شنبهشب، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران چند کارشناس با تجربه این نهاد را از فهرست بازرسانی که برای آن کشور تعیین شدهاند، حذف کرده است.
رافائل گروسی، گفت که جمهوری اسلامی ایران امروز (17 سپتامبر-25 شهریور) او را از تصمیم خود مبنی بر لغو مجوز این بازرسان که برای انجام فعالیتهای راستیآزمایی در ایران تحت موافقتنامه پادمانهای ان پی تی گماشته شده بودند، مطلع کرده است.
به گفته مدیرکل آژانس، ایران پیشتر هم یک بازرس مجرب دیگر را از این فهرست حذف کرده بود.
گروسی، همچنین با محکوم کردن این تصمیم ایران، آن را «گام دیگری در مسیر غلط» دانسته و تأکید کرد که به روابط تیره آژانس بینالمللی انرژی اتمی و ایران در اجرای معاهده «انپیتی» ضربهای «غیرضروری» میزند. او گفت: «ایران عملاً حدود یک سوم از گروه اصلی باتجربهترین بازرسان آژانس را که برای ایران تعیین شده بودند، حذف کرده است.»
بدیهی است که این اظهارات واکنش مقامات ایران را برانگیخت.
سخنگوی وزارت امور خارجه، در واکنش به این بیانیه، کشورهای غربی را به «زیادهخواهی و تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس» متهم کرد.
ناصر کنعانی گفت که جمهوری اسلامی ایران «با تأکید بر ضرورت بیطرفی آژانس»، به همکاریهای خود در چارچوب توافقهای انجامشده ادامه خواهد داد.
وی افزود: متأسفانه سه کشور اروپایی و آمریکا به رغم تعامل مثبت، سازنده و مستمر جمهوری اسلامی با آژانس، با زیادهخواهی و با هدف تخریب فضای همکاری ایران و آژانس، از فضای شورای حکام برای مقاصد سیاسی خود سوءاستفاده کردند.
به گفته کنعانی، ایران پیشتر نسبت به عواقب این گونه سوءاستفادههای سیاسی از جمله تلاش برای سیاسی کردن فضای آژانس هشدار لازم را داده بود.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی تأکید کرد: اقدام اخیر ایران براساس حقوق حاکمیتی مصرح در ماده ۹ موافقتنامه جامع پادمان بین ایران و آژانس (INFCIRC 214) صورت گرفته است و جمهوری اسلامی ایران انتظار دارد که کشورهای غربی از سیاست سوءاستفاده از سازمانهای بینالمللی از جمله آژانس بینالمللی انرژی اتمی خودداری کرده و اجازه دهند که این سازمانها فعالیتهای حرفهای و بیطرفانه خود را به دور از فشارهای سیاسی انجام دهند.
کنعانی گفت: جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر ضرورت بیطرفی آژانس، به همکاریهای مثبت خود در چارچوب توافقات انجام شده، ادامه خواهد داد.
هفته گذشته ۶۳ عضو آژانس از بیانیه سه کشور اروپایی و آمریکا در محکومیت وضعیت کنونی برنامه اتمی ایران، حمایت و آن را امضا کرده بودند.
ابراز نگرانی اتحادیه اروپا و واکنش شدید دیدهبان هستهای سازمان ملل
اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد از تصمیم جمهوری اسلامی در مورد تعلیق فعالیت «چند بازرس باتجربه» آژانس بین المللی انرژی اتمی که مسئول نظارت و راستیآزمایی برنامه هستهای تهران بودند «بسیار نگران» است.
پیتر استانو، سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در مطلبی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: اتحادیه اروپا از جمهوری اسلامی میخواهد که بدون تاخیر در این تصمیم تجدید نظر کند.
دیدهبان هستهای سازمان ملل متحد هم با صدور بیانیهای از ایران به دلیل «ممانعت از بازرسی» و «راستیآزمایی» برنامهاتمی مورد مناقشه این کشور به شدت انتقاد کرده بود.
به گزارش آسوشیتدپرس، بیانیه دیدهبان هستهای سازمان ملل متحد در بحبوحه بالاگرفتن تنشهای دیرینه، بین جمهوری اسلامی ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی منتشر شده است.
در این گزارش ادعا شده است «آژانس بینالمللی انرژی اتمی»، که وظیفه نظارت بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی را برعهده دارد، برنامهای که کشورهای غربی مدتهاست به آن «مشکوک» هستند که «هدف برنامه» در نهایت «ساخت سلاح هستهای» است اما جمهوری اسلامی اصرار دارد که این برنامه صلحآمیز است.
