به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری شبستان، نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد با عنوان "جنبش عدم تعهد؛ متحد و استوار در مواجهه با چالش‌های نوظهور"  ۱۴ و ۱۵ تیرماه با حضور نمایندگان کشورهای عضو، وزرای امور خارجه و برخی سازمان‌های بین المللی در باکو به میزبانی جمهوری آذربایجان به عنوان رئیس فعلی این جنبش برگزار می‌شود.

بنابراین گزارش، نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد امروز با استقبال رسمی جیحون بایرام اف، وزیر امورخارجه جمهوری آذربایجان کار خود را آغاز می کند و  تاتیانا والووایا، مدیر دفتر سازمان ملل متحد در ژنو به نمایندگی از دبیرکل سازمان ملل متحد به عنوان سخنران به ایراد سخن می پردازد؛ سپس جلسه عمومی وزرا برای تصویب دستور کار اجلاس برگزار می شود و در ادامه رئیس نشست کارشناسان ارشد از اقدامات و فعالیت‌های انجام شده و مصوبات صورت گرفته گزارشی را برای اعضا ارائه می دهد.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه به عنوان نماینده ایران در این نشست شرکت کرده است که در توئیتی درباره اهداف سفر خود و حضورش در این نشست نوشته است: «برای شرکت در اجلاس وزرای امور خارجه جنبش عدم‌تعهد سفر کردم. ‏جنبش عدم‌تعهد با توجه به تنوع کشورهای عضو، یک ظرفیت ویژه در تقویت چندجانبه‌گرایی و هم‌اندیشی برای حل چالش‌های جدید جهانی است. ‏همچنین این سفر فرصتی برای پیگیری و توسعه سیاست همسایگی در منطقه خواهد بود.»

این گزاش می افزاید: در حاشیه نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد؛ نشست هایی درخصوص فلسطین و تقویت دوباره جنبش عدم تعهد برای دوره پس از پاندمی کرونا برگزار می شود. همچنین بررسی و تصویب سند و اعلامیه نهایی باکو که مشتمل بر بیش از هزار و ۳۰۰ بند در فصول متعدد با موضوعات مختلف بین المللی، منطقه‌ای، حقوقی، مباحث توسعه‌ای، بشردوستانه، اجتماعی و اقتصادی است و در نشست مقامات ارشد کشورهای عضو جنبش عدم تعهد با حضور معاونان وزیران خارجه و مقامات عالی‌رتبه که " رضا نجفی "معاون امور حقوقی و بین‌المللی وزارت امور خارجه به عنوان نماینده کشورمان ۲ روز پیش از برگزاری نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد؛ برگزار شده، مطرح شده بود از دیگر محورهای اصلی این نشست است.

گفتنی است: جنبش غیرمتعهدها یا عدم تعهد (Non-Aligned Movement) یک سازمان بین‌المللی است که در سال ۱۹۶۱ میلادی در اوج جنگ سرد در بلگراد، پایتخت یوگسلاوی، تأسیس شد و شامل کشورهایی می‌شد که به هیچ‌یک از بلوک‌های قدرت جهانی (آمریکا یا شوروی) وابستگی و تعهدی نداشتند یعنی نه در اردوگاه کمونیسم قرار داشته و نه در اردوگاه سرمایه‌داری. این سازمان با پایان جنگ سرد نیز به فعالیت خود ادامه داده و در سال ۲۰۱۲ در مجموع ۱۲۰ دولت عضو و ۱۷ عضو ناظر داشته‌است. ایده تشکیل چنین گروهی تا حد زیادی به ابتکار یوسیپ بروز تیتو رئیس‌جمهور یوگسلاوی، قوام نکرومه نخستین رئیس‌جمهور غنا، جمال عبدالناصر دومین رئیس‌جمهور مصر، جواهر لعل نهرو اولین نخست‌وزیر هند، احمد سوکارنو نخستین رئیس‌جمهور اندونزی و سردار محمد داود نخست وزیر افغانستان شکل گرفته بود. کریشنا منون دیپلمات هندی نیز نخستین شخصی بود که در سال ۱۹۵۴ در یکی از نشست‌های ملل متحد این اصطلاح را در اشاره به این نظریه به کار برد.

