فؤاد ایزدی گفت: پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت درمتن برجام پیش بینی شده است که تکلیف قطعنامه های قبلی شورای امنیت علیه ایران را مشخص می کند و حدود۳۰ بند در بخش اول و بندهای جزئی دیگر در بخش های بعدی خود دارد.
وی افزود: بند ۲۱ این قطعنامه ، ایران را استثناء کرده است تا دیگر کشورها تصور نکنند که این موضوع، رویه می شود. ایزدی گفت: بر اساس این پیش نویس، هر کشتی، هواپیما یا کامیونی که به ایران وارد و یا از آن خارج می شود اعضای سازمان ملل حق بازرسی آنها را دارند.وی ادامه داد: ایران باید این قطعنامه را حداقل ۱۰ سال اجرا کند.
در ادامه میرشهبیز شافع استاد حقوق بین الملل درباره نقاط قوت پیش نویس این قطعنامه با اشاره به اینکه ۲ تحول عمده از نظر حقوق بین الملل و رویه شورای امنیت در این پیش نویس رخ داده است گفت: نخستین بار در شورای امنیت ، دولتی موفق شده است از طریق مذاکره خود را از چارچوب فصل هفتم قطعنامه و شورای امنیت سازمان ملل بیرون بیاورد و این دستاورد بزرگی است.
وی افزود: یکی دیگر از نقاط قوت این پیش نویس این است که از طریق آن چندین قطعنامه شورای امنیت لغو می شود و یک قطعنامه جای آنها را می گیرد. ایزدی تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه گفت: در این پیش نویس روز اجرای توافق منوط به انجام تعهدات ایران و تأیید آن توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی است بنابراین اگر آژانس به هر علتی انجام تعهدات از سوی ایران را تأیید نکند توافق اجرا نمی شود و تحریم ها هم لغو نمی شود.
شافع کارشناس حقوق بین الملل گفت: اینگونه نیست که کشوری بخواهد بدون علت ایران را متهم به نقض تعهدات کند بلکه اتهام او در کمیته مشترک بررسی می شود و آن کمیته با کار کارشناسی و بررسی علل باید رأی دهد و شورای امنیت هم طبق رأی این کمیته عمل خواهد کرد.
ایزدی در ادامه گفت: تصمیم این کمیته ها الزام آور نیست و شورای امنیت ملزم به اجرای مصوبات این کمیته ها نیستند.
وی افزود: ما در شورای امنیت شهروند درجه ۲ هستیم اما شورای امنیت حق وتو دارد.
این تحلیلگر مسائل سیاسی ادامه داد: به علت وجود ساختار غیرعادلانه در سازمان ملل و اینکه ایران حق وتو در شورای امنیت ندارد در عمل کار برای ایران مشکل است و اگر در آینده دولتی بر سر کار بیاید که حسن نیت نداشته باشد با ابزارهایی که در متن پیش نویس قطعنامه وجود دارد به راحتی می تواند در راستای سیاست ها و منافع خود از آن استفاده کند.
شافع کارشناس حقوق بین الملل هم با بیان اینکه احتمالات را نباید زیاد بزرگ کرد ،گفت: واژه شهروند درجه ۲ خیلی دقیق نیست زیرا سازمان ملل بر پایه برابری همه ملت ها بنیان گذاری شده است.
وی ادامه داد: اگر ایران را بخواهیم شهروند درجه ۲ سازمان ملل محسوب کنیم بنابراین کشورهایی مانند آلمان ، ژاپن و کانادا هم شهروند درجه ۲ محسوب می شوند.
ایزدی تحلیلگر مسائل سیاسی هم در پاسخ گفت: ۷۰ سال از تأسیس سازمان ملل می گذرد اما موردی نداشته ایم که قطعنامه ای علیه آمریکا تصویب شود یا آمریکا در حوزه ای مقصر شناخته شده باشد زیرا این کشور حق وتو دارد با آنکه آنها در این سالها به چندین کشور حمله و آن ها را اشغال کرده و بسیاری از انسانها را کشته اند.