بنابر این گزارش، این اقدام تنشهای قبلی بین جمهوری اسلامی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی را تشدید میکند که وظیفه آن «راستیآزمایی ماهیت صلحآمیز فعالیتهای هستهای» جمهوری اسلامی است.
همچنین آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان به طور مشترک از ایران خواستند همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی را افزایش دهد. در همینحال، این سه کشور اروپایی تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای و موشکی جمهوری اسلامی را لغو نکردند.
در اسفند ماه، آژانس بینالمللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی ایران بیانیهای مشترک منتشر کردند که طبق آن دو طرف بر سر سه موضوع همکاری و تعامل طبق صلاحیتهای آژانس و حقوق و وظایف ایران، همکاری ایران با آژانس درباره مسائل پادمانی مربوط به سه مکان، و اجازه داوطلبانه ایران به آژانس برای فعالیتهای راستیآزمایی و نظارتی بیشتر به توافق رسیدند.
همزمان، نماینده آمریکا در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز از جمهوری اسلامی ایران خواست تا تولید اورانیوم با غلظت شصت درصدی را متوقف کند. به اعتقاد دولت آمریکا غنیسازی اورانیوم با غلظت شصت درصدی توجیه صلحآمیزی ندارد. نماینده آمریکا روز سهشنبه ۲۱ شهریور در دومین روز از نشست شورای حکام در وین، پایتخت اتریش، تاکید کرده بود که ادامه نصب سانتریفیوژهای پیشرفته و انباشت اورانیوم غنیشده با غلظت بالا به وسیله جمهوری اسلامی هدف صلحآمیز معتبری ندارد.
اسرائیل تعجب نمیکند
دفتر نخستوزیر اسرائیل در بیانیهای به اقدام ایران در لغو انتصاب چند بازرس که براساس موافقتنامه جامع پادمان بین تهران و آژانس انجام شده است، ایران را به نقض تعهداتش در قبال جامعه بینالمللی متهم کرد و گفت که «اسرائیل تعجب نمیکند».
به گزارش ایسنا، بنیامین نتانیاهو تأکید کرد: «اسرائیل هر کاری که لازم باشد برای محافظت از خود در برابر چنین تهدیدی انجام خواهد داد».
۸ بازرس اخراجی آژانس فرانسوی و آلمانی بودند
خبرگزاری فارس در گزارشی اعلام کرد که 8 بازرس آژانس که مجوز ادامه فعالیتشان در ایران لغو شده، دارای ملیت فرانسوی و آلمان بودهاند.
بنابر گزارش این خبرگزاری، این هشت نفر روادید چند بار سفر به ایران داشتند و میتوانستند هر لحظه برای انجام بازرسیهای آژانس به ایران بیایند، اما اکنون با لغو انتصاب، دیگر نمیتوانند به ایران سفر کرده و اقدام به بازرسی کنند.
زمان بزن در رو تمام شده است
نماینده مردم کرج در مجلس شورای اسلامی نیز در واکنش به بیانیه گروسی، گفت: اخراج بخشی از بازرسان آژانس انرژی اتمی حاکی از آن است که دیگر زمان بزن دررو تمام شده است.
علیرضا عباسی در صفحه شخصی خود در توئیتر، نوشت: «بیانیه گستاخانه و زیادهخواهانه تروئیکای اروپایی و آمریکا با پاسخ قاطع ایران مواجه شد و یک سوم بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی از ایران اخراج شدند. این اخراج یعنی با یک دولت همسو و واداده طرف نیستید و دیگر زمان بزن دررو تمام شده، پس مراقب باشید دست از پا خطا نکنید!»
اشاره او گستاخی و زیادهخواهی تروئیکای اروپا همان است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگکننده مذاکرات وین روز پنجشنبه در بیانیهای اعلام کرد که انگلیس، آلمان و فرانسه به اطلاع اتحادیه اروپا رساندهاند که خواستار حفظ تحریمهای موشکهای بالستیک علیه ایران هستند.
آمریکا نیز در حمایت از تصمیم متحدان اروپاییاش اعلام کرده است، ما با متحدان و شرکایمان، از جمله اروپا، در زمینه تصمیمشان برای روزی که تاریخ تحریمهای موشکی و تسلیحاتی ایران پایان مییابد، هماهنگی و همکاری تنگاتنگی داریم و در ادامه، اقدامات منع اشاعهای دیگری را نیز بررسی خواهد کرد.
وزارت خزانهداری آمریکا نیز اعلام کرد که ۲۹ شخص و نهاد ایرانی را در لیست تحریمهای خود قرار داده است.