خبرگزاری میزان - اعضای گارد ریاست جمهوری نیجر به تازگی در بیانیه‌ای که از تلویزیون ملی این کشور پخش شد، اعلام کردند که «محمد بازوم»، رئیس‌جمهور این کشور را سرنگون کرده‌، مرز‌ها را بسته‌ و تا اطلاع ثانوی در این کشور منع آمد و شد وضع کرده‌اند.

در ابتدا، دفتر «بازوم» ادعا کرد که ارتش نیجر از کودتاچیان حمایت نمی‌کند، اما بعداً فرماندهی نیرو‌های مسلح نیجر با گارد ریاست جمهوری اعلام همبستگی کرد. 

رسانه‎های فرانسوی طی روزهای گذشته گفته‎اند که برنامه «بازوم» برای برکناری فرمانده گارد ریاست جمهوری می‌تواند دلیل این کودتا باشد.

در ۲۸ جولای(ششم مرداد)، «عبدالرحمن چیانی»، فرمانده گارد ریاست جمهوری نیجر در تلویزیون دولتی به عنوان رئیس شورای ملی تازه تأسیس برای آنچه حفاظت از میهن خوانده شد، ظاهر شد.

در ۳۰ جولای(هشتم مرداد)، جامعه اقتصادی کشور‌های غرب آفریقا(ECOWAS) به کودتاچیان یک هفته فرصت داد تا رئیس جمهور بازداشت شده را به قدرت بازگرداند و اعلام کرد که در غیر این صورت کشور‌های عضو می‌توانند از همه اقدامات، از جمله اقدام نظامی، برای برقراری نظم در نیجر استفاده کند. 

علاوه بر این، ECOWAS تمام کمک‌های مالی به نیجر را متوقف کرد، دارایی‌های کسانی که در پشت این کودتا بودند، خانواده‌ها و حامیان آن‌ها را مسدود کرده و پرواز‌های تجاری به و از این کشور را ممنوع کرد. 

فرانسه و اتحادیه اروپا نیز کمک مالی به نیجر را قطع کردند.

ECOWAS یک اتحادیه سیاسی و اقتصادی منطقه‌ای متشکل از ۱۵ کشور واقع در غرب آفریقا است.

در همین حال هزاران نفر به خیابان‌های نیامی، پایتخت نیجر رفته و علیه فرانسه و ECOWAS تظاهرات کردند. 

ریاست جدید نیجر از مردم این کشور خواست تا علیه فرانسه، که نیجر را برای بیش از ۶۰ سال مستعمره خود نگه داشته بود، و ECOWAS با اشاره به احتمال تهاجم نظامی به سرکردگی غرب اعتراض کنند.

در ۳۱ جولای (۹ مرداد)، «آمادو آبدرامانه»، یکی از شرکت کنندگان در کودتای نظامی، در تلویزیون دولتی نیجر، گفت که دولت سرنگون شده به فرانسه اجازه داده است تا به کاخ ریاست جمهوری در تلاش برای آزاد کردن بازوم حمله کند.

به گفته وی، مجوز مورد بحث به امضای «حسومی مسعودو»، وزیر خارجه سابق نیجر رسیده است.

چه چیزی به کوتای نظامی منجر شد؟

به نظر می‌رسد این مشکل چند سالی است که به دلیل نارضایتی ملی از عملیات فرانسه ایجاد شده است.

در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۱، بر اثر درگیری معترضان با کاروان نظامی فرانسه، حداقل ۲ نفر در غرب نیجر کشته و ۱۸ نفر زخمی شدند. 

در ۱۸ سپتامبر ۲۰۲۲، نیجری‌ها به خیابان‌های نیامی رفتند و برخی از معترضان پلاکارد‌هایی را حمل می‌کردند که روی آن نوشته شده بود «ارتش جنایتکار فرانسه، از این جا خارج شو» و «ارتش استعماری باید برود.»

فرانسه حضور نظامی خود را در منطقه ساحل از ژانویه ۲۰۱۳ افزایش داده است، زمانی که آن‌ها یک گروه نظامی را در منطقه با هدف اعلام شده توقف پیشروی شورشیان به کشور مالی اعزام کردند. 

در مجموع ۵ هزار و ۵۰۰ نیروی فرانسوی به بهانه عملیات ضد تروریستی در مالی، بورکینافاسو، نیجر، چاد و موریتانی در منطقه ساحل مستقر شدند. 

این مداخله پس از سقوط لیبی در سال ۲۰۱۱ از سوی ناتو صورت گرفت. 

چه کشورهایی کودتا را محکوم کرده است؟ 

سران غربی درباره تبعات کودتای نظامی در نیجر هشدار دادند و آمریکا و فرانسه بیشترین واکنش را به این رویداد داشتند.

واشنگتن و پاریس حضور نظامی خود را در این کشور حفظ کرده‌اند.

