‌تواند با انواع خاصی از سرطان مرتبط باشد.

نکته جالب اینجاست که سلول‌های دارای این جهش، برخلاف سلول‌هایی که هر دو نسخه ژن BRCA2 آنها جهش یافته است، نشانه‌های معمول بی‌ثباتی ژنتیکی را نشان نمی‌دهند. به نظر می‌رسد که جهش در یک نسخه از BRCA2 در اکثر بافت‌ها، مشکلی در رشد اندام یا ترمیم DNA ایجاد نمی‌کند.

اما سلول‌های دارای این جهش، در برابر عوامل محیطی مانند سموم (مانند فرمالدئید یا استالدئید) آسیب‌پذیرتر هستند. این سموم می‌توانند سطح پروتئین BRCA2 را در سلول‌ها کاهش دهند و به مشکلات عملکردی منجر شوند.

آشوک ونکیتارامان، متخصص انکولوژی و پژوهشگر سرطان، می‌گوید: «هنوز دقیقاً مشخص نیست که چگونه این عوامل محیطی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند، اما درک این ارتباط برای اتخاذ اقدامات پیشگیرانه که به ما کمک می‌کند تا مدت بیشتری سالم بمانیم، حیاتی است.»

این کشف جدید، نشان می‌دهد که رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانند نقشی اساسی در فعال یا غیرفعال کردن ژن‌های ضدسرطان مانند BRCA2 داشته باشند. به همین دلیل، داشتن یک رژیم غذایی سالم و پرهیز از قرار گرفتن در معرض سموم محیطی، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.

حساسیت سلول‌های دارای BRCA2 معیوب به متیل گلیوکسال

محققان در مطالعه‌ای جدید، دریافته‌اند که سلول‌های افرادی که یک نسخه معیوب از ژن BRCA2 را به ارث برده‌اند، به متیل گلیوکسال (MGO) حساس‌تر هستند. MGO ماده‌ای مضر است که در فرآیند گلیکولیز، زمانی که سلول‌ها گلوکز را برای تولید انرژی تجزیه می‌کنند، تولید می‌شود.

بیش از ۹۰ درصد از MGO موجود در سلول‌ها از طریق گلیکولیز تولید می‌شود. به‌طور معمول، دو آنزیم به نام‌های AGE1 و DJ-1 این ماده را در سطح پایینی نگه می‌دارند. با این حال، در سلول‌های دارای BRCA2 معیوب، این آنزیم‌ها به درستی عمل نمی‌کنند و در نتیجه، سطوح MGO افزایش می‌یابد. سطوح بالای MGO می‌تواند منجر به تشکیل ترکیبات مضری شود که به DNA و پروتئین‌ها آسیب می‌رسانند. این آسیب‌ها می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.

علاوه بر این، در بیماری‌هایی مانند دیابت که قند خون بالا است، سطوح MGO نیز افزایش می‌یابد. این موضوع می‌تواند به توضیح این موضوع کمک کند که چرا افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عوارض مختلف، از جمله سرطان، هستند.

محققان کشف کردند که MGO می‌تواند به طور موقت عملکرد سرکوب توموری پروتئین BRCA2 را غیرفعال کند. این امر منجر به ایجاد جهش‌هایی می‌شود که با پیشرفت سرطان مرتبط هستند. این اثر را می‌توان در سلول‌های غیرسرطانی و همچنین نمونه‌های بافتی گرفته‌شده از بیماران، در برخی موارد سرطان سینه انسان و در مدل‌های موشی سرطان لوزالمعده مشاهده کرد.

از آنجایی که آلل BRCA2 به طور دائم غیرفعال نمی‌شود، اشکال عملکردی پروتئینی که تولید می‌کند، می‌تواند بعداً به سطوح طبیعی بازگردد. اما سلول‌هایی که به طور مکرر در معرض MGO قرار می‌گیرند، ممکن است هر زمان که تولید پروتئین BRCA2 موجود با مشکل مواجه شود، به تجمع جهش‌های ایجاد کننده سرطان ادامه دهند.

به طور کلی، این یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییرات در سوخت و ساز گلوکز می‌تواند از طریق MGO عملکرد BRCA2 را مختل کند و در نتیجه به ایجاد و پیشرفت سرطان کمک کند.

کشف جدید: رژیم غذایی، دیابت و خطر ابتلا به سرطان

این نتایج حاصل آزمایش‌های آزمایشگاهی و نمونه‌های کوچک بافتی انسانی است و به گفته محققان، برای بررسی ارتباط احتمالی بین عوامل رژیم غذایی، دیابت و سایر اختلالات متابولیک، نیاز به مطالعات بیشتری با نمونه‌های بزرگ‌تر در کارآزمایی‌های بالینی یا مدل‌های حیوانی است.

ارتباط بین رژیم غذایی و سرطان

از آنجایی که MGO می‌تواند به طور موقت توانایی ترمیم DNA را از پروتئین BRCA2 سلب کند، منطقی به نظر می‌رسد که رژیم غذایی نامناسب یا عدم کنترل دیابت بتواند حتی در افرادی که دو نسخه کارآمد از ژن BRCA2 دارند، در نهایت به افزایش خطر ابتلا به سرطان کمک کند. این اطلاعات جدید ممکن است منجر به توسعه راهبردهایی برای پیشگیری از سرطان یا تشخیص زودهنگام آن شود.

ونکیتارامان می‌گوید: «متیل گلیوکسال را می‌توان به راحتی با آزمایش خون برای HbA1C تشخیص داد، که به طور بالقوه می‌تواند به عنوان یک نشانگر استفاده شود. علاوه بر این، سطوح بالای متیل گلیوکسال را معمولاً می‌توان با دارو و رژیم غذایی مناسب کنترل کرد، که این موضوع می‌تواند راه را برای اقدامات پیشگیرانه در برابر ایجاد سرطان هموار کند.»