گلستان-پریسا مسعودی: امروزه اعتیاد یکی از مهم‌ترین دغدغه و آسیب‌های اجتماعی در اکثر کشورها است و هر ساله مبلغ زیادی در راستای کنترل اعتیاد و قاچاق مواد مخدر هزینه می‌شود. در ایران ۲۴ دستگاه و سازمان مختلف برای مهار این بلای خانمان سوز تلاش می‌کنند.

براساس آمار سال ۱۳۹۹، ۴ هزار نفر در کشورمان بر اثر سوء مصرف مواد مخدر فوت می کنند.

در همسایگی ایران، کانون تولید مواد مخدر وجود دارد که حدود ۹۰ درصد مواد مخدر دنیا را تولید می‌کند، به طور میانگین ۲۶۳ هزار تا ۳۴۰ هزار از اراضی افغانستان تحت کشت مواد مخدر قرار می گیرد و این کشور ۹۰ درصد تریاک، ۴۶ درصد مورفین و ۲۶ درصد هروئین و ۳۵ درصد حشیش دنیا را تولید می کند، ایران ۹۵۰ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد که مقابله و مبارزه با مواد مخدر را دشوار می کند.

در این میان استان گلستان رتبه دوم شیوع سوء‌مصرف مواد مخدر را در سطح کشور به خود اختصاص داده است.

۱۰۰ هزار معتاد در استان گلستان شناسایی شده اند و بر مبنای آمار رسمی، میانگین اعتیاد در گلستان تقریباً ۱۳.۷ درصد جمعیت فعال کشور است.

منطقه پرخطر در حوزه مواد مخدر در گلستان مناطق ۲۰ منطقه شهری و ۲۲ منطقه روستایی هستند، همچنین ۷۰ منطقه کم خطر در گلستان شناسایی شد که ۲۷ نقطه شهری و ۴۳ نقطه روستایی را تشکیل می دهد و در مجموع ۱۱۲ نقطه پرخطر و کم خطر در سطح استان گلستان وجود دارد.

مواد مخدر بستر را برای سایر آسیب ها فراهم‌ می کند، امروزه ۵۰ درصد سرقت های گلستان جزو سرقت های خرد هستند که ریشه در اعتیاد دارد. در اکثر سارقان سابقه اعتیاد و در ۴۵ درصد زندانیان نیز سابقه مصرف مواد مخدر وجود دارد.

*رویکرد دولت سیزدهم در بحث مردمی سازی مبارزه با مواد مخدر

مهدی طالبی دبیر شورای هماهنگی ستاد مبارزه با مواد مخدر گلستان همزمان با نزدیک شدن به روز جهانی مبارزه با مواد مخدر در گفتگو با خبرنگار فارس گفت:

اعتیاد و مواد مخدر نخستین آسیب‌ اجتماعی مورد تاکید مقام معظم رهبری است. ایشان مبارزه با مواد مخدر را جهادی بزرگ نامیدند.

امروز در راستای سیاست‌های کشور و براساس حساسیت‌ها و تاکیدات مقام معظم رهبری درباره آسیب‌های اجتماعی اقدامات جدی در حال انجام است و همین رویکرد در مجموعه دولت به عنوان پیشانی کار قرار گرفته است.

رویکرد دولت سیزدهم در بحث مبارزه با موادمخدر، مردمی سازی است.

آموزش و پرورش، نیروی انتظامی با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر و شهرداری ها و استفاده از ظرفیت مشاورین معتمد و مطلع، آموزش والدین را در دستور کار قرار دهد.

* در هفته مواد مخدر امسال، برنامه‌ها به شکل تبیینی برگزار می شود

طالبی با بیان اینکه محورهایی که در سال‌های گذشته از نظر کمی فاقد اثرگذاری بودند از سرفصل برنامه‌های سال ۱۴۰۲ حذف شده است، گفت: برگزاری برنامه‌ها در این روز به سمت برنامه‌های پویشی، همایشی، تبیینی و نگاه در قالب جهاد تبیین رفته است.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر گلستان با تأکید بر اینکه دستگاه‌های عضو شورا و فرمانداری‌ها با هم افزایی بالغ بر یک هزار برنامه را برای این ایام تدوین کرده‌اند، افزود: ۱۶ محور برنامه‌ای توسط سازمان‌های مردم نهاد و سمن ها در هیأت‌اندیشه ورز تدوین شده که از ۳۰ خردادماه تا ۷ تیرماه اجرا می‌شود.

طالبی ادامه داد : در هفته مواد مخدر امسال، برنامه های نمادین که هرساله اجرا می شد را نخواهیم داشت و به جای آن یک سری رویکردهای علمی، مطالعاتی، پژوهشی و اقدامات تبیینی جایگزین کرده ایم.

