به گزارش جوان آنلاین به نقل از فارس، پس از آنکه در ۱۹ مرداد ماه سال جاری علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران از آغاز فرآیند آزادسازی داراییهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی و همچنین تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا خبر داد، بالاخره این توافق که با مشارکت و وساطت قطر و عمان حاصل شده بود، روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه و بعد از حدود یک ماه و نیم عملیاتی شد.
در همین خصوص ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه ۲۷ شهریور ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران گفت که داراییهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی امروز (دوشنبه) به صورت کامل در اختیار دولت و ملت قرار خواهد گرفت و افزود: تبادل زندانیان نیز امروز انجام خواهد شد.
وی در این باره افزود: پنج زندانی ایرانی (مهرداد معین انصاری، کامبیز عطار کاشانی، رضا سرهنگ پور کفرانی، امین حسن زاده، کاوه لطف الله افراسیابی) امروز آزاد و به صورت متقابل پنج شهروند زندانی در ایران هم بر اساس درخواست خود در اختیار طرف آمریکایی قرار خواهند گرفت. پنج زندانی شهروند ایران از زندان‌های آمریکا آزاد خواهند شد. دو تن از شهروندان (مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ پور) براساس درخواست و علاقه خودشان وارد ایران خواهند شد و یک نفر از آنها با توجه به حضور خانواده‌اش در یکی از کشورهای دیگر به خانواده خود در کشور ثالث منتقل خواهد شد و دو نفر دیگر ابراز تمایل کردند که براساس سابقه حضور فعلا در آمریکا حضور داشته باشند.
کنعانی اضافه کرد: استیفای حقوق ملت جزء وظایف دولت است. دولت سیزدهم هم با وعده‌هایی که به ملت داد و رویکردهای سیاست خارجی خودش، استیفای حقوق ملت را در عرصه‌های مختلف از جمله آزادسازی داراییهای مسدود شده ایران در برخی از کشورها با جدیت دنبال کرد. این رویکرد تا این مرحله به نتایج بسیار خوبی منجر شد.
* واریز ۵ میلیارد و ۵۷۶ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب ۶ بانک ایرانی
بعدازظهر دوشنبه هم «محمدرضا فرزین» رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: امروز ۵ میلیارد و ۵۷۶ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب شش بانک ایرانی نزد دو بانک الاهلی و الدخان واریز شده است. وی توضیح داد: در تاریخ ۱۹ مرداد سال جاری کلیه منابع غیرقابل دسترس ایران در کره جنوبی که در حساب‌های دو بانک Woori و IBK و شعبه سئول بانک ملت نگهداری می‌شد، به حساب بانک مرکزی سوئیس برای تبدیل به یورو منتقل شد. طی این مدت شش بانک ایرانی کشاورزی، سامان، پاسارگاد، گردشگری، کارآفرین و شهر در دو بانک قطری الدخان و الاهلی حساب باز کردند.
پس از آن هم اعلام شد که پنج جاسوس آمریکایی سوار هواپیمای قطری شدند تا عازم دوحه شوند. در این تبادل «سیامک نمازی»، «عماد شرقی» و «مراد طاهباز» سه جاسوس آمریکایی به همراه دو نفر دیگر که یکی از آنها زن بود، آزاد و به دوحه منتقل و از آنجا به آمریکا رفتند. از سوی دیگر دو زندانی ایرانی (مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ‌پور) هم که وارد دوحه شده بودند به سمت ایران پرواز کردند و دوشنبه شب وارد ایران شدند.
* توافق بین ایران و آمریکا چه زمانی شکل گرفت؟
مذاکرات مربوط به تبادل زندانیان و همچنین آزادسازی داراییهای ایران آنگونه که سخنگوی وزارت امور خارجه قطر نیز به آن اشاره کرد حدود دو سال به طول انجامید. مذاکراتی که به توافق هم نزدیک شده بود ولی به دلیل بدعهدی و عدم همکاری آمریکا عملا به نتیجه منجر نشده بود.
روز سه‌شنبه ۱۷ مرداد ماه سالجاری بود که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در اظهاراتی با بیان اینکه تبادل زندانیان یک مسأله انسانی است و هیچ پیش شرطی برای آن نداریم، گفت: به طرف‌های واسط اعلام کردهایم که آمادگی داریم در چارچوب مورد توافق تبادل زندانیان را انجام دهیم.
دو روز بعد در تاریخ ۱۹ مرداد ماه روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی اعلام کرد که پنج زندانی آمریکایی در ازای آزادی ایرانیانی که به دلیل نقض تحریم‌ها مجرم شناخته شده‌اند، از زندان آزاد خواهند شد و همچنین اعلام کرد که حدود ۶ میلیارد دلار از داراییهای ایران نیز آزاد خواهد شد.
پس از آن بود که علی باقری معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد که فرآیند آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای ایران که چند سال است به طور غیرقانونی توسط آمریکا توقیف شده، آغاز شد و ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود را دریافت کرده است. آزادی چند ایرانی که به‌طور غیرقانونی در آمریکا بازداشت شده بودند در این چارچوب است.
* تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهداتش را دریافت کردهایم
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز پس از آن بیانیه‌ای صادر و اعلام کرد که فرآیند آزادسازی چند میلیارد دلار از داراییهای جمهوری اسلامی ایران که برای چند سال به‌طور غیرقانونی در کره جنوبی توسط آمریکا توقیف شده بود، آغاز شد. ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود در این خصوص را دریافت کرده است. در این بیانیه آمده بود آزادی تعدادی از زندانیانی که به طور غیرقانونی توسط آمریکا بازداشت شده‌اند، بزودی محقق خواهد شد و زندانیان مدنظر آمریکا کماکان در ایران حضور دارند.
حسین امیرعبداللهیان هم ۲۱ مرداد ماه عنوان کرد: از ابتدای کار دولت آقای دکتر رئیسی بر دیپلماسی پویا برای کسب حداکثری منافع ملی و احقاق حقوق ملت بزرگ ایران تأکید شد. علاوه بر استمرار فرآیند خنثی‌سازی تحریم‌های غیرقانونی، هیچگاه مسیر مذاکره و دیپلماسی ترک نشد. تلاش‌ها تا کسب نتایج نهایی و احقاق کامل حقوق ایران ادامه دارد.
بعد از آن، فرآیند تبادل زندانیان و انتقال پول‌های بلوکه شده بارها و بارها از سوی خبرنگاران از مقامات ذیربط ایرانی و آمریکایی مورد سؤال قرار گرفت و در همین ارتباط نیز حسین امیرعبداللهیان در ۲۳ مرداد ماه در جمع خبرنگاران بیان کرد: مسأله زندانیان یک موضوع کاملا انسانی است، ما هیچ ارتباطی بین موضوع تبادل زندانیان به عنوان یک بحث انسانی و پرونده با مسأله آزادسازی اموال و داراییهای خود نزد بانک‌های خارجی قائل نیستیم. در توافق و صورتجلسه تنظیم شده بین ما و طرف آمریکایی با وساطت کشور ثالث، یک صورتجلسه‌ای در خصوص چگونگی تبادل زندانیان به عنوان یک موضوع انسانی داریم و صورتجلسه جدا و دیگری داریم به عنوان مطالبه حقمان در آزادسازی اموال بلوکه شده ایران نزد برخی از بانک‌ها.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه هم ۳۰ مرداد ماه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره روند مبادله زندانیان بین ایران و آمریکا گفت که حداکثر بازه زمانی برای این کار حدودا تا سقف دو ماه بود و توافق بین دو طرف شکل گرفت و روند اجرایی در مسیر توافق در حال پیشرفت است.
بعد از آن هم سخنگوی وزارت امور خارجه قطر در ۳۱ مرداد ماه خبر داد که توافق تبادل زندانیان بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا که قطر در آن نقش میانجی را ایفا کرد، اجرایی شده است.
امیرعبداللهیان هم پنجم شهریور ماه در رایزنی تلفنی با شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی همتای قطری از نقش سازنده این کشور در کمک به آزادسازی اموال مسدود شده ایران در کره جنوبی قدردانی کرد.
یک روز بعد در ششم شهریور ماه ناصر کنعانی اعلام کرد که برای تفاهم اخیر با آمریکا درباره تبادل زندانیان و آزادسازی پول‌های بلوکه شده بازه زمانی چهار تا هفت هفته اعلام شده بود و خوشبختانه در این مسیر شاهد پیشرفت کار هستیم. وی ۱۳ شهریور ماه در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس نیز بیان کرد: در مورد زندانیان با توجه به ماهیت فنی موضوع و توافق در ارتباط با دو موضوعی که صورت گرفت یک بازه زمانی صورت گرفت و تا الان این روند امیدوار کننده است. امیدواریم در بازه زمانی تعریف شده طرف مقابل به تعهداتش عمل کند و تبادل زندانیان در همان بازه زمانی انجام شود.
* ایران با این دارایی‌ها می‌تواند تمامی کالاهای غیرتحریمی را خریداری کند
۱۹ شهریور ماه نیز رویترز گزارشی از جزئیات تبادل زندانیان و آزادسازی داراییهای بلوکه شده ایران منتشر کرد که ناصر کنعانی دوشنبه ۲۰ شهریور در پاسخ به سؤال خبرنگار خبرگزاری فارس درباره این گزارش و گزارش برخی رسانه‌ها درباره نحوه مصرف این دارایی‌ها تصریح کرد: موضوع رفع انسداد از داراییهای مالی ایران و موضوع تبادل زندانیان دو موضوع جدا از هم هستند و ماهیت آنها متفاوت است. در موضوع تبادل زندانیان همواره اعلام کردیم با توجه به ماهیت انسانی موضوع، آمادگی داریم بحث تبادل زندانیان را انجام دهیم و این موضوع مدت‌ها قبل می‌توانست رخ دهد اگر طرف آمریکایی همکاری می‌کرد و این را به موضوع دیگر از جمله برجام ارتباط نمی‌داد. خوشبین هستیم که موضوع تبادل زندانیان بر مبنای تفاهمی که انجام شد ان‌شاءالله در آینده نزدیک صورت بگیرد. (اینجا بخوانید)
این دیپلمات ارشد ایرانی در مورد رفع انسداد مالی و وصول داراییهای مالی ایران نیز گفت: براساس تفاهم صورت گرفته و روند اقداماتی که تاکنون شاهد بودیم، امیدواریم طی روزهای آینده این انتقال به صورت کامل صورت بگیرد و جمهوری اسلامی ایران به داراییهای خودش به صورت کامل دسترسی پیدا کند. در مورد نحوه مصرف دارایی‌ها ایران، جمهوری اسلامی ایران با این دارایی‌ها و منابع مالی رفع انسداد شده، می‌تواند تمامی کالاهای غیرتحریمی را خریداری کرده و از آن به صورت کامل استفاده کند.
