رييس صداوسيما: فردوسي‌پور به نظام، مردم و اعتقادات خودش لگد زده است
علي ولي‌اللهي
از همان روزي كه برنامه 90 تعطيل و شايعه شد حاكميت يا لااقل بخشي از آن با عادل فردوسي‌پور مشكل دارد، اين سوال مطرح بود كه پس چطور او در شبكه ورزش همچنان به عنوان تهيه‌كننده مشغول به كار است. در واقع به شكل واضح اين شبهه وجود داشت كه اگر مشكلي در اين سطح با فردوسي‌پور وجود دارد، صداوسيما چطور با او همكاري مي‌كند؟ اين سوال در چند ماه گذشته شكل پررنگ‌تري به خود گرفت. وقتي مواضع فردوسي‌پور در مورد اعتراضات شش‌ماهه دوم سال گذشته به مرور منتشر مي‌شد عموما دو نوع واكنش را برمي‌انگيخت. سوپرانقلابي‌ها از رييس سازمان صداوسيما مي‌پرسيدند چطور كسي كه پشت تريبون تجمع دانشگاه شريف شعار زن، زندگي، آزادي سر مي‌دهد هنوز در رسانه ملي است؟ و از آن طرف طيف راديكال معترضين هم به فردوسي‌پور خرده مي‌گرفتند كه اگر منتقد وضع موجود هستي لااقل ديگر در صداوسيما نباش!
حال به نظر مي‌رسد هر دو طيف به خواسته خود رسيدند. جمعه شب و در پايان برنامه فوتبال 120 كه عادل تهيه‌كنندگي‌اش را برعهده داشت، مجري در خبري ناگهاني اعلام كرد اين آخرين قسمت برنامه فوتبال 120 است. به اين ترتيب برنامه‌اي كه از سال 1392 روي آنتن شبكه ورزش مي‌رفت در خرداد 1402 به پايان خود رسيد و رابطه عادل با صداوسيما به صورت كامل قطع شد.
اتفاقي كه براي فوتبال 120 رخ داد چندان غيرمنتظره هم نبود. هم از اين لحاظ كه مردم عادت كرده‌اند شب بخوابند و صبح را با خبر تعطيلي يك برنامه يا ممنوع‌التصويري يك چهره سرشناس آغاز كنند و هم از اين منظر كه در تمام طول اين سال‌ها هميشه اين احتمال وجود داشت كه به هر نحوي عادل از شبكه ورزش هم جدا شود. همان موقعي كه علي فروغي، رييس شبكه سه گفت: فردوسي‌پور از «مدار» خارج شده. يا در چند ماه گذشته وقتي كم‌كم سانسور تصوير عادل در صداوسيما رسيد به صداي او و حتي در نقطه‌اي آوردن اسم او هم در تلويزيون ممنوع شد. به عنوان مثال در بازپخش سريال قديمي پژمان، جايي كه شخصيت اصلي سريال اسم فردوسي‌پور را بر زبان مي‌آورد، حذف شد.
احتمال قطع همكاري كامل عادل با صداوسيما با اظهارات جبلي، رييس سازمان كه چند روز پيش مطرح كرد، تقريبا تبديل به قطعيت شد. رييس سازمان صداوسيما كه در جمع دانشجويان دانشگاه امام صادق تندترين حملات ممكن را عليه فردوسي‌پور بر زبان آورد و او را فردي خواند كه به مردم خود لگد زده است! پيمان جبلي در پاسخ به پرسشي از دانشجويان درباره موضع رييس سازمان صداوسيما در قبال عادل فردوسي‌پور و بازگشت اين مجري به تلويزيون تصريح كرد: «بالاخره وقتي اين آدم در برنامه‌اي مي‌آمده براي خودش خيلي از مخاطبان را داشته است. اسمش مي‌آمده، برنامه با خودش مخاطب مي‌آورده است. اسم آن آدم روي شبكه‌اي مي‌آمد، آن شبكه خودش را بالا مي‌كشيد. خب حالا به نظام، مردم و اعتقادات خودش لگد زده است. لگد زده به نمكدان، نمك را ريخته و نمكداني را شكسته است. آيا از من انتظار داريد براي اينكه من پرمخاطب بشوم، بروم خواهش و التماس كنم كه تو رو خدا بيا؟!»
