به گزارش خبرنگار ایلنا، با وجود این که براساس گزارش «پایش وضعیت یوزپلنگ آسیایی در زیستگاه‌های شمالی کشور در سال ۱۴۰۱» که اخیرا توسط انجمن یوزپلنگ ایرانی ارائه شده است، می‌توان گفت در حال حاضر ۲ یوزپلنگ نر، ۷ یوزپلنگ ماده و ۸ توله‌یوز در محدوده ذخیره‌گاه زیست‌کره توران در استان سمنان به عنوان مهمترین زیستگاه زادآور باقیمانده یوزپلنگ آسیایی شناسایی شده، اما در روزهای اخیر شائبه‌هایی در فضای مجازی منتشر شده است، مبنی بر این که سازمان حفاظت محیط‌زیست قصد دارد با زنده‌گیری و نصب قلاده‌های مجهز به ردیاب روی دو یوز ماده، مسیرهای حرکتی این یوزها را شناسایی کند تا بتواند برنامه‌ریزی بهتری برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی داشته باشد. 

در این میان با وجود این که اصل نصب قلاده ردیاب روی گونه‌ای مانند یوزپلنگ که قلمروی وسیعی دارد و زیستگاه آن محدود به یک منطقه کوچک نمی‌شود، می‌تواند به حفاظت بهتر از این گونه کمک کند، اما بسیاری از کارشناسان حیات وحش معتقدند با توجه به این که یوز ایرانی در بحران انقراض قرار دارد و تعداد بسیار اندکی از آن در طبیعت باقی مانده است و با توجه به این که در سال‌های اخیر، راهکارهای حفاظت و محدوده حضور یوزپلنگ تقریبا مشخص شده است و همچنین با توجه به تجارب ناموفقی که از گذشته در زنده‌گیری گونه‌های وحشی در ایران وجود دارد، بهتر است در شرایط کنونی از زنده‌گیری یوز ایرانی برای قلاده‌گذاری پرهیز شود و سازمان محیط‌زیست تمرکز خود را بر همان راهکارهای مشخص حفاظت از زیستگاه طبیعی این گونه و ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار به عنوان مهمترین کریدور عبور یوزپلنگ بگذارد؛ یعنی همان جاده‌ای که حداقل ۹ یوز در ۱۳ سال گذشته بر اثر تصادفات جاده‌ای در آن تلف شده‌اند. 

زنده‌گیری یوزهای موجود در طبیعت با سیاست‌های سازمان محیط‌زیست منافات دارد 

در همین راستا از غلامرضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست و سرپرست پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی پرسیدیم که آیا برنامه‌ای برای زنده‌گیری و نصب قلاده‌های ردیاب روی تعدادی از یوزهای ماده زیستگاه طبیعی توران وجود دارد یا خیر؟ همچنین با توجه به گمانه‌زنی‌هایی که اخیرا درباره احتمال جابه‌جایی سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ از پارک ملی توران به محلی دیگر مطرح شده است، از این مقام مسئول درباره این گمانه‌زنی‌ها و البته آخرین برنامه‌های اجراشده برای ایمن‌سازی محور میامی – سبزوار سوال کردیم. 

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان محیط‌زیست در پاسخ به این سوالات به خبرنگار ایلنا گفت: هیچ برنامه‌ای برای زنده‌گیری و قلاده‌گذاری یوزهای موجود در طبیعت، چه در ذخیره‌گاه زیست‌کره توران و چه در مناطق دیگر وجود ندارد و ما معتقدیم که باید تمام تلاش خودمان را بر حفظ یوزپلنگ در شرایط طبیعی بگذاریم. بنابراین زنده‌گیری یوزهایی که در محیط طبیعی در حال زیست هستند، به شدت با سیاست‌گذاری‌ها و اهداف تعیین‌شده در سازمان محیط‌زیست برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی منافات دارد. 

ابدالی ادامه داد: مرکز تکثیر یوزپلنگ در اسارت صرفا برای یوزهایی استفاده می‌شود که مانند آذر، توران و ... در گذشته از طبیعت جدا شده‌اند و دیگر امکان بازگشت آنها به محیط طبیعی وجود ندارد و چاره‌ای جز نگهداری از آنها در شرایط اسارت نداریم. هیچ برنامه‌ای هم برای زنده‌گیری یوزهایی که در طبیعت زیست می‌کنند، نه برای انتقال به سایت تکثیر در اسارت و نه برای نصب قلاده ردیاب نداریم و تمام سعی ما بر این است که یوزپلنگ را در شرایط طبیعی در زیستگاه اصلی خود حفظ کنیم. 

