دیروز سرانجام زندانیان ایران و آمریکا مبادله شدند و پولهای بلوکه شده در کره جنوبی آزاد شد.
ایران و آمریکا با میانجیگری قطر توافق کرده بودند که پنج ایرانی-آمریکایی زندانی در ایران را با پنج ایرانی «زندانی» در آمریکا مبادله کنند و حدود ۶ میلیارد دلار پول نفت ایران که در بانکهای کرهجنوبی به دلیل تحریمها مسدود شده بود، به بانکهای قطر منتقل و از این رهگذر آزاد شود. این توافق «ماه گذشته» پس از یک سال مذاکرات غیرمستقیم بدست آمد و درمورد نحوه آزادسازی پولها و محل استفاده از آنها روایتهای متناقضی از سوی طرفین توافق مطرح شد. به عبارتی انتقال دارایی های ایران به بانکهای قطر و انتقال زندانیان ایرانی- آمریکایی زندانی در ایران به دوحه، بخشی از مراحل توافق مبادله زندانی بین ایران و ایالات متحده است.
سیامک نمازی، عماد شرقی، مراد طاهباز و دو زندانی دیگر، براساس توافق صورت گرفته میان ایران و ایالات متحده آمریکا از ایران خارج شدند و به دوحه رسیدند. هویت دو زندانی دیگر با تابعیت آمریکایی تاکنون فاش نشده است. این دو که گفته میشود یکی از آنها زن است، به دلایل شخصی خواستهاند ناشناس بمانند. سیامک نمازی، یکی از پنج شهروند آمریکایی که بعد از آزادی از زندان اوین وارد قطر شده با انتشار بیانیهای ضمن توصیف شرایط گذشته از جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا تقدیر کرد و خطاب به بایدن گفت: از شما تشکر می کنم که در نهایت جان شهروندان آمریکایی را بالاتر از سیاست قرار دادید. ممنون که به این کابوس پایان دادید. ممنون که ما را به خانه آوردید. متشکرم! متشکرم! متشکرم!
هم زمان سه زندانی ایرانی دیگر نیز که ساکن آمریکا بودند آزاد شدند. دو نفر از زندانیان آزاد شده ایرانی به نامهای مهرداد معین انصاری و رضا سرهنگ پور که قصد سفر به ایران داشتند، بر اساس برنامه از پیش تعیین شده وارد دوحه پایتخت قطر شدند. سخنگوی وزارت خارجه دیروز در نشست خبری خود گفت که «۲ نفر از شهروندان ایرانی آزاد شده در آمریکا به کشور بازمیگردند و یک نفر دیگر نیز با توجه به حضور خانوادهاش به کشور دیگری سفر میکند و ۲ نفر دیگر با توجه با سابقه حضور و زندگیشان در همان آمریکا باقی میمانند.»
ناصر کنعانی درباره آزادسازی منابع مالی ایران در کشورهای مختلف گفت: استیفای حقوق ملت وظیفه همه دولتهای جمهوری اسلامی ایران است. دولتها برای تحقق حقوق ملت، روشهای سیاسی خود را دارند. دولت سیزدهم موضوع استیفای حقوق ملت از جمله آزادسازی داراییها مسدود شده با جدیت دنبال کرد. بازگشت سرمایههای ایران را از انگلیس پس از چند دهه شاهد بودیم. همچنین شاهد انسداد داراییها در برخی از کشورها از جمله کره جنوبی بودیم. امروز این میزان از داراییهای ایران در اختیار دولت و ملت قرار خواهد گرفت. همزمان با تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا، محمدرضا فرزین، رئیسکل بانک مرکزی اعلام کرد که ۵ میلیارد و ۵۷۳ میلیون یورو به حساب ۶ بانک ایرانی در دو بانک الاهلی و الدخان قطر واریز شد. پیشتر مقامات آمریکا بر اینکه این منابع باید صرف تهیه غذا و دارو شود، اصرار میورزیدند و مدعی بودند که ایران امکان دسترسی به پولهای آزاد شده را ندارد، اما ظاهرا جزئیات توافق به گونهای دیگر رقم خورده است.
این مقام جمهوری اسلامی اسامی بانکهایی که در قطر حساب باز کردهاند را بانک کشاورزی، سامان، پاسارگاد، گردشگری، کارآفرین و شهر اعلام کرد.
رئیس بانک مرکزی جمهوری اسلامی همچنین گفت که «تمام پرداختها توسط کارگزاران بینالمللی از طریق سوئیفت انجام خواهد شد.»
باقری: امیدوارم آمریکا به اقدامات غیرقانونی خود پایان دهد
عصر دیروز «علی باقری» مذاکره کننده ارشد ایران نیز در هنگام ورود به نیویورک درباره توافق تهران-واشنگتن گفت: طی مذاکرات فشردهای که در طول چند سال گذشته به صورت غیرمستقیم بین ایران و آمریکا انجام شد، یکی از موضوعات مهم تبادل زندانیان و آزادسازی منابع مالی ایران بود.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران در ادامه گفت: در جریان این تبادل پنج زندانی ایرانی که به صورت غیرقانونی توسط دستگاههای امنیتی آمریکا تحت تعقیب و بازداشت قرار گرفتهاند، آزاد شدند
باقری با بیان اینکه تعدادی از این افراد به کشور باز میگردند و تعدادی از آنها به خاطر اینکه از قبل در آمریکا زندگی میکردند، در آمریکا باقی خواهند ماند، ادامه داد: ایران و دولت سیزدهم نسبت به سرنوشت تمام ایرانیان حتی ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی میکنند، اهتمام و توجه ویژه دارد.
