روستای هدف گردشگری خور از توابع شهرستان خوسف استان خراسان جنوبی است که در مسیر بیرجند، طبس، یزد و کرمان در بستر دشتی از سنگ‌های قیمتی شکل گرفته است. این روستا همچنان بافت سنتی خود را حفظ کرده و هنوز می‌توان بوی کاه گل را از خانه‌های قدیمی آن استشمام کرد و از تماشای بادگیر‌های گلی لذت برد.

تابلوی معرفی روستای هدف گردشگری خور نشان می‌دهد که منطقه پذیرای ورود گردشگر و مسافرانی است که از جاده کویری بین ۶ استان تردد می‌کنند. در این روستا می‌توان لابه‌لای خانه‌های خشتی و گلی تاریخ نفس کشید و هیاهوی کودکان بازیگوشی که در بلندای گنبد‌ها ایستاده‌اند و مسافران را تماشا می‌کنند، شنید.

گردشگران روستای خور می‌توانند زعفران، کشک محلی، برخی گیاهان دارویی منطقه را به عنوان سوغاتی خریداری کرده و با خود به یادگار ببرند. 

تخریب قلعه خور بر اثر بی توجهی مردم محلی و گردشگران

مهمترین آثار تاریخی این روستا قلعه خور، آب انبار خور، حسینیه، حمام تاریخی، آسیاب‌ها، گور‌های گچی است که بیشتر متعلق به دوره صفویه است. از مهمترین آثار باستانی خور می‌توان به قلعه آن اشاره کرد،، اما متأسفانه بر اثر بی توجهی عوامل انسانی که در سالیان گذشته با کمال بی‌توجهی قلعه را تخریب کرده‌اند، امروزه قلعه تبدیل به توده‌ای از خاک و تعدادی دیوار‌های منفرد که از میان خرابه‌ها سربرآورده‌اند، شده است.

با مشاهده قطعات سفال آبی و سفید که سفال رایج دوره صفویه بوده است در محل قلعه حداقل قدمت آن را به دوره صفویه تخمین می‌خورد. آنچه از این قلعه با ارزش در کنار بافت تاریخی بسیار با ارزش روستای خور باقی مانده است، یک برج دو طبقه با پلان چهار گوش و بقایای تعدادی از حصار‌ها و دیوار‌های قلعه است.

کل قلعه بر روی صخره‌ای بنا شده که نسبت به بقیه زمین‌های اطراف ارتفاعی در حدود ۱۰-۵ متر دارد. آب انبار خور نیز براساس احتمالات به دوره صفویه و همزمان با مسجد و بافت تاریخی خور احداث شده است. برای دسترسی به این آب انبار باید از یک مسیر طبیعی و رسوبی عبور کرد. نکته قابل توجه این است که برخلاف سایر آب‌انبارها، این آب انبار پله ندارد و برای رسیدن به آن، باید از دالانی در زیر کوه عبور کرد.

اوایل و بهار و پاییز، بهترین زمان سفر به روستای خور 

روستای خور به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای کویری دارای آب و هوایی گرم و خشک است؛ بنابراین فصول گرم سال همچون تابستان به دلیل گرمای زیاد و فصل زمستان به دلیل سرمای استخوان سوز، زمان مناسبی برای سفر به این روستای دیدنی نیست. اوایل و بهار و پاییز بهترین زمان برای سفر به این روستایی زیباست.

در این روستا می‌توانید، خانه‌های بومی و محلی و همچنین خاص‌ترین اقامتگا‌های بومگردی را ببینید و از آن لذت ببرید. از جاذبه‌های طبیعی این روستا می‌توان به آب گرم، چشم‌انداز کویری و آسمان پرستاره آن اشاره کرد. مردم روستای خور، مراسم مختلف ملی و مذهبی را به سنت دیرین، برگزار می‌کنند.