حدود هزار نیروی آمریکایی و هزار و ۵۰۰ نیروی فرانسوی به بهانه انجام عملیات ضد تروریستی در این منطقه در نیجر مستقر هستند. 

چه چیزی می‌تواند پشت حمایت غرب از بازوم باشد؟ 

«بازوم» از زمان آغاز ریاست جمهوری‌ در فوریه ۲۰۲۱ پس از کسب بیش از ۵۵ درصد از آراء رای دهندگان، به عنوان رئیس جمهور فعالیت کرده است. 

وی پیش از این بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ به عنوان وزیر کشور نیجر فعالیت کرده بود. 

«بازوم» مدت‌هاست که به عنوان یکی از معدود سران طرفدار غرب در منطقه ساحل در نظر گرفته می‌شود، بنابراین نیجر را به متحدی کلیدی برای کشور‌های غربی تبدیل کرده است. 

وی همچنین تنها مقام در میان مقامات ارشد منطقه ساحل بود که با «امانوئل مکرون»، همتای فرانسوی خود طی یک نشست مجازی جی ۵ ساحل در جولای ۲۰۲۱ اتاق مشترک داشت. 

فرانسه با وجود تقویت روابط با نیامی، نتوانسته است قلب و ذهن مردم عادی نیجریه را به دست آورد.

چرا نیجر برای فرانسه مهم است؟

فرانسه به دنبال حفظ حضور خود در نیجر است، زیرا این کشور محصور در خشکی زیر صحرا هفتمین تولید کننده بزرگ اورانیوم در جهان به حساب می‌آید.

اورانیوم که در سال ۱۹۵۷ از سوی اداره فرانسوی Recherches Geologiques et Minières (BRGM) در نیجر کشف شد، در نزدیکی شهر‌های «آرلیت» و «آکوکان» در ۹۰۰ کیلومتری شمال شرق نیامی استخراج می‌شود.

میدان‌های اورانیوم نیجر مدت‌هاست که از سوی آروا (اکنون اورانو)، یک گروه چند ملیتی فرانسوی متخصص در انرژی هسته‌ای مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. 

آروا (اورانو) سالانه حدود ۳ هزار تن اورانیوم در نیجر استخراج می‌کند.

این میزان اورانیوم یک سوم نیاز سالانه نیروگاه‌های هسته‌ای فرانسه را تامین می‌کند.

فرانسه یکی از هسته‌ای‌ترین کشور‌های جهان است.

این کشور اروپایی با ناوگان ۵۶ رآکتور هسته‌ای خود بیش از ۷۰ درصد برق خود را از انرژی هسته‌ای تامین می‌کند. 

با توجه به اینکه مالی، بورکینافاسو و اکنون نیجر برای اخراج فرانسه از منطقه فشار می‌آورند، پاریس و شرکت‌های انرژی آن ممکن است با یک معضل جدی مواجه شوند. 

چرا نیجر برای آمریکا مهم است؟

آمریکا برای بیش از یک دهه حضور نظامی خود را در نیجر حفظ کرده تا از دولت نیجر و ارتش فرانسه در عملیات ضد تروریستی علیه گروه‌های شبه نظامی در نیجر حمایت کند.

نیرو‌های آمریکا در سال ۲۰۰۶ در چهارچوب عملیات «جونیپر شیلد»، که قبلاً به عنوان عملیات «آزادی پایدار، ترانس صحرا» شناخته می‌شد، در ساحل مستقر شدند.

علاوه بر این، آمریکا ۲ پایگاه هواپیما‌های بدون سرنشین در نیجر برای جمع آوری اطلاعات در ساحل و شرق آفریقا، از سودان تا مالی، شمال تا لیبی و جنوب تا نیجریه دارد. مطبوعات جریان اصلی آمریکا نیجر را سکوی آمریکا برای جمع آوری اطلاعات می‌نامند. 

چه طرف‎هایی دولت کودتایی نیجر را به رسمیت شناختند؟

گینه اولین کشوری است که از کودتای نظامی در نیجر حمایت کرده است.

کمیته ملی آشتی و توسعه گینه اعلام کرد که متقاعد شده است که دولت جدید نیجر تمام تلاش ممکن را برای تضمین ثبات و رضایت در نیجر و منطقه فرعی انجام خواهد داد. 

دولت‌های انتقالی بورکینافاسو و مالی نیز در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که از ریاست جدید نیجر حمایت می‌کنند و هشدار دادند که هرگونه مداخله نظامی علیه نیجر به منزله اعلام جنگ علیه بورکینافاسو و مالی است. 

بورکینافاسو و مالی همچنین اعلام کردند که در صورتی که ECOWAS به مداخله نظامی علیه نیجر متوسل شود، از آن خارج خواهند شد. 

انتهای پیام/