روز گذشته دو رويداد مهم در اتحاديه اروپا و همچنين شوراي امنيت سازمان ملل متحد اتفاق افتاد كه برآيند آنها از نظر تحليلگران مسائل بين‌المللي فروپاشي رژيم تحريم‌هاي اقتصادي غرب عليه ايران است. در يك ديدار مهم، اعضاي اتحاديه اروپا در يك تصميم جمعي لغو و سست كردن پايه‌هاي تحريم ايران را تصويب كردند. علاوه بر اين با 15 راي مثبت اعضاي دايم و موقت شوراي امنيت سازمان ملل متحد، فروپاشي رژيم تحريم‌هاي ايران تسريع شد.
به اعتقاد كارشناسان بررسي توافق نهايي ميان ايران و گروه 1+5 در شوراي امنيت سازمان ملل متحد حاكي از بالا رفتن ضريب اجرايي توافق هسته‌يي است. درحالي كه گفته مي‌شود رفتن اين توافق به شوراي امنيت موجبات خشم برخي نمايندگان كنگره امريكا را برانگيخته است، تصويب اين قطعنامه باعث سخت‌تر شدن كار كنگره و مخالفان آن در رد توافق هسته‌يي است و نشان مي‌دهد كه طرف مقابل اراده لازم را براي اجراي تعهداتش دارد. لازم به ذكر است كه مدت اعتبار اين قطعنامه 10سال است و در اين مدت تحريم‌هاي ايران در ازاي محدود‌سازي برنامه هسته‌يي لغو خواهد شد. كارشناسان معتقدند از محسنات اين قطعنامه، علاوه بر تاييد حق ايران در برخورداري از انرژي صلح‌آميز هسته‌يي و افزايش شأن و قدرت ديپلماتيك كشور در سطح بين‌الملل و منطقه‌يي، اين است كه هفت قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل درخصوص ممنوعيت تجارت در حوزه فعاليت‌هاي هسته‌يي و مسدود شدن دارايي‌هاي مقامات و شركت‌هاي ايراني لغو شده و ايران از فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد خارج خواهد شد. همچنين پشتوانه سازمان ملل در ضمانت اجراي اين توافق نه تنها دست مخالفان توافق را خواهد بست بلكه بنا بر نظر سرگئي ريابكوف، معاون وزير خارجه روسيه، شفافيت بي‌سابقه اين قطعنامه طوري است كه منتقدان نمي‌توانند مواردي براي ايراد از آن پيدا كنند.

  راي قاطع شوراي امنيت به توافق هسته‌اي
پنج عضو دايم شوراي امنيت توافقنامه هسته‌يي ايران و گروه 1+5 را به‌صورت قطعنامه به شوراي امنيت سازمان ملل ارائه كردند و در اين شورا با حضور 15عضو دايم و غيردايم به آن راي مثبت داد. اين قطعنامه ضمن تاييد «برجام»، 6قطعنامه قبلي شوراي امنيت عليه برنامه هسته‌يي ايران را لغو مي‌كند. در اين نشست علاوه بر اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل، نماينده آلمان به‌عنوان عضو 1+5 و همچنين غلامرضا خوش‌رو، سفير ايران در سازمان ملل حضور داشتند. لازم به يادآوري است كه اعضاي دايم شوراي امنيت (انگليس، فرانسه، امريكا، روسيه و چين) و اعضاي غيردايم آن (آنگولا، اسپانيا، چاد، شيلي، اردن، ليتواني، مالزي، نيوزيلند، نيجريه و ونزوئلا) هستند.

  تحولي اساسي در تاريخ تحولات شوراي امنيت
سيدعباس عراقچي عضو ارشد تيم مذاكره‌كننده هسته‌يي كشورمان در گفت‌وگويي بااشاره به برخي جزييات قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل متحد، تصريح كرد: اين قطعنامه به‌همراه نامه كشورهاي 1+5 به شوراي امنيت بوده و يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين قطعنامه اين است كه اين قطعنامه برخلاف 6قطعنامه قبلي شوراي امنيت ذيل فصل7 منشور سازمان ملل متحد نيست و ديگر فعاليت‌هاي صلح‌‌آميز ايران به‌عنوان تهديدي جهاني قلمداد نخواهد شد.
