تعادل|

 کودکستان و دوره پیش‌دبستانی با قدمتی 80 ساله در ایران سابقه درخشان ایران در این عرصه را نشان می‌دهد. اولین کودکستان توسط مرحوم باغچه‌بان در تبریز دایر شد و در سال 1310 مجوز تأسیس کودکستان توسط وزارت معارف صادر شد، از این رو سال 1310 آغاز فصل جدیدی در تاریخ آموزش پیش دبستانی کشور به شمار می‌رود.

اولین آیین نامه ویژه کودکستان‌ها در مراکز پیش دبستانی در سال 1312 به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید و کودکستان به شکل امروزی در سال 1334 با دستورالعملی مبنی بر تشکیل کودکستان‌های دولتی از طرف آموزش و پرورش راه‌اندازی شد و در سال 1353، اصلاحاتی در آیین نامه کودکستان‌ها به عمل آمده که بر طبق آن فقط ثبت نام کودکان 5 ساله در کلاس‌های آمادگی با نظارت آموزش و پرورش مجاز شمرده شد و ثبت نام کودکان 3 تا 5 ساله در کودکستان‌های خصوصی با نظارت سازمان بهزیستی انجام می‌گیرد. اما پس از انقلاب بر اساس دستورالعمل و مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش، دوره 2 ساله برای کودکان 4 تا 6 سال در اسفندماه 82 تصویب شده است.

مساله مهم اما هزینه‌های ثبت نام در کلاس‌های پیش‌دبستانی برای بچه‌هاست که در شرایط کنونی بسیاری از خانواده‌ها توان مالی پرداخت این هزینه‌ها را ندارند و این در حالی است که از سوی رییس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک عنوان شده که کم توجهی به دوره پیش دبستانی باعث می‌شود تا بچه‌ها وقتی وارد مدرسه و کلاس اول می‌شوند با مشکلات یادگیری مواجه شده و همین امر هم باعث افزایش تعداد مردودی‌ها در کلاس اول می‌شود.  این در حالی است که به گفته این مقام مسوول ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار کودک داریم که از این تعداد تنها ۹۰۰ هزار نفر تحت پوشش سازمان تعلیم و تربیت کودک هستند.

مجتبی همتی‌فر در نشستی خبری با موضوع آغاز سال تربیتی کودکستان‌ها، اتمام پروژه تطبیق تاسیس، آغاز پروژه تطبیق فعالیت کودکستان‌ها و همچنین  فرا رسیدن هفته ملی کودک، اظهار کرد: ۳۲ هزار کودکستان در سامانه سازمان ثبت شده‌اند که از این طریق توانستیم ۹۰۰ هزار کودک را در مراکز کودکستان پوشش دهیم. با احتساب کودکستان‌ها در مدارس دولتی، توانستیم پوشش را ۳.۵ تا ۴ میلیون نفر افزایش دهیم اما نیازمند توسعه زیرساخت هستیم.

    پیش‌دبستانی «رایگان» نیست

همتی‌فر ادامه داد: یکی از تکالیف قانونی سازمان در خصوص مناطق دو زبانه‌ای است که زبان مادری بچه‌ها غیر از فارسی است. یکی از کارکردهای پیش دبستانی آماده کردن زبانی بچه‌ها برای کلاس اول است. در عین حالی که باید زبان مادری را تقویت کرد اما باید زبان فارسی را نیز گسترش داد. رییس سازمان تعلیم و تربیت کودک تصریح کرد: اما چه بستری برای تقویت زبان فارسی وجود دارد؟ بخشی از این بستر بر عهده رسانه است و بخشی دیگر به خدمات پیش دبستانی معطوف می‌شود. مراکز کودکستان غیردولتی هستند و متاسفانه عمده مناطق دو زبانه ما محرومیت دارند بنابراین این خدمات در دسترس این افراد نیست و سازمان باید از این افراد حمایت کند. او یادآور شد: سال قبل ۷۰ میلیارد تومان از ۱۲۷ میلیارد تومان بودجه سازمان را به توسعه مراکز پیش دبستانی در مناطق محروم اختصاص دادیم اما فقط ۳۳۰ هزار کودک از این امر بهره مند شدند. در تلاش هستیم این خدمات را به مناطق با ظرفیت محرومیت ۹، ۸، ۷ و بعد ۶ برسانیم و اینها را پوشش دهیم.