وی در پایان گفت: امیدواریم آزادی این زندانیان ایرانی از دست آمریکا باعث شود که آمریکاییها این مسئله را به خوبی متوجه شوند که بیش از این به اقدامات غیرقانونی خود در تحت تعقیب قرار دادن ایرانیان به خاطر انجام دادن اقدامات قانونی در آمریکا ادامه ندهند.
واکنش بایدن به آزادی ۵ آمریکایی در ایران
رئیس جمهور آمریکا در واکنش به آزادی چند آمریکایی بازداشت شده در ایران گفت که امروز بالاخره 5 آمریکایی بی گناه که در ایران در بازداشت بودند به وطن خود باز میگردند. «جو بایدن» افزود: «از امیر قطر و سلطان عمان که در تسهیل توافق مبادله زندانیان با تهران کمک کردند، تشکر ویژه میکنم».
بایدن در ادامه بیانیه خود گفت: «سیامک نمازی، مراد طاهباز، عماد شرقی و دو شهروند دیگر که خواستند هویتشان فاش نشود پس از سالها تحول رنج و بلاتکلیفی، به زودی با عزیزان خود دیدار خواهند کرد. من از شرکای خود در داخل و خارج از کشور به خاطر تلاشهای خستگی ناپذیرشان برای کمک به ما برای دستیابی به این نتیجه از جمله دولتهای قطر، عمان، سوئیس و کره جنوبی سپایگزارم».
رئیس جمهور آمریکا اضافه کرد: «من تشکر ویژهای از «شیخ تمیم بن حمد» امیر قطر و «هیثم بن طارق» سلطان عمان میکنم. هر دو به تسهیل این توافق طی ماهها دیپلماسی سخت و اصولی آمریکا کمک کردند».
بایدن ادامه داد: «در حالی که ما بازگشت این آمریکاییها را جشن میگیریم ما همچنان آنهایی که باز نگشتهاند را به یاد داریم. من از رژیم ایران میخواهم که گزارش کاملی در آنچه برای باب لوینسون روی داده، ارائه دهد. خانواده لوینسون سزاوار پاسخ هستند. امروز ما «محمود احمدی نژاد» رئیس جمهور سابق و وزیر اطلاعات ایران را تحت قانون لونیون برای دلیل مشارکت در بازداشتهای اشتباه تحریم کردیم و ما همچنان به تحمیل هزینه به ایران برای اقدامات تحریک آمیزش در منطقه ادامه خواهیم داد». رئیس جمهور آمریکا مدعی شد: «و در حالی که ما از شهروندانمان در خانه استقبال میکنیم من بار دیگر خطرات جدی سفر به ایران را به تمام شهروندان آمریکایی یادآوری میکنم. دارندگان گذرنامه آمریکایی نباید به آنجا سفر کنند».
در این بیانیه آمده است: «وزارت امور خارجه آمریکا هشدار مسافرتی طولانی مدتی در این زمینه دارد: به دلیل خطر آدم ربایی و دستگیری و بازداشت خودسرانه شهروندان آمریکایی، به ایران سفر نکنید. همه آمریکاییها باید به این سخنان توجه کنند و هیچ انتظاری نداشته باشند که آزادی آنها تضمین شود».
رئیس جمهور آمریکا در بیانیه خود اضافه کرد: «پیوستن مجدد آمریکاییهای به ناحق بازداشت شده به عزیزانشان، از روز نخست، اولویت دولت من بوده است. هم اکنون دهها نفر از شهروندانمان را از کشورهایی نظیر افغانستان،برمه، هائیتی، روسیه، رواندا، ونزوئلا، آفریقای غربی و مکانهای جهانی بیشتر به خانه بازگرداندهایم.».
ابراز امیدواری سازمان ملل به همکاری بیشتر میان طرفین
سازمان ملل متحد در واکنش به مبادله زندانیان نسبت به کاهش تنش میان آمریکا و ایران پس از تبادل زندانی ابراز امیدواری کرد و استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل گفت: بسیار امیدواریم که این تبادل منجر به همکاری بیشتر و کاهش تنشها میان دو کشور شود.
جایگاه توافق تبادل زندانی در بُعد گستردهتر مناسبات
هنری روم، همکار ارشد در موسسه واشینگتن برای سیاستگذاری خاور نزدیک، روز دوشنبه درباره این توافق تبادل زندانیان گفت که «این توافق در بُعد گستردهتر مناسبات بین ایالات متحده و ایران مهم است، زیرا ایالات متحده به صراحت اعلام کرده است که کاهش تنشها و ازسرگیری احتمالی مذاکرات هستهای در اواخر سال جاری با ایران، منوط به این است که ایران اقداماتی را برای آزادی این زندانیان انجام دهد.» او افزود که «بنابراین تحقق این توافق احتمالاً زمینه را برای از سرگیری مذاکرات هستهای فراهم میکند، که میتواند بهطور بالقوه این هفته در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز شود، اگرچه توجه به این نکته نیز مهم است که نه آمریکا و نه ایران احتمالاً این مسیر را راهی برای احیای برجام نمیدانند.»
به گفته این تحلیلگر، «ایده بیشتر این است که فرایندی ایجاد شود و بتوان به گفتوگوها ادامه داد تا راههایی برای جلوگیری از جوشش تنشها یافته شود.»