تصور وجود اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک در گوشی های معمولی جذاب و زیباست؛ اما آیا واقعا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟

از زمانی که ماجرای فیلترینگ به‌طور جدی استارت خورد و مجلس شورای اسلامی طرح صیانت را پیگیر شد، خبر رسیدن اینترنت ماهواره‌ای ایلان ماسک به گوشی های هوشمند باعث شد مردم کشورمان شور و شوق زیادی داشته باشند؛ اما آیا قصه این اینترنت بدون دیش و دستگاه صحت دارد یا نه؟

اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک در گوشی های معمولی

اوایل اسفندماه سال جاری بود که در اخبار تکنولوژی راجع به اتصال مستقیم گوشی‌های معمولی به اینترنت ماهواره‌ای صحبت کردیم و این خبر باعث به وجد آمدن کاربران ایرانی شد؛ اما ظاهرا حقیقت ماجرا چیز دیگری است که از آن بی‌خبریم. در ادامه مطلب قصد داریم نگاهی دقیق به آنچه ایلان ماسک ادعایش را دارد بیندازیم و زیر و بم آن را در بیاوریم.

بیایید کمی درباره افزایش تعرفه‌های اینترنت صحبت کنیم و از فضای آنلاینی بگوییم که سراسر محدودیت و ممنوعیت است. افزایش بهای سرویس‌های اینترنتی در کنار سرعت و کیفیت پایین و قطعی‌های مداوم باعث شده تا کاربران ایرانی بیش از هر کاربر دیگری در خارج از کشور، مشتاق فرا رسیدن اینترنت استارلینک باشند.

در حال حاضر اغلب مردم تصور می‌کنند که به‌زودی اینترنت ایلان ماسک که از آن به نام Direct to Cell یاد شده با سرعتی بی‌نظیر و بدون نیاز به تجهیزات گران قیمت و به‌صورت ارزان در دسترس قرار می‌گیرد و فیلترینگ برای همیشه به دست فراموشی سپرده خواهد شد. آیا واقعا چنین تصوری از اینترنت ماهواره ای اسپیس ایکس درست است؟

پاسخ سوال فوق یک «نه» به بزرگی شرکت تسلا است! آقای ماسک سرویس Direct to Cell را به‌منظور تحقق اهداف دیگری راه‌اندازی کرده است. شاید روزی وعده‌های سامسونگ و دیگر کمپانی‌های تولید گوشی مبنی بر اینترنت بدون فیلتر و ماهواره‌ای محقق شود، اما هم‌اکنون نه به آن روز نزدیک هستیم و نه قرار است استارلینک معجزه کند.

شاید پیش خودتان سوال کنید که اگر سرویس Direct to Cell با هدف دسترسی آزاد و بدون فیلتر به اینترنت ماهواره‌ای طراحی و راه‌اندازی نشده، پس ادعاهای ماسک پیرامون چنین اینترنتی دروغ بوده؟ چه زمانی می‌توانیم با خیال راحت و به دور از هرگونه فیلترشکنی به یوتیوب برویم و از تماشای ویدیوهای سرگرم کننده و آموزشی لذت ببریم؟ برای رسیدن به پاسخ باید راجع به سرویس مذکور توضیح و مراحل وصول به سرعت دانلود 17 مگابیت بر ثانیه را شرح دهیم.

هدف از راه اندازی سرویس Direct to Cell

قصه پر غصه اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک برای مردم ستم‌دیده ایران که از فیلترینگ رنج می‌برند درست از جایی آغاز شد که اسپیس ایکس به سرپرستی کارآفرین برجسته جهان، خبر از علاقه به راه‌اندازی سرویس ارتباط ماهواره‌ای برای گوشی های هوشمند داد.

یک سال بعد از انتشار این خبر، ماسک با همکاری مدیرعامل تی موبایل اعلام کرد که به‌زودی استارلینک را برای گوشی‌های LTE موجود بدون نیاز به آنتن و تجهیزات فراهم خواهد کرد. چند ماه بعد از این سرویس با نام Direct to Cell رونمایی شد و در توضیح آن گفته شد:

Direct to Cell با گوشی‌های ال تی ای موجود هر کجا که بتوانید آسمان را ببینید، کار می‌کند. این سرویس بدون هیچ نیازی به تغییر سخت افزار، فریم‌ور یا حتی برنامه خاص، دسترسی بدون اختلال به متن، صدا و داده را فراهم خواهد کرد.

