23 تير امسال خبرجمع بندي توافق هسته اي ايران و 1+5 اعلام شد و مردم به خوشحالي پرداختند ولي در اصل روزيكه شايد نياز به شادي داشت، ديروز بود كه شوراي امنيت سازمان ملل متحد، برنامه جامع اقدام مشترک يا همان برجام را با قاطعيت تصويب كرد. روز گذشته مطابق بود با 29تير94 كه اين تاريخ 29تير67 و سالروز قطعنامه 598 را در ذهن خيلي ها تداعي ميكرد. در آن روز جنايات صدام به گوش جهانيان رسيد و ديروز خيانتها ضد حقوق ملتمان در شوراي امنيت علني شد و كسانيكه سال ها براي كشورمان محدوديت ايجاد كرده بودند بر قطعنامههاي فلج کنندهای كه برخي مدعي بودند ورقپاره است، خط بطلان كشيدند.قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت با رأی مثبت همه اعضای دائم و غیردائم شورای امنیت(۱۵ عضو) به تصویب رسید.این قطعنامه متضمن اجرای برجام است و رویه تسهیل اجرای عملیاتی برجام را مشخص کرده و تمامی کشورهای مشمول را برای عمل به تعهدات خود در توافق مذکور قادر می سازد.
مهمترين ويژگي 2231 از زبان عراقچي
روز گذشته و قبل از تصويب قطعنامه سيد عباس عراقچی گفت: یکی از مهمترین ویژگی های این قطعنامه این است که برخلاف 6 قطعنامه قبلی شورای امنیت ذیل فصل 7 منشور سازمان ملل متحد نیست و دیگر فعالیت های صلح آمیز ایران به عنوان تهدیدی جهانی قلمداد نخواهد شد. وی افزود: این قطعنامه به بند 25 منشور سازمان ملل و چند پاراگراف آن به بند 41 اشاره دارد. کلیت آن تحت فصل 41 منشور سازمان ملل نخواهد بود و دیگر فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران به عنوان یک تهدید قلمداد نخواهد شد و این یک تحول اساسی است. عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای در پاسخ به سوالی مبنی بر این که شورای عالی امنیت ملی و مجلس در بررسی این قطعنامه دارای چه اختیاراتی هستند، گفت: درباره این که هر کدام از این دو نهاد تا چه حدی و سطحی وارد این قضیه می شوند باید تصمیم گیری شود و من نمی توانم اظهارنظری کنم. وی گفت: هر کدام که مسئول طی این روند قانونی شوند می توانند این توافق را در کلیت رد یا تأیید کنند. این امکان وجود ندارد که بخشی از این توافق رد و یا تأیید شود و یا این که اصلاحاتی در بخشی از آن صورت بگیرد. بلکه باید کلیت آن یا رد و یا مورد تأیید قرار بگیرد. مثلاً اگر کلیت آن رد شود ما باید دوباره به میز مذاکره برگردیم و برای آن مذاکره کنیم و این که این توافق با اصلاحاتی تصویب شود مقدور نیست.عراقچی گفت: قطعنامه جدیدی که در شورای امنیت امروز به تصویب می رسد در کلیات از فصل هفت منشور ملل متحد خارج می شود و در آن به بند 41 اشاره می کند البته در چند پاراگراف مشخص در جاهایی که شورای امنیت می خواهد یک موضوع الزام آور را بیان کند به فصل هفت اشاره شده است.
داستان قطعنامه ها
اما تحريم هايي كه در اين بين با تصويب شوراي امنيت سازمان ملل رفع شد، به شرح زير است.قطعنامه شماره ۱۶۹۶، نخستین قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره پرونده هستهای ایران بود که در ۳۱ ژوئیه سال ۲۰۰۶ تصویب شد. این قطعنامه با ۱۴ رأی موافق و یک رأی مخالف «قطر»، به تصویب رسید. این قطعنامه به ایران مدت یک ماه مهلت داد تا فعالیتهای هستهای خود در زمینه غنیسازی اورانیوم را متوقف کند. نخستین قطعنامه شورای امنیت فاقد اقدامهای تنبیهی علیه ایران بود، اما سند الزامآوری برای ایران بود تا مفاد مندرج در این قطعنامه را رعایت کند.این قطعنامه در چارچوب ماده ۴۰ منشور ملل متحد صادر شده بود. در ماده ۴۰ اقدامهای تنبیهی علیه ایران منظور نشده است اما عدم اجرای خواستهای مندرج در این ماده، ایران را با واکنشهای پیشبینی شده در ماده ۴۱ فصل هفتم منشور ملل متحد که در برگیرنده اقدامات تنبیهی است روبهرو خواهد کرد.قطعنامه شماره۱۷۳۷، دومین قطعنامه شورای امنیت كه تنها چند ماه بعد از اولين قطعنامه صادرشد، در ۲۳ دسامبر سال ۲۰۰۶ با رأی هر ۱۵ کشور حاضر در شورای امنیت به تصویب رسید. شورای امنیت با صدور این قطعنامه، مجموعه تحریمهایی شامل تحریم تأسیسات حساس هستهای و توقیف داراییها و شرکتهای ایرانی مرتبط با برنامۀ هستهای ایران را به تصویب رساند و به ایران مدت ۶۰ روز فرصت داد تا برنامه غنیسازی اورانیوم را به حالت تعلیق درآورد.
