جوان آنلاین: اواسط دی‌ماه سال گذشته، مدیر شبکه نمایش از پخش سری جدید برنامه «هفت» با اجرای بهروز افخمی در دو فاز پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر و همچنین بهار ۱۴۰۳ خبر داد. منتها همانطور که غلامرضایی گفته، قرار است در برنامه هفت بر همان پاشنه سابق بچرخد؛ برنامه‌ای ضبطی که از جذابیت‌های یک برنامه زنده به دور خواهد بود، به ویژه اینکه پس از نزدیک به ۱۵ سال غایب بزرگ این برنامه سینمایی، مسعود فراستی خواهد بود. 

روز سیزدهم دی‌ماه سال گذشته و تقریباً یک‌ماه مانده به جشنواره فیلم فجر که از آن با تعبیر سال نو سینمای ایران یاد می‌شود، محمدعلی غلامرضایی، مدیر شبکه نمایش از پخش دوباره برنامه «هفت» خبر داد و گفت: «پخش سری جدید برنامه هفت به تهیه‌کنندگی محمدحسین تنکابنی و با اجرای بهروز افخمی در دو فاز آغاز خواهد شد. در فاز نخست، این برنامه پیش از برگزاری جشنواره فیلم فجر به صورت هفتگی جمعه‌ها ساعت ۲۳ روی آنتن شبکه نمایش می‌رود. در ایام جشنواره نیز، برنامه هفت با ویژه برنامه‌ای که ترتیب داده‌است، هر شب از شبکه نمایش سیما و از محل برگزاری جشنواره به صورت زنده روی آنتن می‌رود و پس از آن نیز تا پایان سال به صورت هفتگی ادامه خواهد داشت. در فاز دوم نیز، پخش این برنامه از بهار ۱۴۰۳، با دکور جدید و تغییراتی در فرم برنامه آغاز می‌شود. برنامه هفت از سه بخش اصلی پرونده ویژه، میز نقد سینمای ایران و میز نقد سینمای جهان تشکیل می‌شود که هر بخش طراحی ویژه‌ای دارد. در هر قسمت موضوعات سینمایی روز با حضور میهمانان و کارشناسان مربوط به آن مطرح و تلاش می‌شود که آسیب‌شناسی شود. در این بخش، موضوعات مرتبط با سیاست‌گذاری‌های سینمای ایران به صورت ویژه مطرح خواهد شد.»

 

 قهرمان زنده!

دهم اردیبهشت سال ۱۳۸۹، نخستین قسمت از برنامه سینمایی «هفت» روی آنتن شبکه ۳ صداوسیما رفت و با همه انتقاداتی که به فریدون جیرانی در اجرای فصل نخست آن وارد بود، توانست اوج بگیرد، اتفاقی که بعد‌ها به خاطره تبدیل شد. خبر بازگشت مجدد تنها برنامه نقد سینمایی تلویزیون در آستانه ۱۴ سالگی، می‌توانست برای دلسوزان سینما و علاقه‌مندان به هنر هفتم خبری مسرت‌بخش و امیدوار‌کننده باشد، اما وقتی مختصات و گردانندگان آن از سوی مسئولان تلویزیون اعلام شد، تقریباً از همین ابتدا نتیجه کار آشکار است؛ برنامه‌ای که انتظار می‌رود سینما را نمایندگی کند و محلی برای تضارب آرای منتقدان و فیلمسازان باشد، اما اینکه چقدر می‌توان به این روند امیدوار بود، جای بررسی دارد. چه اینکه تیم گرداننده آن، همان افرادی هستند که چند سال است با تغییراتی جزئی آن را روی آنتن می‌برند. تنها با یک تغییر و آن هم در دکور برنامه. ممکن است اشاره به غیبت منتقدان سینما مثل مسعود فراستی در دوره‌های اخیر این برنامه که عمدتاً با محوریت بهروز افخمی روی آنتن رفته، شائبه طرفداری از این منتقد سرشناس یا نان قرض دادن را ایجاد کند، ولی واقعیت این است که فراستی با همه انتقاداتی که به نقد‌ها و صحبت‌هایش وجود دارد، از مسلط‌ترین منتقدان سینمایی حال حاضر است. گواه این مدعا، اعتراف منتقدان و مخالفان فراستی است که وقتی پای سواد سینمایی وسط می‌آید، همه آن‌ها بر وجه علمی و آگاهی او اعتراف می‌کنند. نکته دیگری که می‌توان برای شاهد مثال در این زمینه ذکر کرد، دوره‌هایی است که فراستی به عنوان منتقد در برنامه «هفت» حضور داشت؛ اغلب مخاطبان و طرفداران این برنامه معتقدند که اظهارات فنی و سینمایی این منتقد سرشناس کشورمان همواره یکی از پایه‌های وایرال شدن مباحث و بخش‌هایی از برنامه هفت بود. به کلام بهتر، وقتی عناصر جذابیت یک برنامه تلویزیونی از آن حذف می‌شوند یا به اصطلاح زهر آن‌ها گرفته می‌شود نباید توقع داشته‌باشیم که آن برنامه بتواند اثر‌گذاری قابل‌اعتنایی داشته‌باشد. 