شافع هم در این باره گفت: دستاوردهایی که ایران در مذاکرات با گروه ۱+۵ به دست آورده است در قالب متن پیش نویس قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل، هوشمندانه می تواند در صحنه بین المللی کارزار روانی ، تبلیغاتی و دیپلماتیک را به نفع ایران ایجاد کند.
وی ادامه داد: بر اساس این پیش نویس اگر آمریکا یا هر کشور دارای حق وتو بخواهد ادعایی را علیه ایران مبنی بر عمل نکردن به تعهداتش مطرح کند باید از سه مرحله بررسی کمیته های مختلف مشترک عبور کند و اگر این کمیته ها آن ادعا را تأیید نکنند با دشواری دیپلماتیک و روانی بیشتری در استفاده از حق وتوی خود علیه ایران مواجه می شود.
در ادامه ایزدی در پاسخ به این پرسش که اگر کنگره آمریکا پیش نویس قطعنامه تصویب شده در شورای امنیت را رد کند چه می شود؟ گفت: بر اساس ساختار حقوقی موجود در آمریکا قوانین فدرال و بین الملل همسطح و هم رتبه هستند یعنی دولت آمریکا موظف است به مصوبات کنگره عمل کند همان طور که ایران هم موظف است در صورت مغایرت مصوبه های بین المللی با مصوبه های مجلس شورای اسلامی، به مصوبه مجلس عمل کند.
وی افزود: البته بر اساس پیش بینی ها بعید است اوباما موفق نشود تا حرکت منفی کنگره را متوقف کند.
ایزدی ادامه داد: علت اینکه کنگره آمریکا شاید با پیش نویس قطعنامه شورای امنیت مخالفت کند این نیست که "برجام" محدودیت هایی را برای برنامه هسته ای ایران در نظر گرفته بلکه مشکل آنها این است که نکند این توافق ، نکته مثبتی را برای ایران داشته باشد و تحریم ها را لغو کند.
وی افزود: دادگاه لاهه با همه مشکلاتی که دارد محل بهتری برای حل دعاوی است تا شورای امنیت زیرا آمریکایی ها در این دادگاه حق وتو ندارند.
ایزدی گفت: با توجه به اینکه قطعنامه سازمان ملل الزامی برای کنگره آمریکا ایجاد نمی کند لذا به نظر می رسد این روند نیاز به بازبینی دارد.
در ادامه شافع کارشناس حقوق بین الملل گفت: ماده ۲۵ منشور سازمان ملل متحد الزام می کند که همه دولت ها باید مصوبات شورای امنیت را اجرا کنند.
وی افزود: در ساختار حقوقی آمریکا و ایران، نظام حقوقی بین الملل از نظام حقوقی داخلی جدا هستند اما این موضوع از بعد حقوقی بین الملل موجب مسئولیت بین المللی دولت مورد نظر است بنابراین اگر آمریکا مفاد قطعنامه را رعایت نکند مسئولیت بین المللی خواهد داشت.
ایزدی در پاسخ به این پرسش که پس از تصویب پیش نویس قطعنامه روند برنامه هسته ای ایران چگونه خواهد بود؟ گفت: قطعنامه های قبلی شورای امنیت علیه برنامه هسته ای ایران را نپذیرفته ایم زیرا آنها هیچ مدرکی علیه ایران ندارند و اگر این پیش نویس قطعنامه شورای امنیت تصویب شود یعنی این روند را پذیرفته ایم که آن گونه که برای ما مشخص شده است ادامه دهیم و خیلی هم جای اعتراض نخواهیم داشت زیرا این مسیر را قبول کرده ایم.
شافع در ادامه گفت: امیدواریم روند داخلی هر دو کشور به گونه ای پیش برود که بدون توقف در اجرا، عملاً شاهد اجرای موفقیت آمیز قطعنامه باشیم.
وی افزود: در سازمان ملل روشی برای اعتراض به قطعنامه های شورای امنیت وجود ندارد و تنها راه برای از بین بردن قطعنامه قبلی این است که دوباره مذاکره کنیم تا قطعنامه جدیدی صادر شود.