سپاه وارد تحريم شد
قطعنامه شماره ۱۷۴۷، سومین قطعنامه شورای امنیت در ارتباط با پرونده هستهای ایران بود که در تاریخ ۲۴ مارس سال ۲۰۰۷ میلادی، با رای موافق تمامی 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد، به تصویب رسید. این قطعنامه، همکاری تمامی کشورهای جهان با شرکتهای ایرانی را که در زمینه انرژی هستهای فعالیت دارند، منع کرده است. همچنین، ممنوعیت صادرات و واردات سلاحهای سنگین به ایران نیز از دیگر موارد مندرج در این قطعنامه است.این قطعنامه در برگیرنده دومین مجموعه تحریمهای شورای امنیت شامل تحریمهای جدید مالی و تسلیحاتی علیه ایران بود. این تحریمها توقیف داراییها را به ۲۸ گروه، شرکتها و اشخاص دیگری که در فعالیتهای حساس هستهای ایران یا تولید موشکها شرکت داشتند، یا از آن حمایت میکردند، افزایش داد. بانک سپه و شرکتهای مرتبط با سپاه پاسداران نیز از جمله نهادهایی بودند که نام آنها در این دور از تحریمها اضافه شد. این قطعنامه خواستار اجرای فصل هفتم از بند ۴۱ منشور سازمان ملل شد با حذف اقدام نظامی علیه ایران شد. يك سال بعد قطعنامه ۱۸۰۳، چهارمین قطعنامه شورای امنیت در سوم مارس سال ۲۰۰۸ به تصویب رسید. این قطعنامه، تحریمهای اعمالشده در قطعنامههای قبل شورای امنیت علیه ایران را تشدید کرد. افزون بر آن، به موجب این قطعنامه، تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد موظف شدند تا تمامی محمولههای مشکوک دریایی و هوایی به مقصد ایران و بالعکس را، مورد بازرسی قرار دهند. این قطعنامه، ممنوعیت اقلام داد و ستد کالاهایی که کاربردهای نظامی و غیرنظامی دارند را گسترش داد. ممنوعیتها، همچنین شامل فروش تمامی فناوریها در این زمینهها به ایران بود. چند ماه بعد قطعنامه شماره ۱۸۳۵، پنجمین قطعنامه شورای امنیت در ۲۷ سپتامبر سال ۲۰۰۸ با رای موافق همه ۱۵ عضو شورای امنیت به تصویب رسید. این قطعنامه، حاوی تحریمهای تازهای علیه ایران نبود و صرفاً از ایران میخواهد چهار قطعنامه پیشین شورای امنیت را هرچه سریعتر به اجرا گذارد.
آخرين قطعنامه
ششمين و آخرين قطعنامه شماره ۱۹۲۹بود كه در تاریخ ۹ ژوئن سال ۲۰۱۰ به تصویب رسید. این قطعنامه، ایران را از کلیه فعالیتهای تجاری مرتبط با غنیسازی اورانیوم، مواد هستهای وفناوری دیگر کشورها محروم میکند. همچنین تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد از انتقال هرگونه سلاح و تجهیزات نظامی، سیستمها و قطعات مرتبط با آنها به ایران منع شدهاند. این قطعنامه همچنین تحریمهای تازهای را علیه ایران وضع کرد. تحریم سپاه پاسداران و شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی از موارد مهم تحریمهای مندرج در قطعنامه ششم شورای امنیت بوده است.