حیراب، بازی مهیج جوانان روستای خور

حیراب یکی از بازی‌های گروهی و مهیج رایج در میان جوانان این روستا است. حیراب، با تشکیل ۲ گروه ۷ نفره یا بیشتر، یکی از بازی‌هایی است که در ایام عید برگزار می‌شود. در این بازی دو گروه شرکت کننده یک دایره به قطر ۸ تا ۱۰ متر می‌کشند و یک نقطه یا محل را به عنوان محل پایان بازی به فاصله ۳۰ تا ۴۰ متری دایره مشخص می‌کنند.

برای شروع بازی با‌تر یا خشک انداختن یک سنگ صاف مشخص می‌کنند که کدام گروه داخل دایره و کدام گروه خارج از دایره قرار گیرند. بعد از مشخص شدن گروه‌ها، افراد گروهی که داخل دایره قرار می‌گیرند، باید کلاه یا دستمالی بر سر کنند و گروهی که خارج از دایره قرار دارند، سعی می‌کنند که یکی از کلاه‌ها یا دستمال‌ها را بردارند. این بازی در چند مرحله انجام می‌شود تا اینکه در نهایت گروه بازنده از محل مشخص شده «کت» تا محل دایره باید افراد گروه برنده را بر پشت خود کول و حمل کنند.

نیزار خور از پدیده‌های دیدنی و استثنایی کویر خراسان جنوبی

نیزار خور از پدیده‌های دیدنی و استثنایی کویر در خراسان جنوبی بوده که یکی از سرچشمه‌های رود لوت است. تالاب و نیزار مذکور به مرور زمان خشک شده و مسیر آب باعث ایجاد نمکزار خور شده است. شوری آب نیزار به حدی است که موجب کویری منطقه و ایجاد نمکزار زیبایی در کویر لوت شده است. آب نیزار پس از آمدن به سطح و طی مسافتی در حدود ۲ کیلومتر مجدداً در زیر لایه‌های ماسه فرو می‌رود و نمکزار بزرگی را در کویر لوت به وجود می‌آورد که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

این نیزار دارای پوشش گیاهی دائمی گز بوده و همراه با آب شور و عمق متوسط ۲۵ سانتی‌متر، زیستگاه مناسبی برای زمستان گذرانی پرندگان مهاجر و منبع تأمین علوفه و آب برای دامداران محلی است. نیزار دارای نمای زیبایی است که چشم هر بیننده‌ای را در دل کویر به خود جلب می‌کند. ارتفاع نی‌ها در پاره‌ای از موارد به ۴ متر هم می‌رسد. علت پیدایش این نیزار و چشمه آن سیل‌های ویرانگر در طول سال‌ها بوده که باعث ایجاد نیزار بزرگی در مکان فعلی شده است.

سوغات روستای خور

صنایع دستی روستای خور شامل قالی، گلیم و تون است. همچنین سفالگری و ساخت زیورآلات مانند النگو، ایاره، بازوبند، جقه، دست بند، کشکول در روستا رواج دارد. گردشگران روستای خور می‌توانند زعفران، زرشک، کشک محلی، زیورآلات زنانه و برخی گیاهان دارویی منطقه را به عنوان سوغاتی خریداری کنند.

غذا‌های محلی روستای خور بسیار متنوع‌اند. پلو خورشت گاورس، قلور پلو یا بلغو پلو، ساوری پلو، قورمه و خورشت آلو، خورشت ریواس، انواع تاس‌کباب و خاگینه، انواع آش‌ها مانند اماج، آش رشته و آش آلو از غذا‌های بومی این روستا است.

دو نوع قوروت خنک و گرم روستا نیز شهرت فراوان دارند، که قوروت خنک را بیشتر در تابستان‌ها مصرف می‌کنند. این روستا در کتب تاریخی از آن به عنوان یکی از شهر‌های قدیمی نام برده شده که بافت تاریخی آن متأثر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی محیط خود است.

منبع تسنیم