بررسی آمارها نشان می‌دهد که آمار خودکشی در ایران در سال 1401 نسبت به سال 1395 حدود 51 درصد افزایش داشته است. اخیراً گزارش‌هایی از خودکشی تعدادی از دانش‌آموزان و کارگران در رسانه‌ها منتشر شد. بنا بر آمارهای رسمی که دانشگاه علوم پزشکی ایران ارائه داده، خودکشی بین 20 علت اصلی مرگ‌ومیر در جهان قرار دارد. از هر صد مرگ در جهان، یک مورد نتیجه خودکشی است.

خودکشی در سال 1401
حمید پیروی، نایب‌رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران هم در گفت‌وگو با تجارت نیوز گفت: آمار خودکشی در ایران طی سال‌های اخیر افزایشی بوده است. در سال 1401 به ازای هر 100 هزار نفر، 7.4 نفر اقدام به خودکشی کرده و فوت کردند. به عبارتی سال گذشته بیش از 6000 نفر اقدام به خودکشی منجر به فوت داشتند. به ازای هر خودکشی کامل (منجر به فوت)، حدود 20 تا 30 برابر آن اقدام به خودکشی می‌کنند. در سال گذشته حدود 120 هزار نفر اقدام به خودکشی داشتند که در سامانه وزارت بهداشت ثبت رسمی شده است. ممکن است مواردی هم به مؤسسات خصوصی مراجعه کرده باشند که اقدام به خودکشی آنها ثبت‌نشده باشد. سال 1395 در ایران 79 هزار و 102 نفر اقدام به خودکشی کردند.
عوامل اقدام به خودکشی
عوامل مختلفی در میل، تصمیم و اقدام به خودکشی افراد دخیل است؛ از مسائل اقتصادی گرفته تا اختلالات روان‌شناختی. پیروی در این مورد از تعیین‌کننده‌های سلامت روان گفت: این تعیین‌کننده‌ها شامل مسکن، شغل، دسترسی به خدمات آموزشی، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمان و... می‌شود.

ضرورت درمان اختلالات روان‌شناختی
به گفته او حدود 60 درصد از کسانی که خودکشی کردند، هنگام اقدام به خودکشی، افسردگی داشتند. به عبارتی گاهی ممکن است افراد از نظر اقتصادی مشکلی هم نداشته باشند. با این حساب درمان اختلالات روان‌شناختی خود می‌تواند گام بزرگی برای کاهش آمار خودکشی باشد. پیمایش‌های وزارت بهداشت نشان می‌دهد که حدود 30 درصد از مردم دچار نوعی از اختلالات روانی هستند. از سوی دیگر می‌دانیم که خودکشی رابطه مستقیمی با اختلال روانی دارد. بنابراین باید در این زمینه مداخله کنیم. افرادی که مشکلات روان‌شناختی دارند را زودهنگام شناسایی کنیم و در مسیر دریافت خدمات تخصصی قرار دهیم. با هر مرگ ناشی از خودکشی در میان بازماندگان و کسانی که در معرض خبر خودکشی قرار می‌گیرند، 135 تا 180 نفر تحت تأثیر مشکلات روان‌شناختی قرار می‌گیرند. برخی از کسانی که اطلاعات خودکشی دیگران به آنها می‌رسد، ممکن است در معرض خودکشی تقلیدی قرار بگیرند. به نظر می‌رسد که در موضوع خودکشی تعدادی از دانش‌آموزان در ایلام، خودکشی سرایتی (تقلیدی) صورت گرفته است.

راه‌های پیشگیری از خودکشی
مداخله در خودکشی روش‌های مختلفی دارد؛ از پیشگیری گرفته تا اقداماتی که پس از خودکشی افراد می‌توان انجام داد. حمید پیروی دراین‌باره گفت: پیشگیری از خودکشی هم یک نوع مداخله است. ارائه خدمات مشاوره به خانواده‌ها، شناسایی مشکلات اقتصادی و اجتماعی خانواده‌ها و حمایت از آنها از طریق سازمان‌های حمایتی و NGO ها ازجمله اقداماتی است که برای پیشگیری از خودکشی می‌توان انجام داد.

آموزش بتا چیست؟
نایب‌رئیس جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران در ادامه درباره آموزش بتا توضیح داد و گفت: «در روانشناسی یک پروتکل جهانی به نام QPR داریم. برای آن معادل فارسی «بتا» را انتخاب کرده‌ایم. یعنی «بپرس»، «ترغیب کن» و «ارجاع بده». می‌توان به گروه‌های مختلف ازجمله خانواده‌ها، آموزش «بتا» داد. ما باید نشانه‌های خودکشی را بشناسیم. لازم باشد درباره آن حرف بزنیم. اگر کسی نشانه‌های خودکشی را داشت، او را به دریافت خدمات تخصصی ترغیب کنیم و ارجاع دهیم. برخی از کسانی که با اقدام به خودکشی کردند و از بیمارستان مرخص شدند یا کسانی که با مراکز حمایتی تماس گرفته‌اند، کمتر مورد پیگیری قرار می‌گیرند.

5 گام برای مداخله در خودکشی
مرکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی ایران توصیه‌هایی برای مواجهه با افراد دارای افکار خودکشی را ارائه داده است.
1- به دنبال نشانه‌های خودکشی باشید. ازجمله این نشانه‌ها صحبت کردن یا تحقیق درباره مرگ، احساس ناامیدی، اضطراب، افسردگی و عدم تحمل است.
2- همدلی کنید و حرف‌های آنها را بشنوید. فرد را قضاوت نکنید. با دلسوزی گوش دهید و به احساسات آنها ارج نهید.
3- به صورت مستقیم درباره خودکشی سؤال بپرسید. به نحوی سؤال بپرسید که پاسخی صادقانه به شما بدهد. از هر علامتی که متوجه شده‌اید به عنوان بخشی از سؤال استفاده کنید. روراست باشید. پرسیدن درباره خودکشی باعث خودکشی نمی‌شود.
4- خطر را دور کنید. حذف دسترسی به اقلام مورداستفاده برای خودکشی یک رویکرد مبتنی بر شواهد برای جلوگیری از خودکشی است. اگر پاسخ مثبت به خودکشی داده‌اند، از آنها بپرسید: «آیا برنامه‌ای دارید؟ آیا به آن وسایل دسترسی دارید؟» دسترسی به داروها، طناب، چاقو و... را محدود و منع کنید.
5- همراه با فرد موردنظر با اورژانس اجتماعی برای پیشگیری از خودکشی تماس بگیرید. اگر فرد حاضر به دور کردن لوازم و ایمن شدن نیست، او را تنها نگذارید و تا حضور اورژانس در کنار اوباشید.