گروه سياسي: آخرين دور مذاکرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 در جريان بوده و وين شاهد رفت و آمدهاي پياپي ديپلمات‌ها است، اما تحرکات ديپلماتيک تنها فضاي بسيار کوچکي از اين شهر آرام را تحت تاثير قرار داده و شايد حتي به فاصله يک خيابان از محل برگزاري مذاکرات، نشانه‌اي از اينکه يکي از مهمترين گفت‌وگوهاي ديپلماتيک در اين شهر در حال برگزاري است، ديده نشود. پيش‌نويس توافق بر اساس راه حل‌هاي به دست آمده از لوزان نگارش و در حال تکميل است. براي برخي موضوعات در مذاکرات لوزان راه حلي پيدا نشد و متاسفانه آمريکايي‌ها و برخي کشورهاي ديگر گروه 1+5 از برخي راه حل‌هايي که در لوزان به دست آمد عقب‌نشيني کردند. اين مساله در عمل موجب شد تا بخش مهمي از زمان مذاکرات که بايد به نگارش متن و حل معدود موضوعات باقي مانده اختصاص مي‌يافت صرف بررسي مسايلي شود که ماه‌ها بر سر آنها وقت صرف شد. تحقيق و توسعه، دسترسي به مراکز هسته‌اي و غير هسته‌اي و تعداد سانتريفيوژهاي سايت فردو که ظاهرا آمريکايي‌ها پيش از ترک دومين دور از مذاکرات لوزان بر سر آن دبه درآورده، از اين جمله هستند. مهمترين نکته‌اي که مذاکره‌کنندگان بر سر آن توافق دارند، تمديد نکردن مهلت مذاکرات است بگونه‌اي که ممکن است هفت يا هشت روز بعد از 10تير مذاکرات طول بکشد ولي تمديدي در کار نخواهد بود.يک عضو تيم مذاکره‌کننده تاکيد کرد که اگر مذاکره ادامه يابد به مثابه مرحله اي جديد خواهد بود، يعني اين آخرين دور از اين نوع مذاکره به لحاظ موضوع و محتوا خواهد بود.طرف مذاکره‌کننده ايران در مرحله نگارش متن توافق جامع تاکنون هلگا اشميد معاون هماهنگ‌کننده سياست خارجي اتحاديه اروپا بود که طبق قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل به لحاظ جايگاه حقوقي نقش تسهيل کننده مذاکرات را ايفا مي‌کند.کار او البته دشوار است چون هماهنگ کردن 6 کشور با سليقه‌هاي متفاوت چندان آسان نيست .در سطح کارشناسان هم هنگام بحث‌هاي فني استفان کلمنت و زمان طرح موضوع‌هاي تحريمي فرانچسکو فيني هدايت مذاکرات را درطرف مقابل به عهده دارند و در طرف ايران هدايت هر دو موضوع با حميد بعيدي‌نژاد است.متني که تاکنون نوشته شده، در بخش اصلي حدود 20 صفحه است که چهار ضميمه برايش نوشته شده. شايد ضميمه پنجمي هم باشد اما هنوز تکليف آن مشخص نيست. ضمائم شامل جزييات فني هسته‌اي، تحريم‌ها، همکاري‌هاي صلح آميز هسته‌اي و کميسيون مشترک ايران و 1+5 است.ضميمه احتمالي پنجم مربوط به برنامه اجرايي است که شايد محتواي آن درمتن اصلي توافق بيايد. در مجموع، ضمائم حدود 60 صفحه است.قرار است قطعنامه شوراي امنيت اين توافق را تاييد و قطعنامه‌هاي گذشته را لغو و ترتيبات جديدي تعيين کند که متن آن هم در حال مذاکره است. يعني همزمان با متن توافق، درباره پيش‌نويس قطعنامه شوراي امنيت هم بحث و مذاکره مي‌شود.تمامي نگارش‌ها بر اساس راه حل‌هاي لوزان است و از منابع ديپلماتيک نقل مي‌شود که اجراي توافق سه روز متفاوت و مشخص دارد:
1- روز توافق؛ يعني روزي که متن و ضمائم به عنوان سند سياسي ارائه مي‌شود.
