شورای عالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر» را به تصویب رساند. این مصوبه که حکم قانون دارد، اختیارات صداوسیما و وزارت ارشاد را برای نظارت بر پخش صوت و تصویر فراگیر معین خواهد کرد.
در آخرین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که به ریاست سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور برگزار شد، مصوبه‌ای رأی آورد که سرنوشت نظارت بر شبکه نمایش خانگی را معین خواهد کرد.
بر اساس این ماده واحده، حیطه اختیارات و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی در این حوزه مشخص و برای فعالان بخش خصوصی به‌ویژه در پلتفرم‌های پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی معین شد که در چه بخش‌هایی باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در چه بخش‌های دیگری باید از سازمان صدا و سیما مجوز اخذ کنند.
همچنین بند دیگری از این الزامات که اصول و سیاست‌های ساخت و پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی را به شکلی دقیق‌تر مشخص می‌کند، به تصویب رسید. در این جلسه مقرر شد در حوزه سیاست‌ها و ضوابط ساخت و پخش صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی، مقررات لازم برای ساماندهی این عرصه با عنایت به سیاست‌ها و اصول تعیین‌شده از سوی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، از سوی مسئولان مربوط به شکل لایحه تهیه و برای تصویب به عنوان قانون به مجلس شورای اسلامی ارسال شود.
بر اساس مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، وظیفه نظارت در حوزه سکو‌های صوت و تصویر فراگیر و شبکه نمایش خانگی طبق قانون اساسی و قوانین موضوعه، بر عهده سازمان صدا و سیما قرار دارد.
واکنش رئیس صداوسیما به مصوبه شورا
پیمان جبلی، رئیس صداوسیما در واکنش به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: «اصل ۱۷۵ قانون اساسی، سازمان صداوسیما را به‌عنوان مسئول انحصاری صوت و تصویر فراگیر در کشور مشخص کرده‌است. تفسیر شورای نگهبان قانون اساسی که به‌منزله قانون است و به همان اندازه اعتبار دارد در سال ۱۳۷۹ دستورالعمل‌ها را به‌صورت مطلق تفسیر کرده‌است و در واقع حکمرانی در آنجا هم به‌عهده صداوسیماست.»
وی در ادامه اضافه کرد: «به‌لحاظ قانونی در کنار اسناد قانونی فراوانی که وجود دارد، نقیصه‌ای برای انجام این وظیفه قانونی صداوسیما وجود ندارد. البته دستور مقام معظم رهبری به رئیس‌جمهور سابق در راستای همان قانون اساسی صادر شده‌است و تکلیف را مشخص می‌کند.»
خط و نشان برای متخلفان!
رئیس صداوسیما در بخش دیگری از سخنانش به پشتوانه قانونی‌شدن نظارت این سازمان بر شبکه نمایش خانگی، برای پلتفرم‌ها و بازیگران متخلف خط و نشان کشید و گفت: «برخی از سکو‌ها و افراد با اشاره‌ای به اینکه مبنای قانونی تنظیم‌گری صداوسیما مشخص نیست گاهی اوقات برخی هنجار‌ها را رعایت نمی‌کردند به‌ویژه هنگام گذراندن فرآیند‌های قانونی دریافت مجوز‌های تولید و انتشار به‌ویژه در مرحله انتشار به آن توجه نمی‌شد، اما مصوبه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی جایگاه قانونی صداوسیما را تثبیت کرد که پیش از این براساس قانون اساسی وجود داشت.» وی ادامه داد: «ساترا به‌نمایندگی از صداوسیما مسئول تنظیم‌گری در حوزه صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی است؛ مشخصاً در حوزه رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر کاربرمحور و ناشرمحور به‌ویژه نمایش خانگی مسئولیت تنظیم‌گری و صدور مجوز تولید و انتشار به‌عهده صداوسیماست، این مبنا به‌علاوه مبانی قانونی دیگری که دارد، باید دنبال شود. ما در حال پیگیری آیین‌نامه تخلفات در مجلس و دولت هستیم که ان‌شاءالله دستگاه قضایی هم برای برخورد با تخلفات مسیر روان‌تر و سهل‌تری را طی کند.»
