به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از شبکه خبری الجزیره، دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) مستقر در لاهه روز پنجشنبه اولین جلسه خود را در مورد پرونده نسل‌کشی رژیم اسرائیل به درخواست آفریقای جنوبی برگزار می‌کند و این اقدام در میان خواسته جهانی برای آتش‌بس در غزه مورد استقبال چندین کشور قرار گرفته است.
به گفته الجزیره، آفریقای جنوبی این شکایت را در اواخر دسامبر تنظیم کرد و رژیم صهیونیستی را به نسل‌کشی در جنگ خود علیه غزه متهم کرد و به دنبال توقف حمله نظامی وحشیانه‌ای بود که تاکنون منجر به کشته شدن بیش از ۲۳ هزار فلسطینی (نزدیک به ۱۰ هزار نفر از آنها کودک) شده است.
در این شکایت ۸۴ صفحه‌ای آفریقای جنوبی رژیم اسرائیل را به نقض کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸، که پس از جنگ جهانی دوم و هولوکاست تنظیم شده بود، متهم کرده است. آفریقای جنوبی و اسرائیل هر دو کنوانسیون نسل‌کشی سازمان ملل را امضا کرده‌اند که به دیوان بین‌المللی دادگستری -بالاترین نهاد حقوقی سازمان ملل- صلاحیت قضاوت در مورد اختلافات میان کشورها بر سر این معاهده را می‌دهد.
الجزیره در ادامه نوشته است که تمام کشورهایی که این کنوانسیون را امضا کرده‌اند موظف به جلوگیری از نسل‌کشی و پیشگیری و مجازات آن هستند. در این معاهده، نسل‌کشی این چنین تعریف شده است: «اعمالی که به قصد نابودی کلی یا جزئی یک ملت، گروه قومی، نژادی یا مذهبی انجام می‌شود.»
چه کشورهایی از شکایت آفریقای جنوبی علیه رژیم اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری حمایت کرده‌اند؟
سازمان همکاری اسلامی (OIC): این بلوک ۵۷ عضوی شامل ایران، عربستان سعودی، پاکستان و مراکش حمایت خود را از این پرونده در سی‌ام دسامبر اعلام کرد.
ایران: سخنگوی وزارت خارجه کشورمان درباره ابتکار آفریقای جنوبی در ثبت شکایت گفته است که «استفاده از ظرفیت‌های موجود از جمله ظرفیت دیوان کیفری بین‌المللی در پیگرد قانونی و قضائی رژیم صهیونیستی و مقامات جنایت‌کار این رژیم حمایت می‌کنیم و روش حمایت ما مبتنی بر اصول و رویکردهای ایران در خصوص مسئله فلسطین است.»
مالزی: در بیانیه‌ای که در دوم ژانویه منتشر شد، وزارت امور خارجه مالزی از درخواست آفریقای جنوبی استقبال کرد. این بیانیه بار دیگر خواستار تشکیل کشور مستقل فلسطینی «بر اساس مرزهای قبل از ۱۹۶۷ با پایتختی بیت‌المقدس شرقی» شد.
ترکیه: اونجو کچلی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه در ۳ ژانویه در شبکه اجتماعی ایکس پستی منتشر کرد و از اقدام آفریقای جنوبی استقبال کرد: «انتظار می‌رود در چارچوب این درخواست، دیوان بین‌المللی دادگستری در مورد اقدامات موقتی که شامل اقداماتی برای توقف حملات اسرائیل به غزه می‌شود، تصمیم‌گیری کند. ترکیه نیز اجرای این تصمیم را دنبال خواهد کرد.»
اردن: ایمن صفدی، وزیر امور خارجه این کشور، چهارم ژانویه گفت که اردن از آفریقای جنوبی حمایت خواهد کرد.
بولیوی: روز یکشنبه، وزارت امور خارجه بولیوی این اقدام آفریقای جنوبی را تاریخی خواند و به اولین کشور آمریکای لاتین تبدیل شد که از پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری علیه اسرائیل حمایت کرد.
چه کشورهای شکایت در دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) ثبت کردند؟
به گفته الجزیره، بولیوی خاطرنشان کرد که در کنار کشورهای آفریقای جنوبی، بنگلادش، جیبوتی و کومور درخواستی را برای بررسی وضعیت فلسطین نزد دادستان دیوان بین‌المللی کیفری وضع کرده است. کریم خان، دادستان کل دیوان کیفری بین‌المللی، اعلام کرد که این درخواست را در تاریخ سی‌ام نوامبر ۲۰۲۳ دریافت کرده است.
فرق دیوان بین‌المللی دادگستری و کیفری چیست؟
این دو نهاد گاهی اوقات با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. هر دو دادگاه در لاهه، هلند واقع شده‌اند. به گفته دانشگاه ملبورن، در حالی که هدف دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) حل نزاع‌های بین کشورها است، دیوان بین‌المللی کیفری (ICC) افراد را به دلیل ارتکاب جرم تحت تعقیب قرار می‌دهد. در حالی که نمی‌توان از کشورها در دیوان بین‌المللی کیفری شکایت کرد، اما دادستان می‌تواند تحقیقاتی را در خصوص پرونده‌هایی آغاز کند که جنایاتی از جمله نسل‌کشی احتمالاً انجام شده باشد.
چه کشورهایی از پرونده نسل‌کشی رژیم اسرائیل در دیوان بین‌الملل دادگستری حمایت نمی‌کنند؟
بر اساس گزارش الجزیره، ایالات متحده مخالفت خود را با پرونده نسل‌کشی به دست رژیم صهیونیستی اعلام کرده است. جان کربی، سخنگوی امنیت ملی آمریکا، در نشست خبری کاخ سفید در تاریخ ۳ ژانویه، ثبت شکایت آفریقای جنوبی را «بی‌ارزش، غیرسازنده و کاملاً بدون هیچ مبنایی» خواند.
اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور رژیم اسرائیل، روز سه‌شنبه به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که «هیچ چیز فجیع‌تر و مضحک‌تر از این شکایت نیست». هرتزوگ همچنین از بلینکن به خاطر حمایت واشنگتن از اسرائیل تشکر کرد.
متحدان غربی رژیم صهیونیستی، از جمله اتحادیه اروپا، عمدتاً در مورد پرونده دیوان بین‌المللی دادگستری سکوت کرده‌اند. بریتانیا که از حمایت از این پرونده امتناع کرده است، پس از ارائه اسناد حقوقی مفصل به دیوان بین‌المللی دادگستری حدود یک ماه پیش برای حمایت از ادعاهایی مبنی بر نسل‌کشی میانمار علیه جامعه روهینگیا، به استانداردهای دوگانه متهم شده است.
