صاحب‌خبر - اخبار رسيده از مذاكرات هسته‌اي در تهران و وين، راهي جز خوش‌بيني باقي نمي‌گذارد. محمد‌جواد ظريف، وزير خارجه ايران، جان‌كري، همتاي آمريكايي او و ديگر مقامات بلندپايه حاضر در مذاكرات، همگي از پيشرفت در گفت‌و‌گو‌ها و اميدواري به دستيابي به توافق سخن مي‌گويند. از سوي ديگر خروجي ديدار‌هاي يوكيا آمانو، مدير‌كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در تهران هم اين خوش‌بيني را تقويت مي‌كند.

همزمان در تهران، حسن روحاني در سخناني در سالروز تولد امام حسن مجتبي(ع) با اشاره به صلح ايشان با معاويه تاكيد كرد: «برخي تصور مي‌كنند كه تصميم‌گيري براي شهادت سخت است؛ اما بي‌ترديد، تصميم‌گيري براي صلح، سخت‌تر از تصميم‌گيري براي جنگ است.»

علي لاريجاني نیز با انتقاد شديد از كساني كه مطالب خلاف واقع و بدون اطلاع و آگاهي درباره مذاكرات هسته‌اي مطرح مي‌كنند آن را خلاف سخنان مقام معظم رهبري توصيف كرد و گفت: «اگر خودتان مشكل داريد، لازم نيست پشت رهبري مخفي شويد.»

گروه دیپلماسی، سعيده سادات فهري: با ورود یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، طی روزهای پایانی هفته گذشته، گفت‌وگوها در مورد مساله هسته‌ای به‌طور همزمان در پايتخت‌هاي ايران و اتريش دنبال شد و در هر دو پايتخت فضای «مثبت و خوش‌بینی» بر گفت‌وگوها حاکم بود. یوکیا آمانو که برای دیدار و رایزنی با مقامات بلندپایه ایران وارد تهران شده بود، پس از دیدار با رئیس‌جمهوري و دبیر شورای عالی امنیت ملی و بازگشت از تهران، از «تفاهم بهتر» طرفین برای حل مسائل و پیشبرد گفت‌وگوها خبر داد و رضا نجفی، نماینده دائم و سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمي نیز گفت دو طرف به تفاهم کلی برای تسریع در حل‌وفصل موضوعات گذشته دست یافته‌اند. این در شرایطی است که در وین نیز فضای مثبتی بر گفت‌وگوها حاکم است و اظهارنظرهای سیاستمداران ایرانی و اروپایی حكايت از آن دارد که ایران و گروه ۱+ ۵ بیش از پیش به يك توافق نزدیک شده‌اند. روز چهارشنبه نیز حل مشکل انتقال بخشی از دارایی‌های طلای ایران (13 تن) به ارزش تقریبی 490 میلیون دلار به داخل کشور و تصمیم بریتانیا برای خارج کردن یک شخص حقیقی و هشت شخص‌حقوقی از فهرست تحریم‌های مربوط به ایران، پالس‌های مثبتی بود که نشان می‌داد مذاکرات روند رو به جلو را طی می‌کند. پیش‌تر نیز خبرگزاری رویترز گزارش داده بود که دولت هند برای تسویه بدهی‌های نفتی خود از پالایشگاه‌های این کشور خواسته که منابع ارزی یورو و دلار را برای تسویه 5/6 میلیارد دلار بدهی نفتی این کشور به ایران فراهم کنند. همراستا با اظهارنظرهای مثبت، دیدارهای دو جانبه مقامات ایرانی و خارجی نیز افزایش یافته است. لوران فابیوس، وزیر امورخارجه فرانسه که همواره مواضعی سختگيرانه در قبال مذاکرات هسته‌ای ایران داشت، روز گذشته و پیش از ورود به هتل کوبورگ وين در تغییر موضعی آشکار به خبرنگاران گفت: «آمده‌ام تا به نتیجه برسیم و مذاکرات را جمع‌بندی کنیم.» فابیوس افزود: «درباره یکسری نکات توانسته‌ایم به نتیجه برسیم ولی نکاتی هم هستند که هنوز تکلیفشان معلوم نیست.»