۲۳ شهریور ماه نیز وزیر خارجه قطر در گفت‌وگوی تلفنی با امیرعبداللهیان از نهایی شدن و اتمام همه روندهای مرتبط با انتقال اموال ایران به بانک‌های قطر در هفته آینده خبر داد. همان روز نیز بلومبرگ در خبری اعلام کرد که تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا احتمالاً در تاریخ دوشنبه ۱۸ سپتامبر/ ۲۷ مرداد ماه انجام خواهد شد که در نهایت این روند روز دوشنبه ۲۷ مرداد ماه عملیاتی شد.
علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه هم که به همراه آیت‌الله رئیسی در نیویورک حضور دارد روز دوشنبه در اظهاراتی درباره روند توافق انجام شده بین ایران و آمریکا، تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران و دولت سیزدهم نسبت به سرنوشت همه ایرانیان اهتمام ویژه دارند.
دوشنبه شب نیز وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هم در بیانیه‌ای در این باره اعلام کرد: منابع آزاد شده در دسترس بانک مرکزی ایران قرار دارد و بنا به صلاحدید مراجع ذیربط و بر اساس نیازها و اولویت‌های کشور مورد استفاده قرار خواهد گرفت. (جزئیات بیشتر)
از سوی دیگر وزارت خارجه کره جنوبی ضمن تایید انتقال موفق وجوه ایران به قطر، ابراز امیدواری کرد که در پی این اتفاق روابط کره جنوبی و ایران بیش از پیش بهبود بیابد.
این توافق همچنین واکنش جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را نیز به همراه داشت و در این باره گفت که به شدت از تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا استقبال می‌کند.
از سوی دیگر وزیر خارجه و نخست وزیر قطر ابراز امیدواری کرد که توافق آمریکا و ایران زمینه را برای تفاهمات بیشتر فراهم کند.
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا هم در بیانیه‌ای ضمن قدردانی از قطر و عمان اعلام کرد: «در حالی که ما بازگشت این آمریکایی‌ها را جشن می‌گیریم اما همچنان آنهایی که باز نگشته‌اند را به یاد داریم. من از رژیم ایران می‌خواهم که گزارش کاملی در آنچه برای باب لوینسون روی داده، ارائه دهد. خانواده لوینسون سزاوار پاسخ هستند. امروز ما "محمود احمدی نژاد" رئیس جمهور سابق و و وزیر اطلاعات ایران را تحت قانون لوینسون به دلیل مشارکت در بازداشت‌های اشتباه تحریم کردیم و ما همچنان به تحمیل هزینه به ایران برای اقدامات تحریک آمیزش در منطقه ادامه خواهیم داد». (اینجا بخوانید)
آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم روز دوشنبه در اظهاراتی گفت که با «آمریکایی‌ها آزادشده از ایران» گفت‌وگو کرده و ضمن تشکر از مقام‌های عمان، سوئیس و قطر از شهروندان کشورش خواست از سفر به ایران خودداری کنند. وی همچنین گفت که مذاکرات برای توافق تبادل زندانی کاملاً از روابط واشنگتن و تهران جدا است.
پیش از این جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هم گفته بود واشنگتن توافق تبادل زندانی را گامی اعتمادساز بین دو کشور نمی‌داند.
در این میان علی باقری معاون سیاسی وزیر امور خارجه هم در دیدارهای جداگانه با وزیر مشاور در امور خارجی قطر و نماینده سلطان عمان در نیویورک از تلاش‌های ۲ کشور در به سرانجام رسیدن تبادل زندانیان و آزادسازی داراییهای ایران قدردانی کرد.
علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت هم امروز در نشست خبری در این باره گفت: روز گذشته شاهد بودید که بالاخره دو پرونده باز دیگر نیز بسته شد. البته همان طور که روز گذشته رئیس جمهور فرمودند، ما معتقدیم این موضوع می توانست یک سال پیش به نتیجه برسد، ولی با اشتباه محاسباتی آمریکایی‌ها و آشوب آفرینی‌های پاییز گذشته، یک سال به تاخیر افتاد.
وی با بیان اینکه معادل ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به حساب شش بانک ایرانی در دوبانک قطری واریز شده است، تصریح کرد: این مبلغ اکنون زیر کلید بانک مرکزی است. این منابع حتی با برجام نیز آزاد نمی‌شد و مکاتبات و مصاحبه‌های روسای وقت بانک مرکزی به این امر استناد می‌دهد.