در اين روز شوراي امنيت قطعنامه مي‌دهد و آمريکا هم بايد متن را به کنگره بفرستد که رسيدگي به آن حداقل 30 روز طول مي‌کشد.
2- روز اجرا يا روز عمليات؛ آمريکا و اروپا تحريم‌هاي خود را لغو مي‌کنند و ايران هم اقدامات خود را شروع مي‌کند. همزماني اين دو محل مذاکره است. در اين مرحله زيرساخت تحريم‌ها برداشته مي‌شود ولي برچيدن انهامنوط به اقدامات همزمان هر دو طرف است.
3- روز اجرايي شدن؛ همه کارهاي تکميلي براي اجراي توافق دراين مرحله انجام مي‌شود.
پيش‌بيني مي‌شد که مرحله يک تا دو حدود 60 روز و مراحل دو تا سه حدود 2 ماه يا چهار ماه طول بکشد. لغو تحريم‌ها هم اواخر سال عملي خواهد شد.
وزير خارجه آمريکا اعلام کرد که همچنان بسيار زود است که بگوييم مذاکرات دشوار کنوني براي دستيابي به توافقي به منظور محدود کردن برنامه هسته‌اي ايران موفق خواهد شد.به گزارش تسنيم به نقل از خبرگزاري فرانسه، جان کري، وزير امور خارجه آمريکا ديروز (دوشنبه) در سخناني گفت که بسيار زود است که بگوييم مذاکرات دشوار کنوني براي دستيابي به توافقي به منظور محدود کردن برنامه هسته‌اي ايران موفق خواهد شد.وزير امور خارجه آمريکا به خبرنگاران گفت: «ما در حال کار کردن هستيم و خيلي زود است که بتوان هرگونه قضاوتي انجام داد».کري در شرايطي اين سخنان را بر زبان آورد که پيش از ظهر ديروز با يوکيا آمانو، مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ديدار و گفت‌وگو داشت.
وزير امورخارجه نيز گفت: بازگشتم از وين به تهران به دنبال پايان مرحله اول مذاکرات وزيران امورخارجه ايران و کشورهاي گروه 1+5 و همچنين برنامه ازقبل تنظيم شده است.محمدجواد ظريف پس از ورود به تهران به ايرنا گفت: هفته گذشته در لوکزامبورگ با وزيران سه کشور اروپايي صحبت کرديم که قرار شد شنبه و يکشنبه وزيران در وين ديدار داشته باشند. ديدارها انجام شده و وزيران امور خارجه وين را ترک کرده اند. بر همين اساس من هم به تهران بازگشتم، ولي روز سه‌شنبه دوباره به وين باز مي‌گردم.وي افزود: مذاکرات کارشناسان ايران و گروه 1+5 در وين براي دستيابي به توافق جامع هسته‌اي همچنان ادامه دارد. المانيتورنوشت: ظريف در بازگشت خود به تهران، مسائل باقي مانده مذاکرات از جمله؛ گامهاي عملي ايران براي رفع نگراني‌هاي غرب در زمينه فعاليت‌هاي احتمالي نظامي ايران در گذشته در ارتباط با پايگاه‌هاي هسته‌اي PMD، تمايل آژانس براي دسترسي ويژه به پايگاه‌هاي هسته‌اي و مصاحبه با دانشمندان، و همچنين محدوديت براي برنامه‌هاي هسته‌اي ايران از 11 تا 15 سال را بررسي خواهد کرد، اين رسانه به نقل از يک منبع آگاه ايراني مدعي شده است: اگر حال علي‌اکبر صالحي مساعد تشخيص داده شود او نيز ظريف را در بازگشت به وين همراهي خواهد کرد، همچنين «داريل کيمبال»، مدير اجرايي انجمن کنترل تسليحات آمريکا گفته است: طي 36 ساعت آينده مواضع دو طرف مبهم خواهد بود و پس از آن مسائل روشن خواهد شد. سخنگوي وزارت امور خارجه کشورمان شب گذشته به منظور پيوستن به تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي به وين سفر کرد.به گزارش ايسنا، در حالي که محمدجواد ظريف وزير امور خارجه کشورمان بر‌اساس برنامه از پيش تعيين شده بامداد دوشنبه وارد تهران شد، مرضيه افخم به منظور پيوستن به تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي به وين سفر کرد. يک عضو تيم مذاکره‌کننده هسته‌اي کشورمان تاکيد کرد که صحبتي درباره تغيير محل مذاکرات مطرح نشده است.به گزارش ايلنا، اين عضو تيم مذاکره‌کننده در واکنش به برخي گزارش‌ها مبني بر تغيير محل مذاکرات هسته‌اي از وين به لوزان تاکيد کرد که چنين بحثي مطرح نيست.برخي منابع اعلام کرده بودند که تدابير امنيتي در لوزان افزايش يافته و احتمال مي‌رود ادامه گفت‌وگوها به اين شهر منتقل شود.