توافق در روزهای پیش‌رو

همزمان مذاکره‌کننده بلند‌پايه روسیه پیش‌بینی کرد که گفت‌وگوهای هسته‌ای میان ایران و قدرت‌های جهانی در روزهای پیش‌رو به توافق میان طرفین بینجامد. به گزارش خبرگزاری روسی «ایتارتاس»، سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه که در وين به‌سر می‌برد روز پنج شنبه تاکید کرد که «ماراتن مذاکرات هسته‌ای با موفقیت به پایان خواهد رسید.» همچنین ریابکوف با بیان اینکه سخن گفتن درباره آماده بودن متن توافق نادرست است، افزود: «91 درصد متن توافق تدوین شده است.» وانگ‌یی، وزیر خارجه چین نیز پيش از ورود به هتل کوبورگ گفت: «‌احتمال توافق تا رو ز سه‌شنبه زیاد است اما باید با همتایان خود در این زمینه مشورت و رایزنی کنیم.» فرانک والتر اشتاین مایر، وزیر امور خارجه آلمان نیز تاکید کرد که طرفین مذاکره مصمم‌تر از همیشه در این دور از گفت‌وگوها شرکت کرده‌اند و به نظر می‌رسد اراده‌ جدی برای رسیدن به توافق نهایی موجود است. او گفت: «گام‌های آخر، سنگین‌ترین گام‌ها هستند، ولی ما برای برداشتن موانع کوچک و بزرگ تلاش می‌کنیم.» فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس هم گفت: «ما هر کاری که نیاز باشد انجام می‌دهیم تا روند پیشرفت مذاکرات را به جلو ببریم.» همزمان فدریکا موگرینی، هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا روند مذاکرات را مثبت توصیف و تاکید کرد که حرکت به ويژه در مسائل فني رو به جلو است.

توافق یا فشار

در همين حال محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران که روزهای بسیار سخت و پرکاری را پشت سر می‌گذارد، روز پنج‌شنبه روند گفت‌وگوها را «رو به جلو» توصیف کرد. وزیر امور خارجه ديروز، جمعه، هم از پیشرفت در مذاکرات خبر داد ولی تاكيد كرد كه «در نهایت کشورهای غربی باید تصمیم بگیرند در پی توافق هستند یا فشار.» همزمان ظریف در مصاحبه با پایگاه المانیتور هشدار داد واشنگتن بین «تحریم و توافق هسته‌ای» باید یکی را انتخاب کند. به گزارش خبرگزاري فارس، ظریف افزود: تعامل با شش کشور تصمیمی استراتژیک بود که ایران اتخاذ کرد و این روند رو به پایان است.

کری: در حال پیشرفتیم

این در شرایطی است که جان کری، وزیر خارجه ايالات‌متحده هم روز چهارشنبه و پس از اعلام خبر بازگشایی سفارتخانه‌های آمریکا و کوبا، دگرگونی در روابط واشنگتن- هاوانا را الگوی خوبی برای تغییر در موضوعات مورد مناقشه دانست و نتیجه گرفت که وضعیت درباره ایران هم می‌تواند تغییر کند. کری درباره روند مذاکرات در وین هم گفت: «سخت درحال کار هستیم. هنوز موضوعات پیچیده‌ای پیش رو داریم ولی بر اين باوريم كه در حال پیشرفتیم.»

تفاهم ایران و آژانس

در اين ميان یوکیا آمانو که چهارشنبه شب وارد تهران شد روز پنج‌شنبه با حسن روحاني، رئیس‌جمهوری و علي شمخاني، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران دیدار کرد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با انتشار بیانیه‌ای کوتاه «تسریع روند توافق و حل مسائل باقی‌مانده» را هدف سفر مدیر‌کل این آژانس به تهران اعلام کرد. روحاني هم بعد از ظهر پنج‌شنبه در دیدار یوکیو آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با تاکید بر همکاری‌های شفاف ایران با آژانس طی 12 سال گذشته و اثبات انحراف نداشتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، گفت: «ایران همچنان آماده است تحت پادمان و مقررات موجود به چارچوبی منصفانه برای حل‌وفصل موضوعات باقیمانده در مدت مشخص برسد.» رئیس‌جمهوری تاکید کرد: «در رابطه با برخی مسائل مورد ابهام، اگر اراده لازم در دو طرف وجود داشته باشد و برخی مسائل غیرفنی دخالت داده نشود، کاملا و ظرف مدت کوتاهی قابل حل است.» پیش از این دیدار، آمانو با شمخاني دیدار داشت. دبيرشوراي عالي امنيت ملي در این دیدار ضمن تاکید بر اراده سیاسی قاطع ایران برای دستیابی به توافق عادلانه و متوازن که تامین‌کننده حقوق قانونی ایران به‌عنوان عضو پیمان منع اشاعه (سلاح‌‌هاي اتمي) باشد، گفت: «پایداری و اصالت هر توافقی در گرو ایجاد رضایت در طرفین مذاکره است.» به گزارش «ایرنا»، آمانو نیز با اشاره به مذاکرات سازنده خود با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران ابراز امیدواری کرد که گزارش آژانس پس از این سفر به موفقیت روند مذاکرات کمک کند. او همچنین نگرانی‌ها و حساسیت‌های موجود در حوزه همکاری‌های مشترک را قابل درک خواند. از سوی دیگر رضا نجفی، نماینده دائم و سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه در پایان گفت‌وگوی آمانو با مقامات بلندپايه ایران، آن را مثبت و سازنده توصيف و اضافه كرد: «دو طرف برای تسریع در حل‌وفصل موضوعات گذشته به تفاهم کلی رسیدند.» همزمان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز پس از بازگشت از تهران از تفاهم بهتر طرفین برای پیشبرد برخي مسائل خبر داد و گفت: با اين وجود، هنوز مسائلی هست که نیاز به کار بیشتر دارد. آمانو در متنی که سایت خبری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آن را منتشر کرده از جمله اهداف این سفر را شفاف‌سازی درباره ابعاد احتمالی نظامی هسته‌ای ایران عنوان کرد.

