[شهروند] سفر منطقه‌ای آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، از دوشنبه آغاز شده است. این هفتمین دور سفرهای وی به منطقه از آغاز جنگ غزه است. آنتونی بلینکن که در کنار جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، خلأ مدیریتی و قدرت طراحی استراتژیک بایدنِ سالخورده را پر می‌کنند، درصدد برآمده‌اند بسته‌ای از طرح‌ها را برای کنترل و هدایت تحولات منطقه‌ای به سود اسرائیل و آمریکا و در مقابل، محور مقاومت تدارک ببینند که تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری 2024آمریکا به‌عنوان یک پیروزی در کارنامه بایدن ثبت شود و در بلندمدت، منطقه را نیز در چنگ آمریکا درآورد. کلان استراتژی آمریکا در مقطع کنونی، پایان جنگ غزه، ترجیحا بدون القای شکست اسرائیل، احیای پروژه عادی‌سازی اعراب و اسرائیل و پس از آن توقف یا کُندکردن توسعه برنامه هسته‌ای ایران است. اعتراضات ضداسرائیلی در داخل آمریکا و افت شدید محبوبیت و ریزش پایگاه رأی بایدن، نگرانی جدی برای دموکرات‌ها ایجاد کرده و سبب شده دموکرات‌ها پایان جنگ غزه به سود اسرائیل و عادی‌سازی اعراب و اسرائیل را یک پروژه و مکمل هم درنظر بگیرند. هرچند برخی تحلیل‌ها حکایت از اختلاف جدی آمریکا با نتانیاهو و احتمال تلاش دولت بایدن برای کنارزدن وی نیز دارد. نگاهی کوتاه به برخی تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها حول سفر منطقه‌ای بلینکن خواهیم داشت.
افشاگری منابع ایرانی از طرح تازه عادی‌سازی
چند روز قبل و در آستانه سفر بلینکن، پایگاه خبری میدل‌ایست نیوز که متمرکز بر اخبار و تحولات منطقه‌ای است به نقل از یک منبع آگاه داخلی به افشای ابعادی از توافق احتمالی آمریکا، عربستان و اسرائیل پرداخت. در این مطلب آمده بود: «توافق امنیتی دیپلماتیک آمریکا، عربستان، اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به مراحل نهایی خود رسیده و دولت آمریکا درباره آن با ولیعهد عربستان به توافق رسیده است. این مقام افزود که این توافق ابعاد گوناگونی دارد اما سه محور اصلی آن؛ امضای توافق دفاع مشترک میان عربستان و آمریکاست که در آن هرگونه ابهام درباره کاری که آمریکا درصورت هرگونه حمله در دفاع از عربستان انجام می‌دهد و همچنین برعکس آن، یعنی آنچه عربستان درصورت حمله به منافع آمریکا انجام می‌دهد، برطرف شده است. محور دوم؛ توافق تسهیل دستیابی عربستان به سلاح‌های پیشرفته آمریکاست. همچنین در محور سوم، دو کشور درباره برنامه هسته‌ای غیرنظامی توافق کرده‌اند که به موجب آن، عربستان می‌تواند از منابع اورانیوم خود برای رآکتورهای هسته‌ای استفاده کند. در مقابل، عربستان متعهد شده که سرمایه‌گذاری‌های چین در خاک عربستان و نیز روابط نظامی خود با چین را محدود و سامانه‌های پدافندی جدید خود را کاملا با تسلیحات آمریکایی نوسازی کند، تعهدی که منافع بسیاری برای تولیدکنندگان سلاح آمریکایی خواهد داشت و به ارتش‌های دو کشور امکان همکاری متقابل را می‌دهد.»
بیانیه وزارت خارجه آمریکا درباره اهداف سفر
پیش از آغاز سفر بلینکن، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای درباره اهداف سفر وی به منطقه نوشت: «سفر آتی بلینکن به ریاض بر سر ارائه تضمین‌هایی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه تمرکز خواهد داشت. وزیر خارجه آمریکا در نشست ریاض درباره موضوعات اساسی منطقه ازجمله تحولات منطقه و تلاش برای برقراری صلح و امنیت منطقه‌ای و تشکیل دولت مستقل فلسطینی با هدف تضمین امنیت اسرائیل با شرکای منطقه‌ای خود دیدار و رایزنی خواهد کرد.»
منابع آمریکایی چه می‌گویند؟ عربستان به‌دنبال توافق نظامی با واشنگتن
روز گذشته لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی تندرو و حامی اسرائیل، در مصاحبه با سی‌ان‌ان درباره عادی‌سازی روابط ریاض-تل‌آویو گفت: «عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو حداقل تا حدی به تمایل عربستان سعودی برای یک پیمان نظامی با آمریکا بستگی دارد... عربستان خواهان یک توافق دفاعی متقابل با آمریکاست. ما هفته‌ها روی این موضوع کار می‌کنیم. آنتونی و جیک، به بستن قرارداد در مورد معاهده ادامه دهید. بدون این معاهده، ولیعهد سعودی نمی‌تواند اسرائیل را به رسمیت بشناسد و بخشی از توافق، ارائه راه‌حلی برای مشکل فلسطین خواهد بود»(1)
این سخنان گراهام که روابط نزدیکی با بن‌سلمان و اسرائیلی‌ها دارد به نوعی تأیید سخنان منبع آگاه پایگاه میدل‌ایست نیوز است.