    کم‌توجهی به پیش‌دبستانی و تاثیر آن بر نرخ مردودی در کلاس اول 

همتی فر با تاکید بر اهمیت حمایت از سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، عنوان کرد: تاثیر کم توجهی به 

پیش دبستانی را در کلاس اول می‌بینیم‌. نرخ مردودی کلاس اول از شاخص‌های مهمی است که اثر کم توجهی به پیش دبستانی را در این مورد می‌بینیم.

رییس سازمان تعلیم و تربیت کودک همچنین عنوان کرد که در نیمه دوم امسال بحث ارتقای توانمندی مربی‌های کودکستان‌ها اجرایی می‌شود. وی با یادآوری اینکه برای یکپارچه کردن مهد کودک و پیش دبستانی از واژه کودکستان استفاده می‌کنیم و دارای کودکستان دوره اول و دوم هستیم، یادآور شد: قبل از کرونا بهزیستی ۱۴ هزار مهد کودک فعال داشت و در کرونا خیلی از این مراکز تعطیل شدند.

«مهد روستاها» احیا می‌شوند

همتی‌فر توضیح داد: نیمی از مهدهای کودک‌ بهزیستی «مهد روستایی» بودند که با قطع بودجه و یک وعده غذای گرم آنها در دوران کرونا، عمده مهد روستاها تعطیل شدند. ما دنبال احیای ردیف بودجه این مهد روستاها هستیم تا این مراکز فرهنگی را در روستاها احیاء کنیم.

 آغاز پایلوت پوشش اتباع در دوره پیش‌دبستانی 

رییس سازمان تعلیم و تربیت کودک درباره حضور کودکان اتباع در کودکستان‌ها نیز توضیح داد: از سال ۹۳ رهبری تاکید کردند در مدارس پذیرای این دانش‌آموزان باشیم و خدمات آموزشی به آنها ارایه شود. طبق آخرین آمار بیش از ۶۰۰ هزار دانش‌آموز اتباع داریم که عمدتا افغانستانی هستند. او با بیان اینکه ایده پیش دبستانی ویژه اتباع در سازمان مطرح شده است، خبر داد: با مرکز امور بین‌الملل آموزش و پرورش هماهنگی‌ها انجام شده است. در تابستان امسال به صورت آزمایشی ما این دوره را در بخشی از استان‌ها که تراکم مهاجرین بیشتر است انجام دادیم. این حرکت شروع شده و امیدواریم با جذب اعتبارات از نهادهای بین‌المللی گستره این خدمات را به صورت کمی و کیفی توسعه دهیم.

    انتقال ردیف بودجه مهدهای روستایی و مناطق محروم 

همتی فر درباره لزوم توجه به بودجه سازمان تعلیم و تربیت کودک، تصریح کرد: سازمان بهزیستی ردیف بودجه‌ای برای حمایت از مهدهای کودک در مناطق محروم و روستایی داشت که در سال ۹۹ این ردیف بودجه ۷۵ میلیارد تومان بود. از سال ۹۹ به بعد این ردیف بودجه غیر فعال بود. برای انتقال این ردیف بودجه به سازمان تعلیم و تربیت کودک مکاتبه کردیم و قول مساعد دادند که این ردیف در سال ۱۴۰۳ در اختیار سازمان قرار گیرد. 