امیدواری به حل مساله پی‌ام‌دی

پس از بازگشت آمانو از تهران، سیدعباس عراقچی، معاون حقوقی و بین‌الملل وزیر امور خارجه در جمع خبرنگاران در وین سفر او به تهران را «خوب و موفق» ارزیابی و اضافه كرد: «تهران آماده همکاری با آژانس برای رفع سوءتفاهم‌ها در زمینه پی‌ام‌دی است.» مذاکره‌کننده بلندپايه هسته‌ای ايران ضمن تاکید بر فشرده و رو به جلو بودن مذاکرات، افزود: «بسیار امیدواریم که در حل مساله پي‌‌ام‌دي‌ پیشرفت حاصل شود.» پی‌ام‌دی به ابعاد احتمالي نظامي برنامه هسته‌اي اطلاق مي‌شود كه ايران همواره آن را تكذيب و اعلام كرده‌است موضوعي به نام پی‌ام‌دی وجود ندارد و ادعايي بي‌پايه و اساس است.

عراقچی در بخش ديگري از سخنانش ملاک و مبنای دستیابی به توافق برای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران را رعایت خطوط قرمز ترسیم شده دانست و گفت:«مقید به زمان نیستیم.» مجید تخت‌روانچی، دیگر عضو تیم مذاکره‌کننده ایران نیز از «فشردگی» مذاکرات در «روزهای پایانی» خبر داد و اضافه كرد: «احتمال می‌دهیم یکی، دو موضوع کلیدی اختلافی برای روزهای آخر باقی بماند تا وزیران درباره آن تصمیم بگیرند.»

برجام بخش محرمانه ندارد

از سوي ديگر و در شرايطي كه شبکه تلویزیونی المنار در خبری فوری اعلام كرد که کشورهای عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد در مذاکرات هسته‌ای کار تدوین قطعنامه لغو تحریم‌های ایران را آغاز کرده‌اند، یک عضو تیم مذاکره‌کننده ایران خبرسازی برخی رسانه‌های آمریکایی مبنی بر اینکه بخش‌هایی از «برجام» (برنامه جامع اقدام مشترك) محرمانه خواهد ماند را رد کرد و آن را بی پایه و اساس خواند. به گزارش «ایرنا» این عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران تاکید کرد: «اگر توافق جامع حاصل شود همه اسناد و ضمائم مربوط به آن منتشر خواهد شد و در دسترس قرار خواهد گرفت و طرف ایرانی بر این امر پافشاری دارد.»

اضافه شدن نهاونديان به تيم هسته‌اي

همزمان با آخرین روزهای مذاکرات در وقت اضافه، محمد نهاوندیان، رئیس دفتر رئيس جمهوري ايران نیز روز جمعه برای ارائه «مشورت‌های لازم» به مذاکره‌کنندگان در وین پیوست. به گزارش «ایرنا» نهاوندیان صبح جمعه در صفحه اینستاگرام خود تصویری از هواپیمای در حال پرواز منتشر کرد و نوشت: «التماس دعا.» او با ماموریت‌های ویژه و برای مشورت‌های لازم به جمع مذاکره‌کنندگان پیوسته است. از سوی دیگر او عصر پنج‌شنبه در صفحه «اینستاگرام» خود نوشت: «اگرچه کار مذاکرات هسته‌ای تمام نشده اما همین که به جای استفاده از زبان تهدید، اعمال نظرهای یک طرفه و اعمال مواضع یکجانبه، طرفین به منطق و اهداف مشترک دست پیدا کردند، دلیل کافی است که نسبت به آینده مذاکرات و حصول توافق خوش‌بین باشیم.»

اشتون، میهمان ویژه مذاکرات

هر چقدر به روزهای پایانی مذاکرات نزدیک‌تر می‌شویم و گفت‌وگوها روند جدی‌تری به خود می‌گیرد، محل مذاکرات نیز پرازدحام‌تر می‌شود. در شرایطی که تیم‌های مذاکره‌کننده ایران و 1+5 به همراه وزرای خارجه کشورها در وین حضور دارند، منابع دیپلماتیک از دعوت وزراي خارجه آمریکا، ایران و اتریش از کاترین اشتون، هماهنگ‌کننده پیشین مذاکرات ایران و 1+5 در وین خبر دادند. این منابع گفتند در صورتی که مذاکرات به مراحل نهایی برسد، به‌طور حتم اشتون که از سال 2005 تا 2014 هدایت‌کننده مذاکرات 1+5 با ایران بوده میهمان ویژه این مراسم خواهد بود. به گزارش «ایسنا»، اشتون از سال 2005 تا 2014 ميلادي مسوولیت هماهنگی مذاکرات ایران و 1+5 را بر عهده داشت و همزمان نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات نیز بود. او در عین حال مشاور موگرینی در امور مذاکرات هسته‌ای است.

صفحه 8 را بخوانید

∎​