به گزارش شرکت فضایی اسپیس ایکس، سرویس Direct to Cell همچون یک برج مخابراتی در فضا خواهد بود و در سال 2024 امکان ارسال پیام را فراهم می‌کند. همچنین برنامه این سرویس برای سال آینده میلادی پشتیبانی از صدا، داده و سرویس‌های اینترنت اشیاء است.

اوایل سال میلادی 2024 بود که اسپیس ایکس 6 ماهواره با قابلیت Direct to Cell را به‌همراه راکت فالکون 9 با موفقیت به فضا پرتاب کرد. کمتر از یک هفته طول کشید تا نخستین پیام متنی از گوشی‌های هوشمند روی زمین به ماهواره‌های جدید استارلینک در فضا برسد. سپس پستی در پلتفرم ایکس با متن زیر منتشر شد:

این پست از طریق ماهواره Direct to Cell اسپیس ایکس در فضا ارسال شده است.

خبر جدید درباره سرویس مذکور، رسیدن سرعت دانلود آن به 17 مگابیت بر ثانیه است که دستاورد بزرگی برای شرکت اسپیس ایکس به‌شمار می‌رود. هم‌اکنون اپراتورهای داخلی کشورمان با زحمت فراوان موفق شده‌اند حداکثر سرعت 16 مگابیت بر ثانیه را به مشتریان خود ارائه دهند؛ در حالی که کاربران تصور می‌کنند سرعت 17 مگابیت بر ثانیه چالش‌های ویدیو دیدن در یوتیوب و دانلود فایل را حل خواهد کرد.

یک نکته مهم در رابطه با سرعت جذاب اینترنت استارلینک وجود دارد: سرعت 17 مگابیت بر ثانیه برای دانلود فایل و… برای جمعیت خاصی از مردم یک کشور است نه برای هر فرد به‌صورت مستقل! قطع به یقین نظرتان درباره سرویس دایرکت تو سل تغییر کرده، اما بیایید بیشتر بدانیم.

یکی از کاربرانی که به‌دقت ویدیوی منتشر شده اسپیس ایکس در رابطه با ماهواره استارلینک برای گوشی های معمولی را تماشا کرده گفته شاید خبر دسترسی به اینترنت بدون نیاز به آنتن و تجهیزات هر کسی را وسوسه و هیجان‌زده کند؛ اما وقتی راجع به ماهیت دقیق راه‌اندازی آن اطلاع کسب کنیم بدجوری توی ذوق‌تان می‌خورد.

هدف از سرویس ماهواره به موبایل چیست؟

در سال 2022 میلادی بود که ایلان ماسک یک ویدیوی معرفی از سرویس Direct to Cell خود منتشر کرد و هدف از راه‌اندازی چنین سرویسی را شرح داد. شاید به این جنبه از ویدیو کمتر پرداخته شده، اما باید بدانید که ماسک و مدیرعامل تی موبایل بارها اعلام کردند که غایت نهایی سرویس مذکور کمک به نجات افرادی است که در شرایط اضطراری هستند.

سرویس Direct to Cell تمام مناطقی که نقطه مرده به حساب می‌آیند و بدون آنتن هستند را پوشش خواهد داد و از طریق پیامک یا SMS به داد آنها می‌رسد. با شنیدن این خبر شاید به یاد اتصال ماهواره ای آیفون بیفتید که در روزهای اول انتشارش با سوءتفاهم‌های زیادی روبه‌رو شد.

اگرچه اپل هم قابلیت سرویس Direct to Cell را ارائه می‌دهد، اما آنچه ایلان ماسک در اختیار کاربران می‌گذارد یک سر و گردن بالاتر از امکانی است که شرکت اپل دارد. کاربران با گوشی‌های معمولی و LTE می‌توانند به استارلینک دسترسی پیدا کنند، اما ویژگی اپل تنها برای آیفون 14 به بعد است.

همچنین قابلیت Direct to Cell اسپیس ایکس محدود به تماس با اورژانس نیست و می‌توان به کمک آن به هر کسی پیام داد. ایلان ماسک تضمین داده در آینده نزدیک و همزمان با افزایش تعداد ماهواره‌ها سرعت دانلود را بیشتر کرده و امکان برقراری تماس صوتی و ویدیویی را فراهم کند.

در ویدیویی که سال 2022 منتشر شد، ماسک به صراحت اعلام کرده که هدف از راه‌اندازی این سرویس نجات جان افرادی است که در طبیعت گم می‌شوند یا در برف و بهمن گیر می‌کنند.