حدود ۱۰۰۰ برنامه در استان درحال انجام است که هر فرمانداری ۳۰ برنامه را در محور اقدام خود دارد.

اقدامات و نشست های تبیینی با روحانیون، سازمان های مردم نهاد، جوانان و نوجوان و خانواده های آن ها، نشست های گفتمانی با روانشناسان و جامعه شناسان، برگزاری نمایشگاه ها از دستاوردهای مواد مخدر، برگزاری ۲۸ همایش از طرح یاریگران زندگی، بحث رویکرد فضاسازی تبلیغاتی، غبار روبی مزار پاک شهدا، تجلیل از خانواده معظم شهدا وجانبازان سرافراز، برگزاری همایش ملی به صورت متمرکز، از سلسله اقدامات برنامه ریزی شده در حال اجرا است.

* تمرکز طرح یاری‌گران زندگی بر جامعه روستایی است

طالبی در خصوص طرح یاریگران زندگی در روستا به خبرنگار فارس گفت: این طرح یک طرح مردم‌پایه و مردم‌محور است و در فاز نخست ۳۰۰ روستا معادل ۳۰ درصد روستاهای استان تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند

طرح یاریگران زندگی در روستا یک طرح مردم‌پایه و مردم‌محور است و در فاز نخست ۳۰۰ روستا معادل ۳۰ درصد روستاهای استان تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند. در قالب طرح یاریگران زندگی در روستا ۱۰ الی ۱۲ نفر در هر روستا به عنوان کانون یاریگران یک نشست گفتمانی را تشکیل می‌دهند و برای مقابله با اعتیاد فعالیت می‌کنند، در کانون یاریگران زندگی اعضای مختلف اعم از امام جماعت روستا، دهیار، فرمانده پایگاه بسیج، بهورز، اعضای شورای اسلامی روستا، مسئولان مراکز آموزشی در روستا و سه نفر از جامعه نخبگانی حضور دارند و دهیار دبیر این کانون خواهد بود.

اعضای کانون یاریگران زندگی در روستاها هر ۴۵ روز گرد هم می‌آیند و یک فضای گفتمانی را در حوزه مواد مخدر اجرا می‌کنند،با اجرای این طرح شاهد بارش اطلاعاتی در سطح روستاها خواهیم بود چراکه یکی از اقدامات ما در طرح یاوران زندگی آموزش‌دهی به اعضای کانون است.

 این شورا کاملاً مردم پایه است و در نشست‌های آن گفتمانی است و هدف ما بارش اطلاعات و آگاه‌سازی جامعه روستایی از مخاطرات اعتیاد است.

اجرای جشنواره ها، بازی‌های بومی محلی، آموزش های پیشگیری از اعتیاد و غیره از جمله برنامه ها و اقدامات لازم در راستای پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر توسط این کانون ها است.

به گفته زنگانه استاندار گلستان، هزینه‌های درمان و مداخلات پس از وقوع آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد تا ۱۰ برابر بیشتر از هزینه‌های پیشگیری است لذا با اجرای طرح‌های مانند طرح یاری‌گران زندگی امیدواریم آمار اعتیاد در کشور کاهش یابد. با توجه به اینکه ۴۷ درصد جمعیت گلستان در روستاها زندگی می‌کنند تمرکز طرح یاری‌گران زندگی بر جامعه روستایی است و باید با صیانت از نوجوانان و جوانان برنامه‌های آموزشی مناسبی را برای مقابله با آسیب‌های نوپدید و بازپدید ارائه دهیم به عنوان نمونه میزان نرخ شیوع اعتیاد در بانوان هم روبه افزایش است.

* 34 مرکز ترک اعتیاد در استان گلستان

مهدی طالبی تعداد مراکز اقامتی ترک اعتیاد استان را ۳۴ مرکز عنوان کرد و گفت: ۱۵۶ مرکز درمان ترک اعتیاد سرپایی و دو مرکز ماده ۱۶ برای معتادان پرخطر در نظر گرفته شده است.

ظرفیت مرکز آقایان در استان یک صد نفر بوده است که این ظرفیت با تدبیر استاندار و جلسات شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در جهت تبدیل شدن به ۸۰۰ الی ۹۰۰ نفر است.

همچنین مرکز ماده ۱۶ بانوان با ظرفیت ۴۰ نفر نیز در گنبدکاووس تجهیز شده و اماده مرحله پذیرش است.

با تعامل بهزیستی و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان، مشکل ۱۰ ساله مرکز ماده ۱۶ توسکستان برطرف شد و قسمتی از ضلع جنوبی مرکز توسکستان برای توسعه ظرفیت بطور کامل به این شورا واگذار گردید.

