ادامه از صفحه یک
کرهشمالی نیز اعلام کرد در آوریل 2003 از معاهده NPT خارج شده و در سپتامبر همان سال، وزارت خارجه کره شمالی اعلام کرد این کشور به مواد لازم برای ساخت 4 تا 6 بمب هستهای دست یافته است. کره شمالی هم اکنون یکی از کشورهای دارنده سلاحهای اتمی است و آژانس انرژی اتمی هم نتوانست مانع اتمی شدن و خروج این کشور از NPT شود.
حال در جریان پرونده هستهای ایران، آژانس بینالمللی انرژی اتمی میکوشد دیگر بازیگری منفعل و حاشیهای و تنها نظاره گر اتفاقات نباشد. در این راستا یوکیا آمانو رئیس این سازمان فعالانه در نشستهای وین شرکت میکند و با رایزنی با امریکا میکوشد سهم قابل قبولی را برای سازمان متبوع خود تعریف کند. سفر آمانو به ایران و دیدار با مقامات ایرانی نیز در همین راستا قابل تفسیر است. با این وجود بر اساس سوابق و تجاربی که از عملکرد پیشین سازمان موجود است و به آن اشاره شد، به نظر میرسد چنانکه آقای آمانو واقعاً خواهان ارتقای اهمیت و جایگاه آژانس انرژی اتمی در عرصه مناسبات هستهای بینالمللی است باید نقاط ضعف و کاستیهای این سازمان را بر طرف کنند. در درجه نخست لازم است سازمان بیطرفی و استقلال عمل خویش را بازیابی کند تا به بازیگری قابل اعتماد برای همه کشورها تبدیل شود. دوم اینکه، لازم است معاهده NPT با موازی کاری و سیاستهای مداخله جویانه قدرتهای بزرگ مقابله کرده و از آنها بخواهد که از دخالت در روند بازرسیها و بررسی برنامههای هستهای کشورهای مختلف تا زمانی که آژانس در حال بررسی آنهاست، بپرهیزند. سوم؛ سازمان بینالمللی انرژی اتمی باید انگیزهها و مشوقهای کافی به کشورهای عضو برای ادامه عضویت و تن دادن به محدودیتهای هستهای را بدهد و با ارائه خدمات و کمک به ارتقای تحقیقات، توسعه و کاربرد عملی انرژی هستهای برای مقاصد صلح جویانه در این کشورها، هزینه بیرون رفتن از سازمان را برای آنها افزایش دهد. رعایت برابری و پرهیز از برخوردهای دوگانه با کشورهای مختلف، احترام به حاکمیت کشورها طبق منشور سازمان ملل و تبدیل نکردن سازمان به دستاویزی برای جاه طلبی قدرتهای بزرگ از دیگر راهکارهایی هستند که به تقویت جایگاه آژانس بینالمللی انرژی اتمی و تعریف هویتی جدید برای آن در عرصه بینالمللی کمک میکنند. در شرایط کنونی که جمهوری اسلامی ایران همکاری فعال براساس قوانین و رویههای حقوقی متعارف و اجرای تعهدات پذیرفته شده قانونی را اصل محوری در تعامل با آژانس قرار داده است، رایزنی و تعامل آمانو با مقامات ایرانی شاید بهترین فرصت آژانس برای بازیابی نقش بینالمللی اش باشد.
ادامه از صفحه اول
نگاهی به نتایج سفر آمانو به تهران
صاحبخبر -