گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، فرزانه فراهانی، معضلات و آسیبهای اجتماعی از جمله چالش‌های مهمی است که به ویژه در این یک دهه اخیر شکل و شمایل کلانشهری چون تهران را با جلوه‌های ناخوشایند شهری در چشم مسافران و شهروندان به تصویر کشیده است.
در طول سالهای اخیر تصویر دردناک و آزاردهنده حضور کودکان کار، زباله‌گردها، متکدیان و معتادان متجاهر بیش از هر معضل دیگری به چشم شهروندان تهرانی آمده و طرح‌های کاهش آسیب مسئولان دستگاه‌های اجرایی مختلف هم فقط در حد یک مسکن موقت تاثیرگذاری خود را نشان داده است.
افزایش شمار کودکان کار و روند افزایشی معتادان متجاهر و افراد بی‌خانمان دو معضل بزرگی است که وضعیت نگران کننده‌ای دارند و در اواسط دهه ۹۰ رهبر معظم انقلاب بارها مسئولان امر را به ویژه در خصوص معضل اعتیاد هشدار داده‌اند، اما تلاش متولیان در حوزه مبارزه با اعتیاد و اقدامات مرتبط با کاهش این آسیب اجتماعی اثربخشی لازم را نداشته است.
روند گسترش معضلات اجتماعی پایتخت نگران کننده است
رهبر معظم انقلاب مسئولان را به تلاش برای کاهش معضل اعتیاد ملزم فرمودند تا در پایان برنامه ششم توسعه این آسیب اجتماعی را ۲۵ درصد کاهش داده باشند. اما متأسفانه عملکرد مسئولان حوزه کاهش آسیب کافی نبود و فرمایشات رهبری در خصوص اعتیاد نه تنها تا کنون محقق نشده است بلکه در حال حاضر نیز روند نگران کننده‌ای را پیش رو دارد.
عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در دولت قبل در گفتگو با رسانه‌های مختلف مدعی تقسیم کار ملی، نظارت و گزارش‌گیری درباره مقابله با آسیب اعتیاد شده و معتقد بود که «در بحث آسیبهای اجتماعی انگیزه لازم و اراده بالا برای انجام کار وجود دارد؛ اما باید در نظر داشت که کار برای مسائل اجتماعی در کوتاه مدت جواب نمی‌دهد» اما با وجود اجرای طرح‌ها، برگزاری جلسات و برنامه‌های پی در پی در موفقیتی در راستای کاهش آسیبهای اجتماعی حاصل نشد.
کارهای سطحی و برنامه‌های بدون پشتوانه دانش و تجربه تنها چیزی است که در کنار طرح‌های نافرجام و بی‌اثر جمع‌آوری معتادان متجاهر طی سالهای اخیر به اسم طرح و برنامه کاهش آسیب به انجام رسیده و البته دستاوردی جز صرف هزینه‌های قابل توجه از محل بیت المال و تکرار طرح‌های این چنینی به همراه نداشته است که اگر چنین بود آمار معتادان متجاهر در حال حاضر از مرز ۶۰ هزار نفر عبور نکرده بود و هزاران کودک کار و خیابان هم در این کلانشهر وجود نداشت.
جلوه کنونی تهران در شأن این کلانشهر پیشرفته نیست
امان الله قرائی مقدم جامعه شناس در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا اظهار کرد: آسیبهای اجتماعی در سالهای گذشته در تهران وضعیت تاسف باری را ایجاد کرد و این وضعیت در شان کلانشهر پیشرفته ای مثل پایتخت نیست.
وی اضافه کرد: کودکان کار اتباع خارجی، معتادان متجاهری که اغلب از دیگر شهرها به تهران آمده‌اند و متکدیان سر چهارراه‌ها تصویر زننده و بدی را از شهر تهران به دیگر مردم دنیا نشان می‌دهد و البته همه اینها به خاطر گسترش آسیبهای اجتماعی در طول سالهای اخیر است.
این جامعه شناس تصریح کرد: مشارکت فعالان اجتماعی در حوزه‌های مختلف یکی از عواملی محسوب می‌شود که با توجه به آن می‌توان راهی منطقی و البته برنامه‌ای با چشم انداز مشخص برای کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی باز کرد.