وزير امور خارجه ايالات متحده آمريکا همچنان در وين حضور دارد و به علت عدم آمادگي جسماني براي بازگشت به کشورش، ترجيح داده است تا پايان مذاکرات در پايتخت اتريش باقي بماند. با اين حال سکوت حاکم بر فضاي مذاکرات و عدم حضور وزير امور خارجه ايران و برخي وزراي امور خارجه ديگر، به معناي استراحت کري در هتل محل اقامتش نيست!به گزارش مهر بر اين اساس، جان کري و ارنست مونيز وزراي امور خارجه و انرژي ايالات متحده آمريکا جمع‌بندي نهايي خود از مذاکرات هسته‌اي و نقاط اختلافي را به کاخ سفيد منتقل کرده و در انتظار دستور و فرمان نهايي باراک اوباما هستند. در جريان مذاکرات وين 8 هم که در آذرماه سال گذشته در وين برگزار شد، باراک اوباما بر خلاف انتظار جان کري، به صورت ناگهاني و در دقايق پاياني دستور تمديد هفت ماهه مذاکرات را صادر کرد. اين بار نيز ممکن است تصميم نهايي اوباما با تصميم جان کري در يک امتداد مطلق قرار نداشته باشد. البته در مذاکرات سال گذشته وين، سعود الفيصل وزير امور خارجه سابق عربستان سعودي با حضور خود در وين و ديدار با کري، پيام‌هاي خاصي را به کاخ سفيد درخصوص تغيير استراتژي قيمت‌گذاري نفت مخابره کرد که در نهايت منجر به تغيير مواضع اوباما شد.در حال حاضر، مذاکره‌کنندگان آمريکايي ترجيح داده‌اند قبل از رسيدن مذاکرات به آخرين لحظات، دستور اوباما را در خصوص نقاط اختلافي جويا شوند تا به مانند مذاکرات وين 8 در فشار رواني ناشي از تصميم‌گيري فوري و غير منتظره احتمالي رئيس‌جمهور آمريکا قرار نگيرند. در اين خصوص، جمع‌بندي موارد سياسي بر عهده کري و جمع بندي مسائل فني بر عهده مونيز گذاشته شده است.به گزارش منابع آگاه، قرار است جمع بندي مونيز و کري توسط اوباما، بايدن و سوزان رايس و برخي ديگر از مشاوران ويژه رئيس‌جمهور آمريکا مورد بررسي قرار گرفته و قبل از بازگشت وزير خارجه ايران به محل مذاکرات هسته‌اي تصميم نهايي در خصوص آن صادر شود. لازم به ذکر است که کري و مونيز، ديگر وزراي امور خارجه حاضر در محل مذاکرات را نيز در جريان اين تصميم قرار داده‌اند.