از قطعنامه 598 تا2231
حال اين قطعنامه ها با 2231لغوشد و امروزبا قدرت ديپلماسي، ايران نشان داد كه ميتواند قدرت خود را به گوش همه برساند و نيازي به اين همه درگيري و حتي جنگ نداشت.فراموش نشود بر سر قطعنامه 598 و زماني كه امام خميني(س) نيز حضور داشتند و براي حل مشكلات كشور و آرامش بخشيدن به مردم اين قطعنامه را قبول كردند، افرادي بودند كه اتهاماتي را به مسئولان آن دوران زدند و امروز نيز ما شاهد آنيم كه عدهاي بر سرقطعنامه 2231 مانند آن روزها تلاش ميكنند فعاليتهاي سرداران ديپلماسي را زير سوال ببرند.به طور حتم همان گونه كه در زمان پذيرش598امام(س) اجازه توهين به سرداران جبهه جنگ را نداد امروز نيز مقام معظم رهبري با درايت خود نخواهند گذاشت زحمات سرداران ديپلماسی پايمال شود.
ابراز خرسندي جهان از توافق با ايران
بعد از تصويب قطعنامه نمايندگان كشورهاي مختلف كه عضو دائم و غير دائم شوراي امنيت هستند در رابطه با توافق هسته اي و قطعنامه اظهار نظر كردند و نمایندگان اردن، شیلی، مالزی، نیجریه و ونزوئلا نیز به عنوان دیگر اعضای غیردائم شورای امنیت از دستیابی به جمع بندی نهایی سند برجام استقبال کرده و اظهار خرسندی کردند.
سامانتا پاور، نماینده آمریکا گفت: با توافق هسته ای جهان امن تر خواهد بود. وی افزود: اجرای توافق مهمترین بخش کار است.به گفته وی، در صورت تخلف ایران تحریم ها می تواند طی روندی مشخص برگردد.پاور گفت: ‘از نظر من مفاد این توافق به طور قابل توجهی توسعه هسته ای ایران را به تأخیر می اندازد.
نماینده چین در شورای امنیت نیز ضمن استقبال از تصویب این قطعنامه اظهار داشت: توافق جامع با ایران برای همه طرف ها مفید است. وی افزود: این شروع بسیار خوبی است. این فرآیند برای 10 سال آینده بسیار مهم است که ببینیم ایران این اصول را پیگیری میکند.
نماینده فرانسه گفت : با این توافق می توانیم سرفصل جدیدی را در منطقه بازکنیم؛ ایران باید همه تعهدات خود را اجرا کند و در این خصوص آژانس نقش اصلی را ایفا خواهد کرد.نماینده فرانسه اضافه کرد: این موفقیت بسیار بزرگی است که مدل بسیار خوبی برای حل بسیاری از مسائل به ما ارائه می کند تا بتوانیم مسائل جهانی را از طریق سیاسی حل کنیم.
نماینده انگلیس در شورای امنیت نیز در سخنانش گفت : توافق برای برقراری ثبات در منطقه حائز اهمیت است؛ این توافق سبب تغییر روابط ایران با شورای امنیت و جهان می شود. این قطعنامه حل کننده نگرانی های بین المللی است.وی افزود: این یک فرصتی است که ما بتوانیم با قدرتی منطقه ای از لحاظ اقتصادی و فرهنگی دوباره تعامل کنیم.
نماینده روسیه در شورای امنیت اظهار داشت : توافقنامه هسته ای حوزه حل اختلافات از طریق کمیته مشترک را مشخص کرده است. وی در ادامه سخنانش افزود که کشورش آماده است تا در اجرا و پیاده سازی مفاد مندرج در سند برجام یاری رساند.
نماینده اسپانیا به عنوان یکی از 10 عضو غیردائم شورای امنیت درباره دستیابی به جمع بندی نهایی درمورد سند برجام گفت: امروز ما پیروزی دیپلماسی را شاهد هستیم. ما باید به جای تقابل روی دیپلماسی تمرکز کنیم.وی افزود: ما در شورای امنیت باید عزم جدی در اجرای مفاد توافق را نشان دهیم.
نماینده ونزوئلا در شورای امنیت هم اظهار داشت: توافقنامه تاکیدی بر حق ایران برای دستیابی به انرژی صلح آمیز هسته ای است. وی افزود: ما از این توافق استقبال می کنیم. این مذاکرات به سندی مهم منتج شد. این توافق نشان می دهد زمانی که تعهد سیاسی به کار گرفته شود، می توان به راه حل دست یافت.
∎
نظر شما