پای ویژگی مهم‌تری به نام Cell Zone در میان است

اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک در گوشی‌

ارسال پیام اضطراری یا تماشای ویدیو در یوتیوب تنها قابلیت‌های سرویس Direct to Cell نیستند و ایلان ماسک دو سال پیش به نکته مهم‌تری به نام Cell Zone اشاره کرد. ماسک تأکید داشت که مردم تصور می‌کنند پهنای باند اینترنت ماهواره‌های مجهز به سرویس Direct to Cell محدودتر از ترمینال‌های استارلینک است، در حالی که چنین نیست.

در مفاهیم اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک، هر Cell Zone بیانگر یک منطقه شش ضلعی به مساحت 379 کیلومتر مربع است که تقریبا مساحت پایتخت کشورمان خواهد بود. سرعت 17 مگابیت بر ثانیه‌ای که مالک استارلینک از آن صحبت می‌کند، در اختیار کل این شش ضلعی با مساحت یاد شده قرار می‌گیرد و بین جمعیت کل شهر تقسیم می‌شود.

با این اوصاف احتمالا برایتان سوال ایجاد می‌شود که چرا روی سرعت دانلود 17 مگابیت بر ثانیه این‌قدر مانور داده شده است؟ جالب است بدانید که با پهنای باند 4 مگابیت بر ثانیه هم می‌توان میلیون‌ها اس ام اس فرستاد و هزاران تماس صوتی برقرار کرد. بنابراین هدف اصلی از راه‌اندازی سرویس Direct to Cell با محدودیت مذکور محقق می‌شود و تماشای ویدیو یوتیوب توسط کل جمعیت تهران دور از انتظار است.

تا اینجا طوری وانمود کردیم که سرویس Direct to Cell برای کشور ما هم در دسترس قرار گرفته، اما باید توجه داشته باشیم که چنین انتظاری دور از ذهن است. با این حال سرویس مذکور با اپراتورهای موبایل همکاری می‌کند و این‌طور نیست که امواجش را به هر نقطه از کره زمین خواست بفرستد.

بنابراین باید اپراتورهای داخلی کشورمان با ایلان ماسک همکاری کنند، وگرنه امکان استفاده از سرویس Direct to Cell وجود نخواهد داشت. علاوه بر این، این سرویس از قابلیت رومینگ استفاده می‌کند تا از کاربرانی که به آمریکا سفر می‌کنند، حمایت دو طرفه کند. رایگان بودن اینترنت ماهواره ای با قابلیت فوق موضوعی است که بر سر زبان‌ها افتاده، در حالی که این‌طور نیست.

سرویس Direct to Cell برای هر نوع مصرف داده‌ای نخواهد بود

اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک در گوشی‌

سوال مهمی که در مورد سرویس Direct to Cell مطرح می‌شود، موارد استفاده از آن برای مصارف داده مختلف است. آن‌طور که ما می‌دانیم، قرار نیست برای هر نوع مصرف داده‌ای از این قابلیت استفاده شود و فقط همان ارسال پیام و برقراری تماس صوتی و تصویری را پوشش خواهد داد.

با این اوصاف به‌نظر می‌رسد کاربران آمریکایی هم نمی‌توانند به کمک Direct to Cell به تماشای ویدیو در یوتیوب بپردازند. در واقع هدف و غایت آن چنین چیزی نیست. به‌عبارتی دیگر این قابلیت به کمک اپراتورها می‌آید تا در مناطقی که نمی‌توانند ارتباط را با کاربر شبکه برقرار کنند، خدمت ارائه کند.

سرویس Direct to Cell از LTE/4G پشتیبانی خواهد کرد

یکی از مهم‌ترین مزایای سرویس اینترنت ماهواره ای ایلان ماسک، استفاده از آن نیازی به ارتقا یا اپلیکیشن جانبی خاصی ندارد و تنها کافی است گوشی هوشمند شما از پروتکل LTE/4G پشتیبانی کند. برای این‌که ارتباط بین ماهواره با گوشی برقرار شود، اسپیس ایکس باید کل سیستم شامل ارتفاع ماهواره، اندازه و محل قرارگیری بیم، زوایای ارتفاع و تعداد ماهواره‌ها را طوری طراحی می‌کرد که ال تی ای در آخرین نقطه ممکن در دسترس باشند.

به‌عبارت دیگر روی هر یک از ماهواره های اسپیس ایکس یک مودم پیشرفته LTE تعبیه شده تا شبیه یک برج مخابراتی در فضا عمل کند. ایلان ماسک معتقد است که پروسه اجرای چنین قابلیتی پیچیده و دشوار بوده و به همین دلیل است که کسی موفق به پیاده‌سازی آن نشده بود.