لوران فابيوس وزير خارجه فرانسه روز شنبه وارد وين شد و باز هم جوي منفي بر مذاکرات حاکم کرد. او پيش از ورود به هتل کوبورگ که محل برگزاري مذاکرات هسته‌اي است، براي ايران سه شرط گذاشت.به گزارش «انتخاب»، وزير خارجه فرانسه شروط خود را اين گونه بر شمرد: «نخستين شرط محدوديت مداوم ظرفيت هسته‌اي ايران براي تحقيقات و توليد است. دومين شرط نيز بازرسي جدي تاسيسات هسته‌اي شامل تاسيسات نظامي ايران در صورت لزوم است. شرط سوم هم بازگشت خودکار تحريم‌ها در صورت نقض تعهدات است«.اين شروط را در صورت غير کاسب کارانه دانستن اظهارات فابيوس، مي‌توان ناقض تفاهمات ايران و 1+5 در لوزان تلقي کرد، چراکه نه تنها در بيانيه لوزان و مواردي که در آن ذکر شده، اشاره اي به اين موضوعات نشده، بلکه خلاف اين مسائل در آن درج شده است.با اين حال شنيده‌هاي خبرنگار «انتخاب» حکايت از آن دارد که فابيوس پس از اعلام اين بيانيه، اين شروط را در جلسه با مذاکره‌کنندگان ايراني مطرح نکرده است، البته اين امر مسبوق به سابقه است و وزير خارجه فرانسه پيش‌تر، اين دست اقدامات را انجام داده است. به گفته يک منبع آگاه، فابيوس چندي پيش نيز با بيان مواضع متناقض باعث عصبانيت مذاکره‌کنندگان ارشد آمريکايي شده است.ظاهرا آمريکا اخيرا با برگ مواضع تند فرانسه در ملا عام سعي بر فشار بر ايران و امتيازگيري بيشتر داشته است، اما با سخنان نرم و مواضع ملايم مذاکره‌کنندگان فرانسه در اتاق مذاکرات مواجه شده است.شنيده‌ها حاکي از آن است که مقامات ارشد فرانسه از جمله فرانسوا اولاند و لوران فابيوس که مدام در حال سفر به عربستان و انعقاد توافق‌هاي گسترده با سعودي‌ها و البته ديگر اعراب خليج فارس هستند، با بيان مواضع تند و شروط غيرمعقولانه در مقابل خبرنگاران سعي در اطمينان بخشي به متحدان منطقه اي خود و تضمين قراردادهاي خود با آنان دارند و به هيچ وجه قصد از دست دادن چنين قراردادهاي کلان مالي را ندارند، بدين سبب به دنبال آنند تا با اتخاذ مواضع تند در ملا عام اعراب را از خود نرنجانند.با اين حال، برخي منابع ديگر بر اين باورند که فرانسه و آمريکا براي امتيازگيري بيشتر تقسيم کار کرده تا بتوانند به مقصود خود در مذاکرات برسند.
سخنگوي فارسي زبان وزارت امور خارجه آمريکا نيز گفت، شکاف‌ها در مذاکرات هسته‌اي ميان ايران و شش قدرت جهاني همچنان باقي است.به گزارش ايسنا، آلن اير، سخنگوي فارسي زبان وزارت امور خارجه آمريکا در گفت‌وگو با خبرگزاري ترند گفت: ايران و شش قدرت جهاني در اوايل آوريل به توافق سياسي رسيدند که چارچوب توافق جامع هسته‌اي را ترسيم مي‌کند.اين سخنگوي وزارت امور خارجه آمريکا، در پاسخ به سوالي درباره روند مذاکرات هسته‌اي ايران و گروه 1+5 بيان کرد: همه طرف‌ها متعهد به رسيدن به توافق جامع و پايدار هستند. اين فرصت کم‌نظيري است که نبايد از دست برود. در دو هفته پيش همه مذاکره‌کنندگان به طور فشرده و بدون وقفه سخت در تلاش بودند تا اختلافات باقي مانده حل شود. اما اختلافات و شکاف‌ها که بعضي از آنها عمده است سرجاي خود باقي مانده‌اند.او ادامه داد: راه‌حل‌هاي فني براي اين مسائل در دسترس است، اما معلوم است که براي نيل به اين مطلوب، يعني توافقي در چارچوب تفاهم لوزان در چند روز آينده بايد تصميم‌هاي سخت سياسي اتخاذ شود.آلن اير در پاسخ به سوالي مبني بر اين که مذاکرات پيش‌رو در روزهاي باقي مانده در چه سطحي برگزار خواهد شد؟ گفت: هم بعضي وزيران خارجه گروه 1+5 و هم فدريکا موگريني، نماينده عالي اتحاديه اروپا در سياست خارجي و امور امنيتي به مذاکرات ملحق مي‌شوند تا ارزيابي خود از پيشرفت‌ها را بکنند و براي مشورت و رايزني حضور داشته باشند. تماس مستقيم و مداوم بين تيم‌هاي مذاکره‌کننده و رييسان سياسي‌شان در اين مرحله ضروري است.
∎