وی در ادامه تاکید کرد: هرگونه برنامه جدیدی که قرار باشد در پروژه حفاظت یوزپلنگ آسیایی اجرا شود، با نظر کمیته تخصصی خود سازمان و با مشورت متخصصان و کارشناسان بیرون سازمان و با در نظر گرفتن تمام جوانب علمی انجام خواهد شد و تا امروز هیچ‌گونه تصمیم‌گیری برای نصب قلاده ردیاب روی یوزپلنگ‌های موجود در طبیعت در این کمیته تخصصی انجام نشده است. 

هیچ برنامه‌ای برای تغییر محل سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی وجود ندارد

ابدالی همچنین در واکنش به گمانه‌زنی‌های مطرح‌شده درباره احتمال تغییر محل سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ گفت: هیچ برنامه‌ای برای تغییر محل سایت تکثیر در اسارت یوزپلنگ آسیایی وجود ندارد و ما همچنان این سایت را در همان محل حفظ خواهیم کرد. در حال حاضر مشکل زیادی از نظر کمبود امکانات در سایت توران نداریم، اما به دنبال آن هستیم که در صورت امکان، یک دستگاه «چیتا ران»، یعنی دستگاهی که به ورزش کردن و تحرک یوزپلنگ‌ها کمک می‌کند، برای این سایت تهیه کنیم. 

وی با تاکید بر این که ۹۰ درصد تمرکز سازمان محیط‌زیست در برنامه حفاظت از یوزپلنگ ایرانی بر پیگیری موضوعات مربوط به ایمن‌سازی جاده میامی – سبزوار است، عنوان کرد: با توجه به این که بیشترین تلفات یوزپلنگ در سال‌های اخیر مربوط به تصادفات جاده‌ای بوده است، در چند ماه گذشته با دستگاه‌های مختلف نظیر وزارت راه، سازمان راهداری، پلیس راهور، استانداری سمنان و ... وارد مذاکره شده‌ایم تا بتوانیم با اجرای برنامه‌های مشترک، نسبت به ایمن‌سازی این محور و کاهش احتمال تلفات جاده‌ای یوزپلنگ اقدام کنیم. 

برنامه‌ریزی برای اضافه شدن ۶ دوربین کنترل سرعت به جاده میامی – سبزوار 

مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست در پاسخ به این سوال که با توجه به گذشت حدود دو ماه از بازدید میدانی مشترک مقامات ارشد این سازمان و مسئولان وزارت راه از محور میامی – سبزوار، در حال حاضر موضوع تخصیص اعتبارات لازم برای ایمن‌سازی این جاده و اجرای برنامه‌های مورد نیاز در چه وضعیتی قرار دارد، توضیح داد: مسئولان وزارت راه و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط تعهداتی را در این زمینه داده‌اند و برخی اقدامات اجرایی نیز‌ آغاز شده است؛ به عنوان مثال، مناقصه نصب چراغ‌های روشنایی در طول مسیر جاده برگزار شده و پیمانکار متعهد شده است که در ۳.۴ کیلومتر از دو طرف این جاده، چراغ نصب کند. 

وی در پایان تصریح کرد: اضافه شدن ۶ دوربین کنترل سرعت شامل سه دوربین در هر دو طرف جاده، از دیگر اقداماتی است که برای ایمن‌سازی محور میامی – سبزوار در دستور کار قرار گرفته و همچنین به توافقاتی با پلیس راهور برای کاهش سرعت قانونی عبور خودروها در این جاده به ۸۰ کیلومتر بر ساعت دست یافته‌ایم. موضوع فنس‌کشی بخشی از محور میامی – سبزوار نیز جزو اولویت‌های ما قرار دارد، اما با توجه به هزینه بالای این اقدام، هنوز رایزنی‌های مربوط به آن به نتیجه قطعی نرسیده، اما حتما این اقدام نیز با همراهی وزارت راه در دستور کار است.