روایت متفاوت وزیر ارشاد از مصوبه!
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه هیئت دولت، روایت متفاوتی از مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه داد و گفت: «بر اساس مصوبه شورا تمام فعالیت‌ها و مجوز‌هایی که صوت و تصویر فراگیر صادر می‌کرد، از این به بعد این مجوز‌ها را خارج از صوت و فراگیر و بدون استثنا توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر خواهد کرد؛ یعنی تمام مجوز‌هایی که در حوزه صوت و تصویر فراگیر، هر آنچه به فعالیت‌های فرهنگی، هنری، سینما، موسیقی، تئاتر، بازی و سرگرمی و تبلیغات مربوط است، بر عهده این وزارتخانه است.» اسماعیلی با بیان اینکه دو موضوع از این قاعده استثنا شده‌است، تصریح کرد: «نخستین موضوع مربوط به پخش زنده تلویزیونی و اینترنتی است و دومی نیز به سریال‌های خانگی مربوط است که در صوت و تصویر فراگیر، صداوسیما آن را بر عهده گرفت. البته درباره سریال‌ها مقرر شد دو نماینده از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در شورا حضور داشته باشند و این رویه تا زمانی است که کار جدید آغاز شده به ساماندهی لازم برسد.»
وی تأکید کرد: «بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مقرر شد کارگروهی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان صدا و سیما، اعضای حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیر شورای عالی فضای مجازی، آیین‌نامه جدید مدیریت صوت و تصویر فراگیر را آماده کند و به تصویب شورای عالی برساند تا پس از آن ابلاغ شود.» وزیر ارشاد تصریح کرد: «آنچه در افکار عمومی و برخی از رسانه‌ها در این‌باره منتشر شده، درست نیست، چراکه بخش عمده این موضوع به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی واگذار شده‌است. در بخش دیگر آن هم وزارتخانه نماینده دارد و بنا داریم حوزه حکمرانی فرهنگی به صورت واحد در یکجا کار تنظیم‌گری را انجام دهد.»
آنچه در بحث نظارت اهمیت دارد!
امروزه اگر صحبت از شبکه نمایش خانگی می‌شود، عملاً بحث درباره پلتفرم (سکو) است. نظارت بر شبکه نمایش خانگی هم عملاً بحث نظارت بر پلتفرم‌هاست. استقبال از محصولات نمایشی پلتفرم‌ها باعث ریزش معناداری در میان مخاطبان تلویزیون و البته ماهواره‌های فارسی‌زبان شده‌است. اگر چه منطقاً صداوسیما رقیب پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی است، اما به حکم قانون نظارت بر سکو‌های نمایش خانگی به صداوسیما سپرده شده که این نظارت از طریق سازمان ساترا اعمال خواهد شد. به نظر می‌رسد که وزارت ارشاد این بخش از نظارت بر انتشار صوت و تصویر فراگیر را در اختیار نخواهد داشت و آنچه وزیر ارشاد در مورد گسترده بودن نظارت این وزارتخانه می‌گوید، عملاً بخش‌هایی است که از نظر افکار عمومی اهمیت پایین‌تری نسبت به پلتفرم‌ها دارد. آنچه مسلم است، تدوین آیین‌نامه‌های مربوط به نحوه نظارت بر شبکه نمایش خانگی تعیین خواهد کرد که آیا وزارت ارشاد در آینده نظارت نقش تعیین‌کننده‌ای خواهد داشت، یا همان طور که رئیس صداوسیما اذعان کرده‌است، آن سازمان متولی بی‌چون و چرای نظارت بر شبکه نمایش خانگی خواهد بود.
مصوبه مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره نظارت بر انتشار صوت و تصویر فراگیر
ساترا تثبیت شد اما حدود اختیارات را مجلس تعیین می‌کند
شورای عالی انقلاب فرهنگی، مسئولان مرتبط را موظف کرده‌است تا در قالب یک لایحه مقررات مربوط به ساماندهی شبکه نمایش خانگی را به مجلس ارائه دهند، این قانون احتمالاً اولین قانونی است که حدود اختیارات ساترا را مشخص خواهد کرد.
صاحب‌خبر -
∎