به گزارش گروه بهداشت و درمان خبرگزاری سلامت(طبنا)صبح یک روز عادی خانم مسنی برای خرید داروهای قلب خود به یکی از داروخانه‌های نزدیک به محل زندگی‌اش مراجعه کرده بود. داروخانه شلوغ بود. کمی بر روی صندلی‌های آنجا منتظر نشست تا خلوت شود. کیسه بزرگ و شفافی در دست داشت، به نظر می‌رسید که در آن هم دارو باشد. 

چنددقیقه بعد که محیط داروخانه خلوت شد، به سختی از روی صندلی بلند و به سمت یکی از باجه‌ها که بالای آن نوشته بود دکتر داروساز، رفت وگفت: «مادر! خدا خیرت بده. چندوقت پیش دکترم این داروها را برای من تجویز کرده اما من نمی‌دانم که چه زمانی باید این‌ها را بخورم. سواد هم ندارم که دستور روی آنها را بخوانم. بی زحمت ساعت و نحوه استفاده از این ویتامین‌ها را برای من توضیح بده...» 

شاید این مسئله برای شماهم پیش آمده باشد. این روزها به دلیل رایج شدن استفاده از غذاهایی کم خاصیت مانند تنقلات و فست فودها به جای خوراکی‌های مفید، بسیاری از افراد به مصرف مکمل‌های غذایی مانند قرص‌ها و آمپول‌های ویتامین برای تقویت قوای جسمانی خود استفاده می‌کنند. برخی‌ها به صورت خودسرانه و صرفاً با اعتماد به مشورت‌های تکنسین داروخانه و برخی دیگر با تجویز پزشک، انواع ویتامین‌های ایرانی و خارجی را مصرف می‌کنند.

اما با ین حال برخی از افراد چه پیر و چه جوان نمی‌دانند که ساعت و تعداد واحدهای مناسب مصرف انواع  ویتامین چه زمان و چه مقدار است. اگر برای شما هم این سؤال مطرح است که کدام ویتامین را چه ساعتی میل کنید، این گزارش را بخوانید. 

انواع مکمل‌های رایج

برخی از ویتامین‌ها مانند آهن، زینک، ویتامین C، ویتامین‌های گروه B، کلسیم، منیزیم و... بیش از سایر مکمل‌های غذایی، مورد استفاده عموم قرار می‌گیرند.   

در بسیاری از موارد با داشتن رژیم غذایی سالم و کامل می‌توان ویتامین‌ها و ریز مغذی‌های مورد نیاز را تامین کرد. امروزه به علت سبک زندگی پر استرس و شرایط زندگی متفاوت نمی توان این اقدام را به صورت کامل پیش برد؛ بنابراین استفاده از مکمل‌ها در کنار تغذیه مناسب می‌تواند تغذیه فرد را به خصوص در دوران‌های حساس و خاص مثل بارداری و شیردهی تکمیل کند.

یکی از مهمترین نکات برای استفاده از مکمل های تغذیه ای زمان مصرف آنها است؛ زیرا در صورت استفاده در زمان اشتباه، ممکن است عملکرد ویتامین یا ریز مغذی کاهش پیدا کند.

چه ساعتی چه ویتامینی بخوریم؟

در مصرف ویتامین‌ها اولین چیزی که اهمیت دارد این است که آیا بدن نیاز به این ویتامین دارد یا خیر؟ هر فردی طبق خورد و خوراک و شرایط جسمانی که دارد، ممکن است در یک ویتامینی کمبود داشته باشد. بنابراین بهتر است که هر شخصی در هر سن و شرایطی قبل از استفاده از هرگونه مکمل‌های غذایی با پزشک خود مشورت کرده و در صورت نیاز آزمایش دهد.

استفاده به اندازه از ویتامین‌های مورد نیاز بدن می‌تواند کیفیت عملکرد مغز و جسم را افزایش دهد. اما زمان مصرف هر نوع از داروهای ویتامین اهمیت دارد. هر ویتامین را چه ساعتی بخوریم؟

 آهن «IRON»: بالاترین میزان جذب آهن با معده خالی است. اما به دلیل اینکه بسیاری از املاح آهن می‌تواند باعث بروز عوارض گوارشی از جمله سوزش سر معده و یا یبوست شود، استفاده از آهن‌های غیر لیپوزومال بهتر است. بنابراین بهتر است این ویتامین همراه با ناهار و یا شام مصرف شود. علاوه بر این گفتنی است مصرف مکمل آهن با لبنیات چای و قهوه تداخل دارد.

