به گزارش ایکنا؛ نشست بزرگداشت حکیم ناصرخسرو قبادیانی، شاعر و حکیم نامدار قرن چهارم و پنجم هجری قمری با حضور محمود شالویی، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران؛ مهدی محقق، عضو هیئت ‌مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران؛ احمد تمیم‌داری، استاد زبان و ادبیات فارسی و سرور مولایی از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب پارسی، شامگاه 27 تیر؛ به میزبانی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران برگزار شد.

گسترش حوزه درس و مباحثه در دوران زیست امام صادق(ع)

شالویی در ابتدای این نشست درباره شکل‌گیری جریان اسماعیلیه گفت: تفاوت دوره زیست و زندگی پربرکت حضرت امام صادق(ع) در قیاس با دیگر ائمه(ع) گسترش حوزه درس و مباحثه بود یادآور شد: در آن دوران بر مردم مسجل شده بود که بعد از این امام بزرگوار، فرزندشان اسماعیل جانشین او خواهد بود اما با توجه به درگذشت اسماعیل پیش ‌از شهادت حضرت امام صادق(ع)، شاهد به امامت رسیدن امام هفتم شیعیان بودیم و این درست زمانی بود که جریان اسماعیلیه آرام آرام در حال شکل گیری بود.

وی ادامه داد: در دوران امامت حضرت امام جعفر صادق(ع) شاهد شکل‌گیری جریان‌های متعدد فکری بودیم که یکی از آنها جریان «اخباری‌گری» بود که نتیجه آن منتج به خشکی در اسلام شد خاطرنشان کرد: در کنار این جریان، جریان «اسماعیلیه» نیز خود را به‌عنوان یکی دیگر از نحله‌های فکری و اندیشه‌ای دوران امامت حضرت صادق(ع) مطرح کرد. همچنین جریان سومی که جریان غالب آن دوران بود به پیروان مسیر حضرت امام جعفرصادق(ع) بازمی‌گشت.

اندیشه ناصرخسرو مقابل عرفا قرار می‌گیرد

شالویی در ادامه این نشست با تأکید بر آنکه مهم‌ترین و تأثیرگذارترین جریان فکری ناصرخسرو که تجربه حیات در آن دوران را داشتند مربوط به بحث تلازم عقل و دین به‌معنای آن بود ‌که «هرچه عقل حکم می‌کند در جایگاه شرع است» افزود: ناصرخسرو، معاد جسمانی را قبول نداشت و مسئله معاد را روحانی می‌دانست. درست بر همین اساس است که اندیشه او در مقابل عرفاً قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: به این نکته نیز باید اشاره داشت که ناصر خسرو در دوران حیات و خلق آثار ادبی خود از هنر نقاشی نیز بهره می‌گرفت و فصل مهمی از جریان زیست اقتصادی او از این هنر می‌گذشت تا بتواند معیشت خود را تأمین و سپری کند.

رئیس انجمن آثار و مفاخر ایران خاطرنشان کرد: تحول درونی و بیدار شدن روح بلند ناصر خسرو به خوابی بازمی‌گشت که بعد از دوره 40‌سالگی برای او اتفاق افتاد. او بعد از این خواب نگرش و جریانی متفاوتی را در زندگی آغاز کرد و همین نمط به مسیری بدل شد تا او به جایگاهی برسد که پس‌ از او پیروان فراوانی در مقام ریزه‌خوار این شخصیت قرار گیرند.

سفرنامه ناصرخسرو در مقام یک گزارش تاریخی

شالویی در فصل دیگری از این نشست به اهمیت جایگاه سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی پرداخت و یادآور شد: ناصرخسرو در این سفرنامه گزارش‌های بسیار مهمی از فلسطین، منطقه شامات و دیگر نقاطی که در آن دوران قلب تپنده جریانات فکری و اندیشه‌ای اسلام بود به سیاحت و روایت پرداخت. از همین روست که این سفرنامه قابلیت بهره‌برداری فراوانی در مقام یک گزارش تاریخی را دارد.