 

 افخمی، تسهیل‌گر یا سرعت‌گیر

اگر بخواهیم عوامل دخیل در برنامه هفت را بررسی کنیم، نباید از حضور بهروز افخمی به عنوان مجری و سکاندار این برنامه به سادگی عبور کنیم؛ چه اینکه سابقه حضور بهروز افخمی در این برنامه همزمان با ضبطی و تولیدی‌شدن آن است. البته نمی‌توانیم این مسئله را از سر اتفاق تعبیر کنیم، چون طی حضور افخمی در این برنامه به غیر از مدت زمانی کوتاه، بقیه ادوار آن روال روی آنتن رفتن برنامه هفت بر مدار ضبطی و تولیدی‌بودن قرار داشته‌است. 

با این حال، اگر بخواهیم نگاهی منصفانه داشته‌باشیم، باید به این نکته هم اشاره کنیم که حضور بهروز افخمی در برنامه هفت یک امتیاز محسوب می‌شود، چه اینکه افخمی هم مانند خلف اسبقش یعنی فریدون جیرانی روی مسائل سینما و مباحث فنی و تاریخی آن تسلط خوبی دارد که این مسئله بار‌ها و بار‌ها به حرکت درست برنامه هفت روی یک مسیر حرفه‌ای اثر‌گذار بوده‌است. 

عدم پخش زنده برنامه هفت در ادوار اخیر، همواره یکی از ارکان مهم عدم جذابیت و رغبت نکردن مخاطبان و سینماگران برای پیگیری آن بوده، چراکه تجربه موفق چالش‌های منتقدان در مورد برخی آثار سینمایی هنوز هم جزو بخش‌هایی از این برنامه است که در خاطر اغلب مخاطبان آن ماندگار شده‌اند. 

حضور برخی کارشناسان و منتقدان بلا اثر که یا میلی برای چالش در مورد آثار سینمایی ندارند یا اینکه ترمز آن‌ها توسط مسئولان برنامه یا شبکه کشیده‌شده، ضربات زیادی به تنها برنامه سینمایی تلویزیون زده‌است. یکی دیگر از اتفاقاتی که این برنامه را به حاشیه برده، قهر و آشتی‌های گردانندگان آن با مسئولان شبکه‌های تلویزیونی است. مثل اتفاقی که چند سال پیش افتاد و بهروز افخمی بعد از کنار رفتن از اجرای این برنامه به یکی دیگر از شبکه‌های سیما رفت و تلاش کرد با راه انداختن برنامه نقد سینما مشابه برنامه هفت آلترناتیوی برای آن بتراشد، اتفاقی که هرگز به موفقیت ختم نشد. 

بازگشت مجدد برنامه هفت روی آنتن تلویزیون به خودی خود یک اقدام مثبت است، اما وقتی اسامی مجری، کارشناسان و منتقدانش را می‌بینیم، لاجرم به یاد مقطعی از گذشته خنثی و نارسای این برنامه می‌افتیم. مسئولان تلویزیون و برنامه هفت حتماً می‌دانند که با باری به هر جهت برگزار کردن یک برنامه و صرفاً پرکردن آنتن یا لیست فعالیت‌های مدیر شبکه، هیچ خیری به سینمای کشور نمی‌رسد و اگر واقعاً مایل به ایجاد تحول یا تغییری در مسیر سینمای ایران هستند، باید از حیطه محافظه‌کار بودن خارج شوند و اگر به تیم این برنامه اعتماد دارند، بهتر است که آن را روی آنتن زنده بفرستند تا شاید مجدداً بتوانند مخاطبان و علاقه‌مندان سینما را تا ساعاتی بعد از نیمه شب پای آن بنشانند.