به نوشته المیادین، کودتای نظامی در این کشور واقع در غرب آفریقا، بدون شنیده شدن صدای حتی یک تیر در نیامی به وقوع پیوست. آمریکا و اتحادیه اروپا کودتا در نیجر را محکوم و خواستار آزادی فوری «محمد بازوم» رئیس جمهور که در کاخ ریاست جمهوری تحت بازداشت قرار دارد، شدند. هر چند روسیه هم این اقدام را محکوم کرده، اما انتشار صوتی منسوب به یوگنی پریگوژین رئیس تبعیدی گروه شبه نظامی واگنر که در آن با استقبال از کودتای نظامی در نیجر، به رهبران جدید پیشنهاد می‌کند تا برای برقراری نظم و امنیت در کشورشان از جنگجویان این گروه استفاده کنند، بازتاب بسیاری داشت. انتشار این پیام شائبه‌هایی را در رابطه با احتمال دخالت روسیه و گروه واگنر در وقوع کودتا در نیجر ایجاد کرده است.
سید جعفر قناد باشی، سفیر پیشین ایران در لیبی و کارشناس مسائل آفریقا در گفت‌وگو با قدس اما درباره پشت پرده این اتفاق گفت: موتور محرکه کودتا نارضایتی عمومی از فساد حکومت، دست نشاندگی و تبعیت آن از فرانسه و ناامنی موجود در کشور بوده است. درواقع می‌توان گفت کودتای حاضر زمینه خواست انقلاب مردم در سرنگونی نظام قبلی را فراهم آورده است. قنادباشی افزود: اینکه آمریکا و کشورهای غربی تحولات رخ داده در نیجر را محکوم کنند، امری طبیعی است؛ چرا که سرمایه‌گذاری بسیاری در نیجر انجام داده‌اند و نیجر علاوه بر اینکه یکی از پایگاه‌های پهپادی آمریکا در قاره آفریقاست، به واسطه بهره‌مندی از معادن غنی اورانیوم به‌شدت برای فرانسوی‌ها حائز اهمیت و عملاً حیاط خلوت غرب محسوب می‌شود؛ بنابراین اتفاق کنونی در نیجر، غرب را به یک بازنده در آفریقا بدل ساخته است.
روسیه کجای داستان است؟
کارشناس مسائل آفریقا در پاسخ به احتمال دست داشتن روسیه در کودتای نیجر تصریح کرد: طبیعی است کودتا در نیجر و قطع شدن دست غرب در این کشور با استقبال کشورهایی همچون روسیه مواجه شود؛ چرا که به دلیل فشارهای غربی‌ها در بحران اوکراین علیه روسیه، مسکو با استقبال و حمایت از کودتا در نیجر بتواند واکنشی در پاسخ به آن فشارها از خود به نمایش بگذارد و عملاً تمرکز غربی‌ها را در جبهه اوکراین به‌هم بریزد. اینکه شاهد بالابردن پرچم کشور روسیه از سوی مردم در نیجر هستیم، به نوعی حامل یک پیام تلخ برای فرانسه است؛ این اقدام مردم درواقع یک دهن کجی و تودهنی به مکرون و دولتمردان فرانسوی است. قنادباشی با بیان اینکه کودتا در نیجر در حالی رخ می‌دهد که پیش از این شاهد اتفاقات مشابه در مالی و بورکینافاسو یعنی کشورهایی که پیشتر جزو مستعمره‌ها و حوزه نفوذ فرانسه محسوب می‌شدند، بودیم تصریح کرد: اینکه بگوییم کودتا در نیجر به دلیل وجود دست‌های پشت پرده و حمایت روسیه اتفاق افتاده است، نمی‌تواند دربردارنده اصل ماهیت این ماجرا باشد؛ درواقع آغاز حرکت‌های ضدفرانسوی در کشورهای همسایه نیجر یعنی مالی و بورکینافاسو روی مردم نیجر هم تأثیرگذار بوده و آن‌ها علیه حزب حاکم که از سیاست‌های پاریس تبعیت می‌کرد، اقدام کردند. درواقع ما شاهد آغاز یک حرکت ضدفرانسوی در غرب آفریقا هستیم که می‌تواند به سایر کشورهای آفریقایی تحت نفوذ فرانسه نیز سرایت کند. وی با اشاره به ناتوانی مکرون در فرونشاندن تظاهرات اعتراضی و ناآرامی‌های چند هفته قبل در پاریس و سایر شهرهای بزرگ فرانسه اظهار کرد: اتفاقات کنونی در نیجر را باید ناشی از آشکار شدن ضعف دولت فرانسه در داخل مرزهای این کشور و سرایت آن به کشورهای تحت نفوذ آن در قاره آفریقا تحلیل کنیم.
احتمال اقدام نظامی پاریس
قنادباشی تأکید کرد: فساد حاکمان فعلی، ناامنی‌های موجود در کشور، آشکار شدن ضعف دولت فرانسه و تحولات در کشورهای همسایه مثل مالی و بورکینافاسو به گروهی از نظامیان این کشور جرئت اقدام علیه حزب حاکم در نیجر را داد و آن‌ها با اتکا به خواست مردمی دست به این اقدام زدند.
وی با بیان اینکه هنوز هیچ کشوری به صورت رسمی از کودتا در نیجر حمایت نکرده است، عنوان کرد: ممکن است حتی در روزهای آینده شاهد اقدام نظامی فرانسه علیه کودتا در نیجر باشیم؛ چراکه اگر کودتا در نیجر به نتیجه برسد، فرانسه هزینه‌های بسیار سنگین‌تری را باید در قاره آفریقا متحمل شود.
خبرنگار: سید احمد موسوی