وی در پایان گفت: هرچند در این ‌میان می‌توان به آثار دیگر این شاعر برجسته و اندیشه‌های نوآورانه او در زمان زیست و حیاتش اشاره داشت که تا به امروز نیز ادامه داشته است.

آثار هر نویسنده‌ای بازتاب‌دهنده اندیشه زمانه‌ای اوست

در ادامه این نشست، مهدی محقق عضو هیئت‌ مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی ایران با بیان آنکه نخستین تجربه حضور او در این انجمن به واسطه استاد جلال‌الدین همایی اتفاق افتاد خاطرشان کرد: این انجمن پیش‌ از تغییر نام به «انجمن آثار و مفاخر فرهنگی» با نام «انجمن آثار ملی» با تلاش‌های زنده‌یاد فروغی پایه‌گذاری و آثار مختلف و متعددی از دانشمندان بزرگ اسلامی چون ابن‌سینا، فارابی و بزرگان و مشاهیر دیگری از این دست در آن منتشر شد.

وی با تأکید بر آنکه آثار هر نویسنده و پژوهشگری نماینده و بازتاب‌دهنده اندیشه و تفکر افراد و زمانه‌ای است که او در آن زیست می‌کرده خاطرنشان کرد: بر همین اساس است که می‌توان سابقه انجمن آثار و مفاخر فرهنگی را سابقه‌ای بسیار طولانی دانست. چرا که آثار بسیار ارزنده‌ای در این انجمن طی دوران حیاتش منتشر شده‌ است. در این ‌میان باید به بازسازی آرامگاه‌های ابن‌سینا، باباطاهر و دیگر دانشمندان بزرگ اسلامی که بر عهده این انجمن بود نیز اشاره کرد.

آشتی میان حکمت شرعی و عقلی

محقق به تصحیح دیوان ناصرخسرو قبادیانی در سال‌های 1348 تا 1352 اشاره کرد و یادآور شد: با همراهی استاد زنده نام مجتبی مینویی آخرین نسخه موجود از سفرنامه ناصر خسرو را مورد تصحیح قرار دادیم.

این عضو هیئت‌ مدیره انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اظهار کرد: ناصر خسرو از شعرای بسیار مهم و بزرگ زبان فارسی است. هرچند به ‌خاطر دارم که در سالیان دور بزرگداشتی برای او در مشهدالرضا برگزار شده اما به جِد معتقدم که همچنان فضای کار برای پرداختن به ناصرخسرو قبادیانی و آثار او در حوزه بزرگداشت، پاسداشت و به‌ویژه فعالیت‌های پژوهشی و تحقیقاتی وجود دارد.

محقق در پایان به تأثیرگذاری و جریان سازی آثار ناصرخسرو قبادیانی در تاریخ ادبیات فارسی اشاره و تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های آثار ناصر خسرو آشتی است که میان حکمت شرعی و عقلی در آثار او وجود دارد که این می‌تواند خود زمینه پژوهش، تولیدات مختلف و متعددی را برای جریان ادبی کشورمان با خود به‌ همراه داشته باشد.

این پژوهشگر زبان و ادب فارسی در پایان گفت: باید بر این مسئله تأکید کرد که سفرنامه ناصر خسرو از مهمترین سفرنامه‌های زبان فارسی است که آنگونه که شایسته و بایسته است مورد توجه و اقبال پژوهشگران و محققان قرار نگرفته است.

به گزارش ایکنا؛ حکیم ناصر خسرو قبادیانی از شاعران و فیلسوفان بزرگ خراسان (بلخ) است که بر اغلب علوم عقلی و نقلی زمان خود از قبیل: فلسفه، حساب، طب، موسیقی، نجوم و کلام تبحر داشته است. سفرنامه به جای مانده از او در زمره مهمترین آثار ادبی ایران در حوزه سفرنامه‌نویسی با شهرت جهانی است.