اينكه آيا اتهاماتي كه رييس سازمان به فردوسي‌پور وارد كرده، رواست يا ناروا، بماند براي قضاوت تاريخ. هر چند همين حالا هم چرخي در فضاي مجازي نشان مي‌دهد دست‌كم مردم خيلي باور ندارند از فردوسي‌پور لگد خورده باشند! اما از زمان همان اظهارات معلوم بود كه كار عادل و صداوسيما تمام است.
در عين حال يك سوال اساسي همچنان پابرجاست اينكه جبلي چطور از چهره‌اي متعادل در ابتداي ورود به صداوسيما تبديل به فردي شد كه اينقدر راديكال موضع‌گيري مي‌كند؟ جبلي در ابتداي ورود به سازمان آنقدر از تساهل و تسامح حرف مي‌زد كه برخي گمان كردند حتي ممكن است فردوسي‌پور و برنامه 90 با هم برگردند! اما رفته‌رفته نه‌تنها اين اتفاق رخ نداد كه كار به جايي كشيد كه آوردن اسم فردوسي‌پور يا پخش صداي او ممنوع شد.
مي‌توان بخشي از اين فرآيند را در مواضع عادل در 6 ماه دوم سال گذشته جست‌وجو كرد، اما بخش مهم‌ترش حتما به خاطر فشارهايي است كه از سمت تندروها به جبلي وارد شد. همان‌هايي كه بعد از مصاحبه عادل با عليرضا جهانبخش كه در سال 1402 پخش شد او را «بازجو خبرنگار» خطاب كردند و از رييس سازمان پرسيدند: «چطور كسي كه همپاي علي كريمي جنگ تركيبي عليه نظام را جلو مي‌برد هنوز با صداوسيما همكاري مي‌كند.» احتمالا فشارها به حدي بود كه برنامه فوتبال 120 قبل از آخرين و حساس‌ترين بازي فصل مسابقات باشگاهي اروپا تعطيل شد؛ يعني قبل از فينال ليگ قهرمانان. يعني لااقل مي‌شد اين تعطيلي را به هفته بعد و پس از مشخص شدن سرنوشت قهرماني يوسي‌ال موكول كرد.
در پايان مي‌توان باز هم به تكرار مكررات روي آورد. اينكه به گواه اكثر نظرسنجي‌ها مخاطبين صداوسيما در سال‌هاي گذشته ريزش شديدي داشته و خود سازمان هم علاقه‌اي براي بازگشت مخاطب ندارد كه هيچ، كارهايي مي‌كند كه مخاطب بيش از گذشته از تلويزيون فراري شود. عادل با همه ضعف‌ها و قوت‌هايش يك برنامه‌ساز ماهر است كه به هر حال مخاطب خودش را پيدا مي‌كند. همين حالا رسانه اينترنتي (اگر تعطيل نشود) مخاطبان زيادي جذب كرده. آنچه مي‌ماند صداوسيما و حوضش است.
روابط عمومي شبكه ورزش سيما در واكنش به اخبار تعطيلي برنامه فوتبال 120 نوشت: «با پايان يافتن رقابت‌هاي فوتبال باشگاهي در اروپا، يك فصل ديگر از برنامه فوتبال ۱۲۰ كه هر هفته پنجشنبه شب‌ها به روي آنتن شبكه ورزش سيما مي‌رفت به پايان رسيد. فصل جديد برنامه فوتبال ۱۲۰ كه به تحليل، پرداختن به رويدادها و حواشي فوتبال جهان اختصاص دارد با شروع مجدد ليگ‌هاي معتبر فوتبال جهان و داغ شدن تب فوتبال در قاره اروپا از اواخر مرداد ماه آغاز خواهد شد. به اين ترتيب برنامه فوتبال ۱۲۰ از اواخر مرداد به روال سال‌هاي گذشته و بدون هيچ خللي از شبكه ورزش سيما پخش خواهد شد.» به نظر مي‌رسد شبكه ورزش در نظر دارد همان كاري كه شبكه سه در مورد برنامه 90 انجام داد را در مورد فوتبال 120 به انجام برساند و اين برنامه را با تيم جديد روي آنتن ببرد.
اما آيا سازمان مي‌تواند به جاي برنامه موفق فوتبال 120 برنامه‌اي جايگزين كند؟ در نوبت قبل كه 90 تعطيل شد، صداوسيما ثابت كرد اين توانايي را ندارد.