به گزارش ايسنا، وي تاكيد كرد: اين قطعنامه يك تحول اساسي در تاريخ تحولات شوراي امنيت سازمان ملل است. در تاريخ شوراي امنيت بي‌سابقه است كه برنامه غني‌سازي يك كشور كه برنامه‌يي ويژه و خاص براي كشورهاست توسط اين شورا تاييد شود. اين درحالي است كه همه قطعنامه‌هاي قبلي عليه ايران در شوراي امنيت خواستار توقف فوري فعاليت‌هاي غني‌سازي ايران شده بود اما در اين قطعنامه فعاليت‌هاي غني‌سازي ايران مورد پذيرش و حتي ادامه و استمرار آن مورد تاييد قرار مي‌گيرد. عراقچي با بيان اينكه در چارچوب قطعنامه مذكور تمامي 6قطعنامه‌يي كه عليه ايران در گذشته در شوراي امنيت صادر شده است يك جا لغو مي‌شود، گفت: قطعنامه‌هاي قبلي همگي در چارچوب فصل7 منشور ملل متحد بوده ولي در قطعنامه مذكور اين شموليت وجود ندارد. همچنين تمامي ساختارهاي شكل گرفته دررابطه با تحريم‌ها در شوراي امنيت و كميته مربوط به اجراي تحريم‌ها براساس اين قطعنامه از بين خواهد رفت و ديگر به رسميت شناخته نمي‌شوند.

  شركت‌هاي انرژي در صف ورود به ايران
درحالي كه توافق هسته‌يي و تصويب آن توسط شوراي امنيت سازمان ملل مقدمه‌يي است براي رفع تحريم‌هاي ايران، روزنامه تايمز در گزارشي بااشاره به اين موضوع، نوشت: رهبران شركت‌هاي غربي مشتاق به‌دنبال سرمايه‌گذاري در بازار تشنه ايران به‌دنبال لغو تحريم‌ها عليه اين كشور هستند. در اين گزارش عنوان شده است: هيات‌هاي مذاكره‌كننده شركت‌هاي غربي كه پرواز خود را به تهران در هفته‌هاي پيش‌رو تنظيم كرده‌اند، مشتاق به محكم كردن وضعيت‌شان پيش از كاهش تحريم‌ها هستند. البته با اين فرض كه توافق تاريخي هسته‌يي كه هفته گذشته در وين به‌دست آمد، توسط كنگره امريكا تصويب خواهد شد. اين روزنامه افزود: سطح سواد بالا، ذخاير وسيع نفت خام، برخورداري از 18درصد از ذخاير گازي دنيا و وجود موانع دسترسي به محصولات غربي به‌دليل تحريم‌ها، سبب شده كه ايران به بازار تشنه‌يي مبدل شود.
ازسوي ديگر روزنامه اقتصادي روسي كامرسنت نيز نوشت: شركت توتال غول انرژي فرانسه، به ميدان‌هاي نفتي ايران و ازسرگيري طرح مايع‌سازي گاز طبيعي در اين كشور چشم دوخته است. پاتريك پويان مدير اجرايي شركت توتال گفته است: ما هم به‌دنبال گاز و نفت هستيم. وقتي در سال2006 ميلادي ايران را ترك كرديم، مشغول فعاليت در پروژه «ال.ان.جي» در پارس جنوبي بوديم. بنابراين اول از هر چيزي به‌دنبال طرح‌هاي ال.ان.جي در ايران خواهيم بود. به گزارش ايرنا، پايگاه خبري بلومبرگ نيز اعلام كرد، ايران در حدود 100بيليون دلار براي توسعه صنعت گاز خود احتياج داشته و درنظر دارد توليد روزانه خود را تا پنج سال آينده به 1.2بيليون مترمكعب در روز برساند، درحالي كه هم‌اكنون ميزان توليدات اين كشور روزانه 800ميليون مترمكعب است.
بلومبرگ افزود كه گاز طبيعي موجب شد مردم قطر به‌عنوان ثروتمندترين مردم دنيا شناخته شوند. قطر با داشتن 2.3 ميليون نفر جمعيت دومين صادر‌كننده گاز بعد از روسيه محسوب مي‌شود و سالانه 86ميليارد دلار توليدات دارد. اين رسانه با درج اينكه ايران تا سه سال آينده به يكي از بزرگ‌ترين و قابل‌توجه‌ترين توليدكننده‌هاي گاز در جهان تبديل خواهد شد، نوشت: شركت‌هاي انرژي آسيايي از هم‌اكنون در صف ورود به ايران هستند.

