مبارزه با فساد به رهبری ناوالنی
ناوالنی، که سازمان‌هایش در روسیه «افراطی» لقب گرفته و ممنوع‌الفعالیت شده‌اند، چیزی نمانده بود که در اوت ۲۰۲۰ جان خود را به علت مسمومیت با ماده شیمیایی نوویچوک در سیبری از دست بدهد. اما اطرافیانش او را با پرواز به برلین رساندند و بعد از چند ماه بهبود یافت، و در سال ۲۰۲۱ به روسیه برگشت و بلافاصله بازداشت شد.
طرفدارانش تجمعاتی گسترده‌ در سراسر روسیه برگزار کردند که برخورد خشن پلیس را به همراه داشت. هزاران نفر هم به دلیل برگزاری تجمعات بی‌مجوز بازداشت شدند.
او و حلقه اطرافیانش، که با فساد مبارزه می‌کردند، از نامزدی انتخابات مجلس منع شدند، اما توانستند اپلیکیشنی برای «رأی هوشمندانه» ایجاد کنند که رای‌دهندگان را تشویق می‌کرد به نامزدهایی رأی دهند که بخت شکست دادن حزب روسیه متحد پوتین را دارند؛ کاری که باعث عصبانیت کرملین شد.

حزب دزدان و کلاهبرداران
حرف همیشگی ناوالنی این بود که حزب پوتین پر از «دزد و کلاه‌بردار» است. او رئیس‌جمهور را متهم کرد که «حکومتی فئودالی» برای «مکیدن خون روسیه» ایجاد کرده است و قدرت را به تسخیر کرملین درآورده است. او مدعی بود که این نظام حمایتی مانند روسیه تزاری عمل می‌کند. او به زبانی حرف می‌زد که برای جوانان روس آشنا بود و این زبان را به شکلی مؤثر به شبکه‌های اجتماعی برد. بنیاد مبارزه با فساد او با جزئیات از فساد رسمی پرده برمی‌داشت.

آخرین دیدار با مادر
پس از اعلام خبر درگذشت ناوالنی روزنامه روسی نوایا گازتا به نقل از مادر او، لیودمیلا ناوالنایا نوشت: «من نمی‌خواهم هیچ تسلیتی را بشنوم. ما او را در ۱۲ فوریه (23 بهمن) در زندان دیدیم. زنده، سالم و شاد بود.»
ایوان ژدانوف،‌ دستیار الکسی ناوالنی نیز گفت قاعدتاً بستگان نزدیک ناوالنی می‌بایست ظرف ۲۴ ساعت از مرگ او مطلع شوند، اما تا کنون هیچگونه اطلاع رسانی از سوی دولت در این خصوص به آن‌ها نشده است.
یولیا ناوالنایا، همسر الکسی ناوالنی که در کنفرانس امنیتی مونیخ در آلمان حضور دارد از جامعه بین‌المللی خواست تا علیه «رژیم وحشتناک» روسیه مبارزه کنند. یولیا در مورد مرگ شوهرش گفت: پوتین باید به دلیل «وحشیگری» علیه ناوالنی و روسیه مجازات شود. ولادیمیر پوتین و دولت او «بی وقفه دروغ می‌گویند.»

جسد ناوالنی
سخنگوی آلکسی ناوالنی پس از تأیید رسمی مرگ او خواستار تحویل فوری جسد به خانواده‌اش شده است. جسد ناوالنی در حال حاضر نزد کسانی است که در حال تحقیق هستند.

ناوالنی مقتول است
دیمیتری موراتوف، سردبیر روزنامه روسی و برنده جایزه صلح نوبل نیز مرگ ناوالنی را یک «قتل» خواند و گفت که معتقد است شرایط زندان منجر به مرگ او شده است.

واکنش انگلیس
دیوید کامرون، وزیر امور خارجه بریتانیا گفته است که بریتانیا در پی مرگ الکسی ناوالنی در زندان روسیه «اقداماتی انجام خواهد داد.»
کامرون در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت: مرگ این فعال سیاسی که از سال ۲۰۲۱ به اتهام انگیزه‌های سیاسی در زندان روسیه بود، «باید عواقبی داشته باشد.» او در عین حال گفت از اقداماتی که بریتانیا در نظر دارد، انجام دهد پیشاپیش چیزی نخواهد گفت.
پوتین «اراذل و اوباش» است
ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین هنگام سخن گفتن از مرگ الکسی ناوالنی در کنفرانس امنیتی مونیخ، ولادیمیر پوتین را «اراذل و اوباش» خواند. زلنسکی گفت: «بعد از قتل ناوالنی، مسخره است که بخواهیم با پوتین به عنوان رهبر مشروع حکومت روسیه روبرو شویم، او اراذل و اوباشی است که با فساد و خشونت قدرتش را حفظ کرده است.» رئیس‌جمهور اوکراین از حاضران در این کنفرانس امنیتی خواست تا از طریق «همکاری با یکدیگر، آن چه پوتین مظهرش است را نابود» کنند.

جمع آوری یادبودهای ناوالنی
در سراسر روسیه ماموران در حال جمع آوری گل‌ها و نشانه‌هایی که برای ادای احترام به الکسی ناوالنی، فعال سیاسی سرشناس برپا شده بود، هستند تا اطمینان حاصل کنند که هیچ نشانه عمومی از میزان حمایت از بزرگ‌ترین مخالف ولادیمیر پوتین وجود ندارد. ویدیویی از مسکو منتشر شده که نشان می‌دهد مردانی که لباس‌هایی سیاه به تن دارند به سمت جایگاه‌های بنای یادبود «سنگ سولووتکی»، که به یاد قربانیان سرکوب سیاسی دوران استالین بنا شده، در حال حرکت هستند. این مردان، یادبودهایی را که برای ادای احترام به ناوالنی در آن جا قرار داده شده، پاکسازی می‌کنند. دسته‌های گل در این بنا و همچنین بنای دیگری در سن پترزبورگ قرار داده شده. همچنین برخی عکس‌های ناوالنی و یادداشت‌های کوچک اعتراضی را در این مکان‌ها قرار داده‌اند. ویدیویی از مسکو نشان می‌دهد که پلیس دسترسی به یکی از این مکان‌ها را محدود کرده است.

بازداشت‌ها در پی اعلام مرگ الکسی ناوالنی در سطح جهان
مرگ الکسی ناوالنی در زندانی در روسیه اعتراضات و ادای احترام به این منتقد سرسخت پوتین در سراسر جهان را در پی داشته است.
حامیان این فعال سیاسی ۴۷ ساله بیرون از سفارتخانه‌های روسیه و سایر مکان‌ها در شهرهای بزرگ در سراسر جهان از جمله لندن، پاریس، ژنو و نیویورک تجمع کردند. در برلین، جمعیت زیادی فریاد زدند «پوتین در لاهه» و در مقابل سفارت روسیه در لندن معترضان تابلوهایی را در دست داشتند که روی آن نوشته شده بود «ناوالنی قهرمان ماست.» بیش از ۱۰۰ نفر در مقابل ساختمان سازمان ملل متحد در ژنو گرد آمدند و تصاویری از ناوالنی را در دست گرفتند و برای ادای احترام به او گل گذاشتند.

در روسیه هم تظاهراتی برگزار شد.
تصاویر در رسانه‌های اجتماعی گروهی از مردم را نشان می‌دهد که در بناهای یادبود موقت در مسکو و سن پترزبورگ گل می‌گذارند. همچنین گزارش شده است که بیش از ۱۰۰ نفر در شهرهای روسیه بازداشت شده‌اند.

تظاهرات بر علیه پوتین در مقابل بسیاری از سفارتخانه‌های روسیه
در نزدیکی سفارتخانه‌های روسیه در بسیاری از کشورهای جهان،‌ معترضان خشم خود را نسبت به مرگ الکسی ناوالنی ابراز کرده‌اند. بسیاری از معترضان می‌گویند که «دستان آقای پوتین به خون ناوالنی آلوده است»، و در واشنگتن معترضان عبارت «پوتین قاتل» را بر روی ساختمان سفارت روسیه نصب کردند.

واکنش فرانسه
وزیر امور خارجه فرانسه استفان سژورنه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «الکسی ناوالنی با جان خود بهای مقاومت خود در برابر سیستم ظلم را پرداخت. مرگ او در حبس تبعیدی ما را به یاد ماهیت رژیم ولادیمیر پوتین می‌اندازد.»