صاحب‌خبر - تهران / خبرگزاری صدا و سیما / سیاسی 1394/04/13
خبرگزاری رویترز در گزارشی از وین به قلم جان ایریش و لوئی شاربونو نوشت:
یک سال و نیم گفتگوهای هسته ای ایران و قدرت های بزرگ جهان جمعه در حالی به خط پایان خود نزدیک شد که مذاکره کنندگان به بحث درباره مسائل مورد اختلاف از جمله سؤالات درباره تحقیقات اتمی گذشته ایران پرداختند.
ایران سرگرم مذاکره با آمریکا و پنج قدرت دیگر برای توافق بر سر محدود کردن برنامه هسته ای خود در ازای کاهش تحریم های اقتصادی است.
یک دیپلمات بلندپایه غربی با بیان اینکه « به پایان مذاکرات نزدیک می شویم»، گفت هیچ طرحی برای بعد از سه شنبه این هفته وجود ندارد. وی گفت: « یا به توافق دست می یابیم یا نمی یابیم.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز گفت فاصله دستیابی به توافق نزدیک است.
وی در اظهاراتی که در یوتیوب منتشر شد، با اشاره به پیدایش داعش گفت: « ما آماده امضای توافقنامه خوب و متوازن، و گشودن افق های جدید برای مقابله با چالش مهم مشترک هستیم.» ظریف گفت:« ما هرگز تا این حد به دستیابی به توافق دائمی نزدیک نشده بودیم.»
جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا هم گفت باید بیشتر کار شود، اما طرف ها در حال حاضر تلاش خود را می کنند. وی گفت: « ما در مذاکرات پیشرفت کرده ایم.» همه طرف های مذاکره کننده می گویند توافق در دسترس است. به گفته یک مقام بلندپایه آمریکایی، مقامات آمریکایی، اروپایی و ایرانی از جمله وندی شرمن، معاون وزیر امور خارجه آمریکا، و عباس عراقچی و مجید تخت روانچی، معاونان وزیر امور خارجه ایران شش ساعت مذاکره کردند؛ مذاکره ای که ساعت سه بامداد جمعه پایان یافت.
سرگئی ریابکوف، مذاکره کننده اصلی روسیه گفت بیش از 90 درصد متن توافقنامه آماده شده است. وانگ یی، وزیر امور خارجه چین نیز ابراز اطمینان کرد طرف های مذاکره کننده به توافقی دست خواهند یافت که به طور متقابل قابل قبول خواهد بود.
مذاکره کنندگان ضرب الاجل 30 ژوئن را برای دستیابی به توافق نهایی از دست دادند، اما مذاکرات تا هفتم ژوئیه تمدید کردند. وزیران امور خارجه ایران و گروه پنج به علاوه یک که هم اکنون در وین نیستند، قرار است یکشنبه برای تلاش نهایی به پایتخت اتریش بازگردند.
یک مقام آمریکایی دیگر گفت: « در واقع ما در مرحله پایانی مذاکرات هستیم.» وی تصریح کرد اگر مذاکره کنندگان در آستانه دستیابی به توافق باشند، امکان ادامه مذاکرات پس از هفتم ژوئیه نیز وجود دارد.
توافقنامه نهایی، در صورت امضا، ایران را ملزم به محدود کردن فعالیت های غنی سازی اورانیوم خود تا بیش از یک دهه خواهد کرد تا تضمین شود که این کشور برای تولید اورانیوم غنی شده کافی براس اخت یک سلاح اتمی، دست کم به یک سال زمان فرار هسته ای نیاز خواهد داشت. بر اساس برآوردها، در حال حاضر زمان فرار هسته ای ایران دو تا سه ماه است.
سؤالاتی درباره گذشته ایران
بنا بر اعلام مقامات غربی و ایرانی، نشانه هایی از توافق بر سر یکی از مسائل مورد اختلاف، یعنی دسترسی به سایت های ایران برای بازرسی بر اساس توافقنامه آتی، مشاهده می شود.
یکی دیگر از مسائلی که نشانه هایی از توافق بر سر آن مشاهده می شود، به ذخایر اورانیوم کم غنی شده ایران مربوط است. به گفته دیپلمات های ایرانی و غربی، ایران مشغول بررسی درباره خارج کردن بخش عمده ذخایر این ذخایر از کشور است. این در حالی است که ایران قبلاً این مسئله را منتفی دانسته بود.
یک مقام بلندپایه ایرانی در وین روز پنجشنبه گفت ایران پروتکل الحاقی را که مربوط به رژیم بازرسی آژانس بین المللی انرژی اتمی است امضا خواهد کرد. به گفته این مقام، پروتکل الحاقی با آغاز اجرای توافقنامه به طور موقت اجرا خواهد شد، و بعداً در پارلمان ایران تصویب خواهد شد.
به موجب پروتکل الحاقی، بازرسان آژانس اجازه افزایش دسترسی به تاسیساتی را خواهند داشت که درباره اجرای فعالیت های هسته ای در آن تاسیسات مظنون هستند، اما مقامات آمریکایی امضای پروتکل الحاقی را ناکافی می دانند، چرا که ایران در گذشته با طول دادن مذاکرات بر سر درخواست ها برای دسترسی به تاسیسات خود در این خصوص طفره رفته است.
این مقام ایرانی گفت همچنین ممکن است ایران با نظام « دسترسی مدیریت شده» - که محدود به حفاظت از اطلاعات محرمانه قانونی صنعتی و نظامی این کشور است- به تاسیسات نظامی خود موافقت کند.
آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم انقلاب که اختیارات لازم برای مخالفت با توافقنامه احتمالی را دارد، هفته پیش هم توقف درازمدت فعالیت های مهم هسته ای، و هم گشایش تاسیسات نظامی ایران به روی بازرسان را منتفی دانست.
یک دیپلمات غربی به خبرگزاری رویترز گفت: «مواضعی که آیت الله خامنه ای هفته پیش اعلام کرد، رفع اختلافات را در چند روز آینده دشوارتر می سازد، و هنوز باید تلاش بیشتری صورت گیرد.»
مسئله تحقیقات هسته ای گذشته ایران نیز موضوعی دشوار در مذاکرات محسوب می شود.
یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی پنجشنبه با حسن روحانی، رئیس جمهور و دیگر مقامات ایران در تهران دیدار و درباره سؤالات حل نشده آژانس تبادل نظر کرد.
اما وی روز جمعه در بیانیه ای اعلام کرد هیچ پیشرفتی حاصل نشده ، و « باید تلاش بیشتری صورت گیرد.»
دیپلمات های غربی می گویند نمی خواهند ایران به طور علنی اعتراف کند که در گذشته تحقیقاتی درباره ساخت یک کلاهک هسته ای انجام داده است، اما آژانس باید متقاعد شود که از کل دامنه فعالیت های هسته ای ایران در گذشته مطلع است تا مبنایی معتبر برای نظارت خود در آینده داشته باشد.
مقامات نزدیک به مذاکرات وین می گویند تعلیق برخی تحریم ها منوط به حل این مسئله خواهد بود. یک دیپلمات بلندپایه غربی گفت: « زمان نزدیک شدن به این موضوع و مذاکره درباره آن فرا رسیده است.»
دیگر مسائل مورد اختلاف عبارتند از زمان بندی لغو تحریم ها، و موافقت ایران با طرح بازگرداندن تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و سازمان ملل در صورت پایبند نبودن ایران به مفاد توافقنامه.
171/125
∎
نظر شما