امکان سوء استفاده از پیش نویس قطعنامه آمریکا وجود دارد
همچنین توکل حبیب زاده استاد حقوق بین الملل در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما با اشاره به اینکه آمریکا پیش نویس قطعنامه ای را به شورای امنیت سازمان ملل درباره جمع بندی مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ ارائه می دهد گفت: این پیش نویس طوری است که زمینه سوء استفاده را علیه ایران می دهد و این ابهام وجود دارد که چرا ایران در تنظیم این پیش نویس نقشی ندارد.
وی افزود: در این پیش نویس اشاره شده است که هر یک از کشورهای طرف مذاکره با ایران اگر اعتقاد پیدا کردند که کشور ما به تعهدات خود عمل نکرده است می تواند این موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه دهد و ارائه استنادات و مدارک هم نیازی نیست و می تواند تحریم ها را دوباره برگرداند.
وی افزود: همچنین فروش هر گونه تسلیحات به طور مطلق آمده است و اگر روزی مثلاً در لبنان سلاح سبک ساخت ایران پیدا شود و یا یکی از کشورهای طرف مذاکره این ادعا را مطرح کند کافی است که موضوع به شورای امنیت ارائه شود و ساختار لغو تحریم ها شکننده خواهد بود.
حبیب زاده گفت: با توجه به سابقه تلخ گذشته برخی از کشورها در رابطه با ایران به نظر می رسد تیم مذاکره کننده ایرانی باید این ابهام را در آینده برطرف کند.
وی افزود: شورای امنیت در طول تاریخ فعالیت های خود هرگز به دنبال اجرای عدالت نبوده است و این موضوع حساسیت رفتارهای دیپلماسی را نشان می دهد.
حبیب زاده گفت: وقت چندانی برای رایزنی یا تغییر متن پیش نویس آمریکا وجود ندارد.
غلام نبی فیضی استاد حقوق بین الملل هم درگفتگوی تلفنی با این برنامه گفت: باید دو مسئله ممکن ها و ایده آل ها را در بررسی مذاکرات و پیش نویس و برجام بررسی کنیم و ترکیبی از این دو ما را به نتیجه عملی می رساند و حتی گفته شده است که هیچیک از طرفین مذاکره به ایده آل های خود نرسیده اند بلکه به بهترین چیزی که امکان داشت دست یافته اند.
وی افزود: پیش نویس قطعنامه ای که آمریکا فردا به شورای امنیت می دهد مبتنی بر ماده ۳۶ و ۳۷ برجام است و باید به ماده ۱۱ و ۱۲ هم نگاه کنیم تا بتوانیم تفسیری دقیقی از این روند داشته باشیم.
وی گفت: این سند نشان می دهد که کشوری که ادعا می کند ایران به تعهدات خود عمل نمی کند بحث دلیل و برهان هم مطرح نیست و این همان حرف رک و صریح آمریکایی هاست که درباره تحریم ها و نحوه لغو آن مطرح می کنند.
آقای فیض افزود: اگر چه در برجام آمده است که هر کشوری «اعتقاد پیدا کرد» و به دلیل و مدرکی هم نیاز نیست اما بررسی تاریخ تحولات بین المللی نشان می دهد که باید طرح این ادعاها مبتنی بر دلیل و برهان باشد.
فلاحت پیشه استاد علوم سیاسی هم با حضور در این برنامه گفت: این پیش نویس تا ۱۰ سال و دقیقاً منطبق بر افق سند چشم انداز ۲۰ ساله (۱۴۰۴) تحولات ایران را تحت نظارت این کشورها قرار می دهد و متأسفانه ساختار شورای امنیت مبتنی بر قدرت هاست و باید به رایزنی های خود ادامه دهیم.
وی افزود: حدود ۵۵ روز تا توافق نهایی فرصت داریم و امیدواریم اعضای تیم مذاکره هسته ای موارد ابهام را مد نظر داشته باشند.
فلاحت پیشه گفت: آمریکا تلاش می کند حتی روسیه و چین هم در باره برگشت تحریم ها حق وتو نداشته باشند.
وی افزود: امیدواریم متن نهایی توافق به نفع کشور باشد.
منبع: صداو سیما