تحلیل روز
جبهه جدیدی به نام نیجر!
صاحبخبر - سید نیما موسوی- روز ۲۶ جولای ۲۰۲۳ در کشور نیجر یک کودتای نظامی رخ داد. عبدالرحمن چیانی فرمانده گارد ریاست جمهوری علیه «محمد بازوم» رئیس جمهور غربگرای نیجر دست به کودتا زد و روز پس از کودتا در یک پیام تلویزیونی خود را رئیس دولت خواند. این کودتا همزمان با افزایش اعتراضات به سیاست های اقتصادی دولت محمد بازوم انجام شد، ضمن این که معترضان عکس های پرچم روسیه را نیز در خیابان های «نیامی» پایتخت نیجر به اهتزاز در میآوردند. این موج ضد فرانسوی در مالی، بورکینافاسو و حالا نیجر در یک دهه اخیر پس از عملیات فرانسه در سال ۲۰۱۳ در مالی تقویت شده و حال با قدرت گرفتن واگنر و تماس روسیه با بخش نظامی دولت های بی ثبات آفریقایی این موج ضد فرانسوی تشدید شده است. درباره نیجر این مسئله شدیدتر است، زیرا نیجر که دارای غنیترین معادن اورانیوم جهان در ناحیه آرلیت است، محل استخراج اورانیوم مورد نیاز فرانسه است. چنان چه در سال ۲۰۰۷ نیز قذافی با حمایت از شورشیان طوارق قصد ضربه به شرکت های فرانسوی در آرلیت را داشت؛ منازعهای که با وساطت بوتفلیقه رئیس جمهور الجزایر پایان یافت. حال همزمان با نشست پوتین با سران کشورهای آفریقایی، وقوع این کودتا نشان از تلاش نوین وی برای گشودن جبهه جدیدی علیه منافع غرب است. آن هم زمانی که پریگوژین به عنوان فرمانده واگنر نیز به رغم اختلافات در این نشست حاضر بود و پوتین با حمایت واگنر از ساختار امنیتی شکننده دولت های آفریقایی قصد دارد تا امتیاز استخراج معادن طلا، اورانیوم و ... را به دست آورد. ضمن این که با فروش رایگان غلات روسی به آفریقا قصد دارد تا جای پای خود را در قاره سیاه تقویت کند.درباره نیجر بین بخش نظامی و سیاسی هیئت حاکمه نیجر همواره دعوا و درگیری بوده است. دولت نیجر و به ویژه دولت «محمد بازوم» به عنوان معدود دولت های غیرنظامی غرب آفریقا همواره بر راهکارهای فرهنگی به جای نظامی برای مقابله با شورش ها توافق دارد،مسئله ای که مورد پسند نظامیان نیست. طوارق هم اکنون آزادی های فرهنگی زیادی در نیجر برخلاف کشور مالی دارد؛ آخرین نمود این سیاست امنیتی نیز قرارداد صلح دولت بازوم با فولانی های نیجر در ژانویه ۲۰۲۳ بود که از همان زمان زمزمه نارضایتی نظامیان از دولت بازوم شدت گرفت. این در حالی بود که منطقه تیلابری که دنباله کشور نیجر در همسایگی مالی، بورکینافاسو و نیجریه است، همواره توسط گروه های مسلح همچون طوارق، بوکوحرام و القاعده تهدید می شود. نیامی پایتخت نیجر نیز با توجه به نزدیکی به تیلابری تحت تأثیر مخاطرات امنیتی در این ناحیه است. رویه کمتر نظامی دولت نیامی از همین لحاظ مورد پسند نظامیان نبود. با کودتای چیانی علیه بازوم موج واگنر از مالی و بورکینافاسو به وسیله نیجر به جمهوری آفریقای مرکزی و سودان نیز میرسد که با این حال باید گفت که پوتین کمربند مرکزی آفریقا را تبدیل به ناحیه نفوذ خود کرده است و تنها پایگاه مهم غرب در آفریقای شمالی کشور «چاد» و «محمد دبی» رئیس جمهور این کشور است.∎