ایران که به دلیل عضویت در پیمان نظامی سنتو از عضویت در این جنبش محروم مانده بود در سال ۱۹۷۹ پس از پیروزی انقلاب اسلامی به جنبش عدم تعهد پیوست. ایران بعد از پیوستن به جنبش، در اجلاس سران جنبش سال ۱۹۷۹ در هاوانا و از آن به بعد در همه نشست‌های مختلف این جنبش حضور داشته‌است.

اجلاس سران بالاترین و عالی‌ترین گردهمایی جنبش عدم تعهد به شمار می‌آید که معمولاً هر سه سال یک بار در پایتخت یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود و از آن پس کشور میزبان ریاست جنبش را برعهده می‌گیرد. ایران از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۴ ریاست دوره‌ای جنبش عدم تعهد را برعهده داشت. شانزدهمین اجلاس غیرمتعهدها از ۵ تا ۱۰ شهریور ۱۳۹۱ با حضور ۲۴ رییس‌جمهوری و هشت نخست‌وزیر و سه پادشاه در بالاترین سطح، ۹ معاون رییس‌جمهوری و ۸۰ وزیر و ۲ رییس‌مجلس و ۹ فرستاده ویژه از ۱۰۰ کشور از مجموع ۱۲۰ کشور عضو این جنبش در تهران برگزار شد.

رهبر معظم انقلاب اسلامي در سخنان بسيار مهمي شانزدهمین اجلاس غیرمتعهدها در جمع ۱۲۰ تن از سران و مقامات کشورهاي پنج قاره جهان، با اشاره به شرايط حساس گيتي و عبور جهان از يک پيچ تاريخي بسيار مهم و نشانه هاي بروز نظام نوين چند وجهي در مقابل نظام يک جانبه گرايي سلطه، به تبيين فرصت هاي نويد بخش پيش روي کشورهاي مستقل و آرمانهاي اصلي کشورهاي غير متعهد و همچنين نشانه هاي لبريز شدن پيمانه صبر مردم جهان بويژه ملتهاي غرب از ساختارهاي معيوب، منسوخ ، ناعادلانه و غير دموکراتيک هندسه غلط بين المللي موجود، پرداخته و تاکید کرده بودند: جنبش عدم تعهد بايد نقش جديدي در شکل گيري نظم نوين بين المللي ايفاء کند و اعضاء اين جنبش مي توانند با هم‌افزائي امکانات و ظرفيتهاي گسترده‌ي خود، براي نجات جهان از ناامني و جنگ و سلطه‌گري نقشي تاريخي و ماندگار بيافرينند.

حضرت آيت الله خامنه اي با اشاره به سخنان يکي از بنيانگذاران جنبش عدم تعهد که مبناي تشکيل اين جنبش را، نه وحدت جغرافيائي يا نژادي و ديني، بلکه "وحدت نياز" خوانده بود، گفتند: امروز نيز باوجود پيشرفت و گسترش ابزارهاي سلطه‌گري، اين نياز همچنان پابرجا است.

رهبر انقلاب اسلامي، شرائط کنوني جهان را فرصتي تکرار نشدني براي جنبش عدم تعهد دانسته و خطاب به سران اين جنبش بیان کرده بودند: سخن ما آن است که اتاق فرمان جهان نبايد با ديکتاتوري چند کشور غربي اداره شود. بايد بتوان يک مشارکت دموکراتيک جهاني را در عرصه‌ي مديريت بين‌المللي شکل داد و تضمين کرد. شوراي امنيت سازمان ملل داراي ساختار و ساز و کاري غيرمنطقي،‌ ناعادلانه و کاملاً غير دموکراتيک و يک ديکتاتوري آشکار و وضعيتي کهنه و منسوخ و تاريخ‌مصرف‌گذشته است. با سوءاستفاده از همين سازوکار غلط است که آمريکا و همدستانش توانسته‌‌اند زورگوئيهاي خود را در لباس مفاهيم شريف بر دنيا تحميل کنند. آنها ميگويند «حقوق بشر» و منافع غرب را اراده ميکنند؛ ميگويند «دموکراسي» و دخالت نظامي در کشورها را به جاي آن مي‌نشانند؛‌ميگويند: «مبارزه با تروريسم» و مردم بيدفاع روستاها و شهرها را آماج بمبها و سلاحهاي خود ميسازند.