این مراکز شیوه های درمانی متفاوتی دارند و معتادان به مواد مخدر چه صنعتی و چه سنتی را پوشش می دهند. مراکز ماده ۱۶ درمان اعتیاد اجباری است، معتادان متجاهر و فاقد سرپناه سه تا ۶ ماه به صورت رایگان نگهداری و تحت درمان قرار می‌گیرند.

مراکز بازپروری ماده ۱۶ برای افرادی است که به تهاجر رسیدند و فاقد سرپناه هستند و در این مراکز شوراهای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر در هر استان پیگیر موضوعات نگه داری از معتادان متجاهر و ترک اعتباد آنها به صورت رایگان هستند.

شهرداری گرگان قرار است در کنار توسعه اقامتی و رشد ظرفیت پذیرش و نگهداری این مرکز، به اشتغالزایی معتادین متجاهر نیز کمک کند تا این افراد پس از بازگشت به آغوش خانواده و جامعه، دغدغه اشتغال نداشته باشند.

همچنین با استفاده از سامانه مدیریت و یکپارچه‌سازی غربالگری معتادین متجاهر در طول یک سال بانک اطلاعاتی معتادان متجاهر بر اساس عنبیه چشم تکمیل می‌شود و پس از آن مراقبت‌های پس از خروج بهتر از گذشته مدیریت می‌شود.

* تریاک اولین مصرف غالب در گلستان است

طالبی در گفتگو با فارس گفت: "میانگین سنی معتادان در گلستان ۲۲ تا ۲۴ سال و غالب مصرف در این استان تریاک است ولی نگرانی اعتیاد با گل و شیشه بسیار جدی می باشد.

پایین آمدن سن اعتیاد در گلستان و پایین آمدن سن اعتیاد، بخشی به عدم آگاهی والدین، شرایط تربیتی و اجتماعی خانواده باز می‎ گردد‌.‌ ما از والدین درخواست می‎ کنیم هر چقدر که می‎ توانند شکاف بین خودشان را با فرزندان شان کمتر کنند و سعی داشته باشند از طریق آگاهی نسبت به مواد مخدر عوارض آن را بدانند و بچه‎ ها را همواره مورد حمایت خود قرار دهند تا با اولین مشکل در جامعه به سمت مواد مخدر نروند.

امیدواریم با ورود خانواده ها و آگاه سازی رسانه ها، جوانان و نوجوانان در جریان عوارض و تبعات مواد مخدر قرار گیرند."

* ۲۰ دستگاه در گلستان عضو شورای مواد مخدر هستند

طالبی در خصوص این که کدام دستگاه باید در عرصه مواد مخدر اقدامات لازم را انجام دهد به خبرنگار فارس گفت : " تغییر شرایط فعلی استان گلستان در حوزه مواد مخدر نیاز به عزم همگانی، همدلی و انسجام مضاعف دارد

وظیفه بزرگی بر عهده ما نهاده شده است؛ لذا همگان اعم از مسئولان، فرد فرد مردم، همه نهادها و… باید در این جهاد بزرگ تلاش و کمک کنیم ولی در مجموعه دستگاه شورای هماهنگی ۲۰ دستگاه عضو شورای مواد مخدر هستند به ریاست استاندار معزز و دستگاه های پیشگیرانه؛ دستگاه های درمانی، قضایی، نظامی، انتظامی و نیروهای مسلح و ترکیبی از این دستگاه ها."

به گزارش فارس مبارزه با پدیده شوم اعتیاد نیازمند عزم و اراده همگانی است. به مواد مخدر باید به عنوان یک پدیده اجتماعی نگاه کرد و اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر نیز باید در دستور کار همه قرار گیرد. تمام بخش‌های دولتی و تشکل‌های مردمی باید در این حوزه تلاش کنند تا در نهایت شهرستانی عاری از گروه‌های سازمان‌ یافته تولید، توزیع و قاچاق مواد مخدر داشته باشیم.

برای ریشه‌کن کردن و مبارزه با مواد مخدر در کنار برخوردهای قهری، اقدامات فرهنگی و اجتماعی با همکاری نهادهای علمی امری بسیار ضروری است

گسترش و استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد و تقویت گفتمان پیشگیری از اعتیاد مهمترین راه پیشگیری و ریشه کن کردن مواد مخدر در کشور است.

همچنین آگاه‌سازی خانواده ها از مضرات اعتیاد و پیشگیری موثرترین راه مبارزه با مواد مخدر است. در کنار مبارزه جدی با سوداگران مرگ و توزیع کنندگان موادمخدر، اطلاع رسانی رسانه ها و اقدامات فرهنگی، مهمترین راه برای مقابله با پدیده شوم اعتیاد است.