بازسازی غزه پس از جنگ و تشکیل کشور فلسطینی
همچنین آسوشیتدپرس به جزئیات بیشتری از سفر بلینکن و طرح وی برای جنگ غزه و مدیریت تحولات منطقه پرداخته است. در گزارش این خبرگزاری آمریکایی درباره طرح بلینکن آمده است: «آمریکا با گروهی متشکل از ۵ کشور عربی موسوم به کوئینت (شامل مصر، اردن، عربستان، قطر و امارات) برای برنامه‌ریزی به‌منظور بازسازی و اداره غزه پس از پایان جنگ همکاری می‌کند.... سپس بلینکن و همان وزیران کشورهای عربی و چندین مقام اروپایی به‌طور مشترک ملاقات خواهند کرد تا بگویند چه نقشی برای آنها در آینده پس از جنگ غزه وجود دارد. بلینکن دیدار‌های جداگانه‌ای با مقامات سعودی خواهد داشت که انتظار می‌رود با بن سلمان، در مورد بخش پیشنهادی آمریکا و عربستان برای عادی‌سازی روابط بین ریاض و اسرائیل و چگونگی ادغام این پیشنهاد رایزنی کند. پس از آغاز جنگ، این روابط به پذیرش یک کشور مستقل فلسطینی از سوی اسرائیل گره خورده است. نتانیاهو و کابینه راست افراطی او از پذیرش کشور مستقل فلسطینی امتناع کرده‌اند، اما این امر، بلینکن یا دیگر مقامات را از تکرار استدلال خود درباره اینکه آینده غزه، فلسطینی‌ها به‌طور کلی، امنیت بلندمدت اسرائیل و ثبات منطقه‌ای همه به همدیگر وابسته هستند، باز نمی‌دارد.»(2)
موضع بلینکن و مقامات سعودی
بلینکن در بدو ورود به ریاض و در نشست همکاری کشورهای عربی در مورد فلسطین با حمله به حماس و ایران عنوان کرد: «اجرای راهکار دو دولتی در مناقشه فلسطین و اسرائیل و همچنین عادی‌سازی روابط میان تل‌آویو و کشورهای منطقه، بزرگ‌ترین ضربه به ایران و حماس خواهد بود.»(3) وی همچنین با سخاوتمندانه خواندن پیشنهاد تازه به حماس عنوان کرد: «آنها باید هرچه سریع‌تر تصمیم‌گیری کنند و امیدوارم که تصمیم درستی بگیرند تا تغییر محسوسی در وضعیت (منطقه) حاصل شود.»(4) بلینکن همچنین از مخالفت با حمله اسرائیل به رفح تا زمان تضمین حفاظت از غیرنظامیان سخن گفت. افزون بر او، فیصل بن فرحان در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض عنوان کرده است: «منطقه تنها بر حل این بحران (جنگ غزه) هم‌اکنون تمرکز نخواهد کرد، بلکه چگونگی حل مشکل بزرگ‌تر را در چارچوب جنگ در غزه بررسی خواهیم کرد که با پایبندی حقیقی به راه‌حل دو کشوری همراه است. این راهی، معتبر و بی‌بازگشت به‌سوی تشکیل کشور فلسطین است و این تنها راه‌حل معقول است که تضمین می‌کند پس از دو یا سه یا چهار سال به این وضع بازنگردیم.»(5)
جمع‌بندی
در مجموع و با توجه به مواضع مقامات آمریکایی و اعراب و گمانه‌زنی‌های منتشرشده به‌نظر می‌رسد برنامه آمریکا از طرح تازه عادی‌سازی و دخیل کردن اعراب در میانجیگری برای پایان جنگ غزه و تعهدگرفتن برای نقش‌آفرینی در بازسازی غزه بعد از جنگ، مقدمه یک طرح بلندمدت برای حذف حماس، پیگیری طرح دو دولتی و تغییر موازنه منطقه‌ای به سود عربستان و به ضرر ایران و محور مقاومت است. در این میان درصورت عدم‌موافقت حماس با طرح جدید آتش‌بس و اصرار بر شروط خود، وضعیت پیچیده‌تر شده و آمریکا باید بین موافقت با حمله به رفح و گسترش جنگ و متزلزل‌تر شدن موقعیت بایدن در انتخابات 2024با ریسک دخالت در اسرائیل برای حذف نتانیاهو و پیگیری طرح کلان برای مدیریت تنش‌ها در خاورمیانه و ارائه چهره منجی و قهرمان از بایدن یکی را انتخاب کند.
پی‌نوشت‌ها:
1-isna.ir/xdR22s 2-mizanonline.ir/00K12y
3-isna.ir/xdR2cs 4-قبلی
5- mdeast.news/?p=274056
نظر شما