  وجهه امريكا در گرو تصويب توافق در كنگره
عليرضا بيگدلي استاد روابط بين‌الملل دانشگاه شهيد بهشتي با تاكيد بر اينكه قطعنامه جديد شوراي امنيت موجب خروج كشورمان از ذيل فصل هفتم منشور سازمان ملل مي‌شود، خاطرنشان كرد: ايران در طول تاريخ نخستين كشوري خواهد بود كه ذيل فصل هفتم منشور سازمان ملل مي‌رود، اما با مذاكره و گفت‌وگو از اين فصل خارج مي‌شود.
به گزارش ايلنا، وي در پاسخ به اين سوال كه برخي منتقدان مذاكرات مي‌گويند كه تصويب قطعنامه در شوراي امنيت به ضرر كشور ماست، ابراز داشت: حرف‌هاي اين منتقدان غيرواقعي و نشأت گرفته از عدم واقعيت است، زيرا براي لغو مصوبات قبلي شوراي امنيت لازم است مصوبه جديدي در شوراي امنيت صادر شود. در همين راستا، مخالفت اكثريت جمهوري‌خواهان و شماري از دموكرات‌ها در كنگره امريكا با توافق جامع باعث شد تا جاش ارنست سخنگوي كاخ سفيد اعلام كند: اگر كنگره توافق جامع را رد كند، اين اقدام به وجهه امريكا در سطح جهاني لطمه جدي وارد و موقعيت اين كشور را تضعيف خواهد كرد.
  بيانيه ايران پس از تصويب قطعنامه
جمهوري اسلامي ايران در بيانيه‌يي بر ادامه برنامه صلح‌آميز هسته‌يي خود و نيز لزوم لغو تحريم‌ها تاكيد و اعلام كرد: هيچ چيزي در برجام نبايد به مماشات ايران نسبت به مشروعيت، اعتبار يا قابل اجرا بودن تحريم‌ها تعبير و تفسير شود. در مهم‌ترين بندهاي اين بيانيه آمده است: جمهوري اسلامي ايران ضرورت امحاء كامل سلاح‌هاي هسته‌يي را، به عنوان يك ضرورت امنيت بين‌المللي و يك تكليف منطبق بر معاهده منع گسترش سلاح‌هاي هسته‌يي (NPT) مورد تاكيد قرار مي‌دهد. جمهوري اسلامي ايران مصمم است به‌طور فعال در كليه تلاش‌هاي بين‌المللي حقوقي و ديپلماتيك براي نجات بشريت از خطر سلاح‌هاي هسته‌يي و اشاعه آنها، ازجمله از طريق ايجاد مناطق عاري از سلاح‌هاي هسته‌يي به‌ويژه در خاورميانه، مشاركت كند. همچنين در بند13 اين بيانيه آمده است: ايران همچنان بر موضع خود مبني بر اينكه همه تحريم‌ها و اقدامات محدوديت‌سازي كه عليه ملت ايران وضع و اعمال شده‌اند ازجمله آنهايي كه به بهانه برنامه هسته‌يي ايران اعمال شده‌اند، بي‌پايه و اساس، ناعادلانه و غيرقانوني بوده و هستند پافشاري مي‌‌كند. درنتيجه، هيچ چيزي در برجام نبايد به نحوي تعبير و تفسير شود كه به‌طور مستقيم يا غيرمستقيم به معناي پذيرش يا مماشات جمهوري اسلامي ايران نسبت به مشروعيت، اعتبار يا قابل اجرا بودن تحريم‌ها و اقدامات محدوديت‌ساز تصويب شده توسط شوراي امنيت، اتحاديه اروپا يا دولت‌هاي عضو اتحاديه اروپا، ايالات متحده يا هر كشور ديگري عليه ايران باشد؛ همچنين نبايد به معناي چشم‌پوشي يا محدوديت در اعمال هر گونه حقي كه جمهوري اسلامي ايران وفق قوانين ملي، اسناد بين‌المللي يا اصول حقوقي مربوطه دارد، تعبير و تفسير شود.