گروه سياسي|« تفاهم بهتري پيدا كرده‌ايم» اين جمله‌اي بود كه يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي پس از سفر يك روزه‌اش به تهران و درست در روزهايي كه رفت و آمدها در وين به اوج خود رسيده بود، نقل كرد. آمانو دو ديدار مهم در تهران داشت؛ ديدار با علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي و حسن روحاني، رييس‌جمهور؛ ديدارهايي كه گويا جنبه رضايتبخشي آن براي صاحب بالاترين صندلي در آژانس بي‌المللي انرژي اتمي به اندازه كافي بالا بوده است كه اين جمله را به زبان براند و بگويد ظرفيت تفاهم بهتري براي پيشبرد بعضي مسائل پيدا كرده‌اند. حرف‌هاي آمانو يك «اما» هم هنوز داشت. آنجايي كه ادامه مي‌دهد: «اما هنوز مسائلي هست كه نياز به كار بيشتر» دارد. او اما هدفش از اين سفر را پيشبرد فعاليت در مورد حل و فصل تمام مسائل باقي مانده در رابطه با برنامه هسته‌اي ايران، از جمله شفاف‌سازي درباره ابعاد احتمالي نظامي هسته‌اي ايران، عنوان كرده است. او تاكيد كرد كه «من روز پنجشنبه براي ديدار با رييس‌جمهور ايران و نيز دبير شوراي عالي امنيت ملي آقاي شمخاني به تهران سفر كردم كه اين ديدار‌ها پيرو ديدارم با وزير خارجه ايران محمد جواد ظريف در وين بود.»
ديدار بادبير شوراي عالي امنيت ملي
نخستين ديدار آمانو در تهران، ديدار با علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي بود. ديداري كه آمانو در ديدار با رييس‌جمهور در موردش اعلام كرد كه مذاكراتش با دبير شوراي عالي امنيت ملي در مورد پرونده هسته‌اي «سازنده» بوده است. ديداري كه در آن جمله كليدي اظهارات شمخاني همان بود كه همه مسوولان مرتبط با پرونده هسته‌اي در اين دو سال تكرار كرده‌اند. او تاكيد كرد كه « پايداري و اصالت هر توافقي در گرو ايجاد رضايت در طرفين مذاكره است.» شمخاني در اين ديدار با تاكيد بر ضرورت ارتقاي نقش فني آژانس در تعامل با اعضا، فاصله گرفتن اين نهاد بين‌المللي از جايگاه حقوقي خود را موجب كاهش اعتماد به كاركردهاي واقعي و مثبت آن عنوان كرد. دبير شوراي عالي امنيت ملي با تشريح فراز و فرودهايي كه در روابط ميان جمهوري اسلامي ايران و آژانس در طول 12 سال گذشته وجود داشته است، اظهار كرد: همكاري فعال براساس قوانين و رويه‌هاي حقوقي متعارف واجراي تعهدات پذيرفته شده قانوني اصل محوري در تعامل ايران با سازمان‌ها و نهادهاي بين‌المللي است. وي با يادآوري برخي موانع همكاري كه در گذشته به دليل اتخاذ رويكردهاي متفاوت از سوي آژانس روند تعامل مثبت را با چالش مواجه كرد، افزود: ايران چون گذشته آماده تداوم همكاري نزديك با آژانس براي حل مسائل باقي مانده است. شمخاني با اشاره به ظرفيت‌ها و توانمندي ذاتي ايران در صنعت صلح‌آميز هسته‌اي و فقدان زمينه تحميل توافق غيرمفيد به ايران اظهار داشت: هرگونه پيشنهادي كه داراي كاركرد واقعي در زمينه تداوم پيشرفت صنعت صلح‌آميز هسته‌اي ورفع غيرمشروط تحريم‌هاي غيرقانوني و ظالمانه باشد، به طور قطع با نگاه مثبت جمهوري اسلامي ايران مواجه خواهد شد. يوكيا آمانو، مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي هم دراين ديدار با اظهار خرسندي ازسفر مجدد به جمهوري اسلامي ايران نگراني‌ها و حساسيت‌هاي موجود در حوزه همكاري‌هاي مشترك را قابل درك عنوان كرد. وي با تاكيد برتداوم همكاري في‌مابين براي دستيابي به راه‌حل‌هاي مشترك براي پشت سرگذاردن موانع موجود پيشنهاداتي را براي عبور از مسائل مورد اختلاف وسرعت يافتن روند همكاري‌هاي جاري ارايه كرد.
ديدار با رييس‌جمهور
ديدار دوم آمانو در پنجشنبه گرم تهران با رييس‌جمهور بود. ديداري كه در آن رييس‌جمهور افكار عمومي جهان را به «قضاوت» فرخواند و از آنان خواست عدم انحراف فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران طي 12 سال و همكاري با آژانس را ناديده نگيرند. رييس‌جمهور در اين ديدار با اشاره به جايگاه مهم و قانوني آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گفت: توسعه فعاليت‌هاي صلح‌آميز هسته‌اي و همچنين عدم گسترش سلاح‌هاي هسته‌اي دو وظيفه اصلي آژانس است كه بايد به شكل متوازن و بدون تبعيض در قبال اعضا رعايت شود. حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني افزود: همكاري شفاف ايران با آژانس يكي از نمونه‌هاي طولاني بوده و براي آژانس ثابت شده كه اتهامات واهي در خصوص انحراف فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران بي‌اساس بوده است. رييس‌جمهوري تاكيد كرد: اثبات عدم انحراف فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران طي 12 سال همكاري نزديك با آژانس، بهترين قضاوت براي افكار عمومي جهان است. رييس شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به اينكه «ايران همانند ساير كشورهاي عضو پادمان بايد از حقوق كامل خود بهره‌مند شود و هيچ تبعيضي در اين زمينه نبايد وجود داشته باشد»، افزود: ايران همچنان آماده است تحت پادمان و مقررات موجود به چارچوبي منصفانه براي حل و فصل موضوعات باقيمانده در مدت مشخص برسد. روحاني تصريح كرد: آژانس بايد در جايگاه فني و حقوقي و بدون ملاحظه نظرات قدرت‌ها نقش شايسته خود را در اين مقطع كه مذاكرات با 1+5 به مراحل پاياني نزديك مي‌شود، ايفا كند. رييس شوراي عالي امنيت ملي با اشاره به اينكه در گذشته نيز در چند مورد مهم، همكاري ايران با آژانس به حل مساله و رفع ابهام‌ها انجاميد، تاكيد كرد: در رابطه با برخي مسائل مورد ابهام، اگر اراده لازم در دو طرف وجود داشته باشد و برخي مسائل غيرفني دخالت داده نشود، كاملا و ظرف مدت كوتاهي قابل حل است. مديركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي نيز در اين ديدار با تقدير از همكاري‌هاي جمهوري اسلامي ايران گفت: در پي بازرسي‌هاي گذشته همواره اعلام كرده‌ايم كه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران هيچ‌گونه انحرافي به سمت مقاصد نظامي نداشته و همچنين ايران همواره به تعهدات خود پايبند بوده است. يوكيو آمانو با اشاره به مذاكرات سازنده خود با دبير شوراي عالي امنيت ملي كشورمان تصريح كرد: معتقدم با احترام متقابل و همكاري نزديك همه مسائل قابل حل است و اميدوارم كه گزارش آژانس بعد از اين سفر به موفقيت روند مذاكرات كمك كند.
∎