هم چنین مصرف هم زمان آن با مکمل کلسیم و زینک توصیه نمی‌شود اما در مقابل ویتامین C جذب آهن را بالا می‌برد. بنابراین بهتر است هم زمان با آهن از نوشیدنی‌هایی با مواد غذایی حاوی ویتامین‌C استفاده شود.

منیزیم «Magnesium»: منیزیم به عنوان یک مکمل آرامش‌بخش شناخته می‌شود. این ریز مغذی در کاهش اسپاسم عضلانی و کاهش استرس موثر است. بنابراین بهترین زمان برای مصرف آن شب‌ها نیم ساعت قبل از خواب است.

کلسیم «Calcium»: مصرف این مکمل به دوز آن بستگی دارد. مصرف دوز بالا ۱۰۰۰ - ۸۰۰ میلی‌گرم برای جلوگیری از رسوب در کلیه بهتر است. در این شرایط باید نصف دوز صبح و نصف آن شب مصرف شود. همچنین این ریز مغذی با آهن و نوشیدنی‌هایی نظیر چای و قهوه تداخل دارد. مصرف هم زمان کلسیم با ویتامین‌ C میزان جذب آن را افزایش می‌دهد.

زینک‌«Zinc»: با توجه به اثر زینک بر افزایش متابولیسم، بهترین زمان مصرف آن در معده دو ساعت بعد از صبحانه است. همچنین مصرف زینک با کلسیم و آهن می‌تواند تداخل داشته باشد؛ بنابراین رعایت فاصله زمانی الزامیست.

ویتامین C:  ویتامین سی یک آنتی اکسیدان قوی با خاصیت افزایش سطح انرژی است. بهترین زمان مصرف آن صبح‌ها و یا در طول روز است. این ویتامین به علت خاصیت اسیدی که دارد، در صورت مصرف با معده خالی می‌تواند عوارض گوارشی نظیر سوزش سر معده ایجاد کند. در نتیجه اگر با معده پر مصرف شود بهتر است. همچنین این ویتامین محلول در آب است بنابراین می‌توان از آن در دوزهای بالاتر به صورت جوشان استفاده کرد.

ویتامین‌های گروه B: این ویتامین ها همانند ویتامین سی محلول در آب هستند و می‌توانند سطح متابولیسم بدن را بالا برده و انرژی را افزایش دهند. بنابراین بهتر است در طول روز و یا قبل از فعالیت روزانه مصرف شوند. با توجه به عدم عوارض گوارشی لزومی به استفاده همراه با غذا در مورد این دسته از ویتامین‌ها وجود ندارد.

ویتامین‌های A ،E و K: این ویتامین‌ها از دسته ویتامین‌های محلول در چربی هستند. بنابراین جذب آن‌ها با چربی بالاتر می‌رود. بنابراین توصیه می شود این ویتامین‌ها با چرب‌ترین وعده غذایی میل شوند.

ویتامین D: عموماً ویتامین دی در بدن توسط نور خورشید ساخته می‌شود. روز بهترین زمان دریافت ویتامین در بدن است زیرا نورخورشید می‌تابد. بنابراین بهترین زمان مصرف ویتامین دی در روز است.

جالب است بدانید که ویتامین دی برعکس ملاتونین در بدن عمل می‌کند. ملاتونین در شب‌ها بیشتر می‌شود و دریافت آن در آن بازه از شبانه روز بهتر است. در حالیکه ویتامین دی را باید در روز دریافت کنید.

امگا ۳«Omega 3»: با توجه به سرعت پایین متابولیسم چربی‌ها در بدن، مصرف این مکمل مطلقا قبل از فعالیت‌های جسمانی و ورزش توصیه نمی‌شود. در حالی که جذب آن همراه با کم چرب ترین وعده غذایی افزایش می‌یابد.

مصرف بیش از اندازه = مسمومیت

همانطور که مصرف ویتامین می‌تواند باعث بهبود عملکرد بدن شود، استفاده بیش از اندازه از این داروها موجب مسمومیت و عوارض ثانویه خواهد شد.

ناراحتی معده، ریزش مو، افزایش خطر ابتلا به سرطان، مشکلات عصبی، خون‌ریزی بیش از حد و... از جمله عوارض استفاده بیش از اندازه و غیر ضروری ویتامین‌ها خواهد بود.