قرائی‌مقدم خاطرنشان کرد: نبود انسجام و هماهنگی لازم در بین دستگاه‌های متولی کاهش آسیب باعث شده تا اقدامات انجام شده تاثیر چندانی در کاهش معضلات اجتماعی نداشته باشند و فرمایشات رهبری معظم هم در خصوص ضرورت کاهش آسیبهای اجتماعی تا کنون به دلیل این ناهماهنگی محقق نشده باشد.
وی تاکید کرد: تدوین برنامه‌هایی که در شرایط فعلی در حوزه اجتماعی قابلیت اجرا داشته باشند و بهره‌مندی و به کارگیری از نظرات و تجربه‌های افراد کارشناس و خبره در این حوزه از مهمترین مواردی است که شهردار تهران به عنوان مدیر ساماندهی معضلات اجتماعی باید در رأس اهداف خود قرار بدهد.
زاکانی با کلاف سردرگم آسیبهای اجتماعی تهران چه می‌کند؟
در جریان اجرای طرح‌های مختلف که در طول سالهای گذشته و با هدف کاهش آسیبهای اجتماعی و از جمله اعتیاد توسط نهادهایی چون سازمان بهزیستی کشور، نیروی انتظامی، شهرداری، وزارت بهداشت، ستاد مبارزه با موادمخدر ریاست جمهوری و چندین و چند نهاد دیگر با مسئولیت‌های مشخص برگزار می‌شد، پشت پرده‌های زیادی وجود داشت و حالا فرماندهی واحد اقدامات ِ در دست اجرا به شهرداری تهران و به شخص علیرضا زاکانی شهردار تهران سپرده شده است.
فعلا نمی‌توان به تعیین نهادی چون شهرداری به عنوان متولی و ناطر اجرای کاهش برنامه‌های کاهش آسیبهای اجتماعی که وظایف و مسئولیت‌های متعدد دیگری هم بر عهده دارد خوشبین بود و باید دید که زاکانی با کلاف سر در گم ِ مهمترین آسیب اجتماعی پایتخت چه می‌کند و حالا که سکان‌دار این کشتی متلاطم در گرداب دیگر معضلات اجتماعی شده است چه راهکارهایی را برای تحقق منویات رهبر معظم انقلاب در خصوص ضرورت کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی به اجرا در خواهد آورد.
به هر حال دوره آزمون و خطا در حوزه اجتماعی و مشخصا در خصوص آسیب اجتماعی اعتیاد به پایان رسیده است و شهرداری تهران نیز تنها در صورتی می‌تواند در کاهشی شدن آسیبهای پایتخت قدم بردارد که از ظرفیت همه جانبه نهادهای فعال در حوزه کاهش آسیب و همچنین دانش فعالان اجتماعی که دلسوزانه در این مسیر تلاش می‌کنند بهره‌مند شود و از طرف دیگر دست سودجویانی که در ظاهر به اسم فرد آسیب دیده و در باطن تنها به منظور کسب درآمد در حوزه بی سر و سامان کاهش آسیب قدم نهاده‌اند را کوتاه کند.
سن اعتیاد در کشور پایین آمده است و از طرف دیگر برخی از مسئولان و کارشناسان حوزه اجتماعی از زنانه شدن اعتیاد و افزایش شمار زنان معتاد سخن می‌گویند و در دسترس بودن انواع موادمخدر و همچنین ترفندها و ابداعات سوداگران مرگ در عرضه موادمخدر با نام جدید و جذاب برای جذب نوجوانان و جوانان تنها بخشی از سختی راه پیش روی زاکانی است که در این گزارش به آن پرداخته شد.
گفتنی است، هیئت وزیران در بیست و پنجم مرداد ماه سال جاری به استناد اصل یکصد و بیست و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور تقویت هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی ذیل قوه مجریه و همکاری نهادهای مردمی و سایر نهادهای مرتبط با مدیریت آسیبهای اجتماعی (حاشیه‌نشینی مفاسد اخلاقی معتادان به ویژه معتادان متجاهر کودکان کار و خیابان متکدیان و خانواده‌های آنها) در شهر تهران علیرضا زاکانی شهردار تهران را طی زمان تصدی شهرداری تهران به عنوان دستیار ویژه رئیس‌جمهور در امور مدیریت آسیبهای اجتماعی در شهر تهران منصوب کرد.
انتهای پیام/