رییس سازمان تعلیم و تربیت کودک با اعلام این خبر که این سازمان به درگاه ملی مجوزها وصل شده است، درباره چگونگی اخذ مجوز کودکستان توضیح داد: در گام اول باید مجوزهایی که وجود داشت را تطبیق می‌دادیم و صدور مجوز جدید ممنوع بود. با ساماندهی انجام شده از نیمه شهریور اتصال ما به درگاه ملی مجوزها برقرار شد. طبق قانون باید همه مجوزهای جدید از طریق این درگاه انجام شود. فرآیند در حال شکل‌گیری است و درخواست‌ها آنجا قابل ثبت است. او ادامه داد: مجوز کودکستان دو مرحله‌ای است، ابتدا باید برای اخذ مجوز تاسیس و سپس برای مجوز فعالیت اقدام کرد. در درگاه ملی مجوزهای عنوان «کودکستان غیر دولتی» درج شده است و افراد می‌توانند از این طریق درخواست خود را ثبت کنند. در صورت بارگذاری مدارک و تایید صلاحیت، درخواست افراد در فرآیند بررسی قرار می‌گیرد.

گام دوم اخذ مجوز فعالیت است که باید افراد مکان فعالیت، موسس و نیروی انسانی خود را در سایت معرفی کنند. همتی‌فر در بخش دیگر سخنان خود با بیان اینکه بعضا پای کتاب کارها و بخشی از محصولات به کودکستانها باز شده است که اساسا علامت سوال جدی در این رابطه وجود دارد، توضیح داد: یک علامت سوال جدی در این رابطه وجود دارد که آیا در سن زیر ۷ سال باید به این مفاهیم پرداخته شود یا خیر؟ در این راستا رویداد ملی کودکستان و یارستان را برگزار کردیم. در این رویداد محتواهای فاخر دارای شاخص‌های سازمان را ارایه دادیم تا والدین با خیال راحت در مرکز کودکستان فرزند خود را ثبت نام کنند. این محصولات در سامانه کودکستان و یارستان قابل رویت است.

    پرورش مربی کودکستان

رییس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک درباره لزوم گسترش رشته‌های مرتبط با کودکستان‌ها برای پرورش مربی کودکستان، تصریح کرد: دانشگاهیان و حوزوی‌ها می‌توانند در زمینه مربی‌گری کودکستان‌ها فعالیت کنند، البته همه افراد باید گواهی حرفه‌ای را بگیرند تا شایستگی آنها محرز شود. با این حال تجربه نیز برای ما مهم است و با ارزیابی تجربه و معادل‌سازی آن افراد می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند. 

    کودکان در مهدهای کودک  «بیمه» می‌شوند

او با بیان اینکه سال قبل حدود ۹۰۰ هزار کودک در دوره پیش دبستانی ثبت نام کردند، افزود: طبق اساسنامه سازمان باید همه کودکان ۴ تا ۶ ساله تا سال ۱۴۰۷ تحت پوشش سازمان تعلیم و تربیت کودک قرار گیرند. درواقع ما فقط ۵ سال فرصت داریم تا خدمات کمی خود را ۱۰۰ درصد به همه ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار کودک ارایه دهیم. بنابراین ما نیازمند توسعه زیر ساخت هستیم.

همتی‌فر توضیح داد: آیین نامه شایستگی‌های کودکستان‌ها هفته قبل به تصویب رسید که طبق آن مراکزی که تاییدیه خود را از سازمان بگیرند، این امکان را دارند که در فرآیند آموزش و ارزیابی نیروی انسانی و مربیان به سازمان کمک کنند. بنابراین این برای ما یک فرصت است. همتی‌فر در پایان سخنان خود گفت: از کودکستان‌ها نظر خواهی شده است تا نیازمندی بیمه‌ای خود را اعلام کنند، نهایتا ناظر بر حوادثی که وجود دارد و مسوولیت مدنی کارکنان کودکستان‌ها، بیمه این مراکز را یک هفته‌ای است که برقرار کردیم. از اول مهر تا سال تحصیلی بعدی بچه‌ها تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند.