به گزارش «پارسینه»، در نزدیکی قله‌ای از رشته کوه زاگرس در مرکز ایران، کارگران در حال ساخت تاسیساتی هسته‌ای در اعماق زمین هستند که احتمالاً از برد آخرین سلاح آمریکایی طراحی شده برای تخریب چنین مکان‌هایی بیرون است.
عکس‌ها و فیلم‌های «پلنت لبز پی بی سی» Planet Labs PBC نشان می‌دهد که ایران در حال حفر تونل در کوهی نزدیک سایت هسته‌ای نطنز است.
کلسی داونپورت، مدیر سیاستگذاری منع اشاعه در «انجمن کنترل تسلیحات» مستقر در واشنگتن، هشدار داد که تکمیل چنین تاسیساتی «یک سناریوی کابوس وار خواهد بود که خطر ایجاد یک مارپیچ جدید افزایش تنش را دارد.»
ساخت و ساز جدید در سایت نطنز پنج سال پس از خروج یکجانبه دونالد ترامپ رئیس جمهور وقت آمریکا از توافق هسته‌ای انجام می‌شود.
نمایندگی ایران در سازمان ملل در پاسخ به سؤالات آسوشیتدپرس در مورد ساخت و ساز، گفت: «فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران شفاف و تحت پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.»
ایران می‌گوید که ساخت و ساز جدید جایگزین مرکز تولید سانتریفیوژ‌های نطنز خواهد شد که در ژوئیه ۲۰۲۰ در اثر انفجار و آتش سوزی خسارت دید. تهران این حادثه را به گردن اسرائیل می‌اندازد.
به گفته آسوشیتدپرس، تهران ساخت تاسیسات جدید را به آژانس اطلاع نداده است، اگرچه اگر قصد وارد کردن اورانیوم به آن را داشته باشند، باید این سایت را به آژانس اعلام کند. آژانس بین المللی انرژی اتمی به سوالات مربوط به تاسیسات جدید زیرزمینی پاسخ نداد.
پروژه جدید در نزدیکی نطنز در حال ساخت است. این تأسیسات که توسط سامانه‌های پدافند هوایی و سپاه پاسداران محافظت می‌شود، در زمینی به مساحت ۲.۷ کیلومتر مربع گسترده شده است.
عکس‌های ماهواره‌ای که در ماه آوریل توسط Planet Labs PBC گرفته شده و توسط آسوشیتدپرس تحلیل شده است، نشان می‌دهد که ایران در کوه کلنگ گز لا (کلنگ گز اعلا) در جنوب نطنز، نقب می‌زند.
مجموعه متفاوتی از تصاویر تجزیه و تحلیل شده توسط «مرکز جیمز مارتین برای مطالعات منع گسترش تسلیحات هسته ای»، نشان می‌دهد که چهار ورودی به دامنه کوه حفر شده است، دو ورودی به سمت شرق و دو ورودی دیگر در غرب، که هر کدام ۶ متر عرض و ۸ متر ارتفاع دارند.
مقیاس کار را می‌توان در تپه‌های خاکی بزرگ، دو تا در غرب و یکی در شرق اندازه گیری کرد. بر اساس اندازه انباشته‌ها و سایر داده‌های ماهواره‌ای، کارشناسان مرکز به آسوشیتدپرس گفتند که ایران احتمالاً تأسیساتی را در عمق بین ۸۰ تا ۱۰۰ متر می‌سازد. تجزیه و تحلیل این مرکز، اولین تحلیلی است که عمق سیستم تونل را بر اساس تصاویر ماهواره‌ای تخمین می‌زند.
کارشناسان می‌گویند اندازه پروژه ساخت و ساز نشان می‌دهد که ایران احتمالا می‌تواند از تاسیسات زیرزمینی، نه تنها برای ساخت سانتریفیوژ، بلکه برای غنی سازی اورانیوم نیز استفاده کند.
استیون دی لا فوئنته، یکی از همکاران پژوهشی در مرکز که رهبری تجزیه و تحلیل کار تونل را بر عهده داشت، گفت: «عمق تاسیسات نگران کننده است، زیرا برای ما بسیار سخت‌تر خواهد بود. نابود کردن آن با استفاده از سلاح‌های متعارف، مانند بمب‌های سنگرشکن معمولی، بسیار سخت‌تر خواهد بود.»
تأسیسات جدید نطنز احتمالاً حتی عمیق‌تر از تأسیسات فردو ایران است. به گفته ارتش آمریکا، چنین تأسیساتی در زیر زمین باعث شد که ایالات متحده بمب GBU-۵۷ را بسازد که می‌تواند حداقل ۶۰ متر زمین را قبل از منفجر شدن شخم بزند. گزارش شده است که مقامات آمریکایی درباره استفاده متوالی از دو بمب این چنینی برای اطمینان از تخریب یک سایت زیرزمینی بحث کرده اند. مشخص نیست که استفاده مشابه از یک یا دو بمب به تاسیساتی همچون آنچه در عمق نطنز در حال ساخت است آسیب برساند.
با کنار رفتن چنین بمب‌هایی از روی میز، آمریکا و متحدانش گزینه‌های کمتری برای هدف قرار دادن سایت خواهند داشت و ممکن است به افزایش اقدامات خرابکارانه که قبلا هم سابقه داشته است، دامن بزند.
داونپورت، کارشناس منع اشاعه، گفت: «خرابکاری ممکن است برنامه هسته‌ای ایران را در کوتاه‌مدت به عقب براند، اما این یک استراتژی قابل دوام و بلندمدت برای محافظت در برابر ایران مجهز به سلاح هسته‌ای نیست.»
∎