خبرگزاری فارس- خراسان جنوبی؛ اگر بخواهیم به نقطه آغازین طرح موضوع اتصال خراسان‌جنوبی به شبکه ریلی کشور باز گردیم باید پی خبرهای آن را از رسانه ها در دهه ۸۰ بگیریم.

بنا به گفته مسؤولان و متولیان سابق در خراسان‌جنوبی اولین بار نهم آذر سال ۸۰ مجمع نمایندگان استان خراسان (قبل از تقسیم) و سیستان وبلوچستان احداث این راه آهن را از رئیس جمهور وقت تقاضا کردند که این درخواست برای بررسی به وزارت راه و ترابری وقت و سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور ارجاع شد.

مهرماه سال ۸۵ مدیرکل وقت راه و ترابری خراسان‌جنوبی گفت: مطالعات مقدماتی ساخت پروژه راه‌آهن در خراسان جنوبی و اتصال آن به راه‌آهن سراسری از سوی کارشناسان وزارت پایان یافت.

به گفته وی بر اساس مطالعات و بررسی‌های کارشناسان، مسیر راه‌آهن از فیض‌آباد - گناباد - قاین - بیرجند - نهبندان - زاهدان است.

حجت‌الاسلام موسی‌قربانی نماینده وقت مردم قاینات در مجلس شورای اسلامی هم ۴ آبان ۸۵ در گفت‌وگو با رسانه‌های خراسان‌جنوبی اعلام کرد: با اتمام مطالعات مقدماتی راه‌آهن «چابهار - مشهد» در شرق کشور، عبور این خط از مسیر بیرجند - قاین - گناباد و کالشور به تصویب رسید.

با تقسیم استان خراسان و تأسیس خراسان‌جنوبی این موضوع نیز در ردیف تقاضاهای مردم از مسؤولان کشور قرار گرفت و در سال ۱۳۸۷ مجمع نمایندگان استان‌های خراسان رضوی و جنوبی و سیستان‌وبلوچستان طی نامه‌ای از رئیس جمهور وقت خواستند در زمینه راه آهن دستور برای اقدام را صادر کند.

همان ابتدای شکل گیری استان تازه تاسیس خراسان‌جنوبی بود که برای اولین بار معاون عمرانی استاندار وقت (برکچی) از پیگیری‌ها برای مطالعه یکی از زیرساخت های لازم و ضروری حمل و نقل در استان خبر داد.

دو سال بعد هم مطالعات این ابر پروژه زیرساختی عمرانی توسط کارشناسان وزارت راه و ترابری پایان یافت و آن‌ها مسیر خط ریلی از فیض آباد، گناباد، قاین، فردوس، بیرجند، نهبندان و زاهدان را مشخص و نهایی کردند.

آغاز عملیات اجرایی قطعه ۱۶ یونسی سال ۹۸

بعد از کش و قوس های بسیار بالاخره عملیات اجرایی قطعه ۱۶ این پروژه که به آرزوی دیرینه خراسان جنوبی مبدل شده بود به سمت یونسی در محدوده خراسان جنوبی آن هم به طول ۳۲ کیلومتر اواسط سال ۹۸ آغاز شد.

سپس با دریافت دو مصوبه هیئت وزیران طی مدت سه ماه که منجر به اختصاص فاینانس داخلی برای اتصال بیرجند به شبکه راه‌آهن سراسری (ایستگاه یونسی) و ۷۰۰ میلیون یورو از محل فاینانس خارجی به منظور احداث راه‌آهن زاهدان به بیرجند شد، بر سرعت اجرای پروژه افزود.

همچنین در سفرهای متعدد مقامات کشوری به خراسان جنوبی و مسؤولان استانی به تهران به صورت مداوم از تامین اعتبار پروژه ریلی خراسان جنوبی خبر داده شد اما به نظر می رسد مهم ترین مشکل پیش روی این پروژه بزرگ تخصیص نیافتن اعتبارات لازم است.

موضوع سرعت بخشیدن به روند اجرای پروژه راه آهن بیرجند - یونسی به عنوان مطالبه استان در سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی در اوایل تشکیل دولت سیزدهم مطرح شد و طبق دستور آیت الله رئیسی مقرر شد وزارت راه و شهرسازی این موضوع را تا حصول نتیجه پیگیری کند.

تاکید رئیس جمهور بر تشکیل کنسرسیوم بانکی

پس از این تاکید و دستور رئیس جمهور مبنی بر تشکیل کنسرسیوم ریلی از سوی وزارت راه و شهرسازی و بانک‌های عامل که جزء مصوبات سومین سفر استانی نیز قرار گرفت، دوره تازه‌ای از تلاش‌ها برای تامین منابع مالی و سرعت دادن به پروژه ریلی آغاز شد.

به اذعان کارشناسان فنی این تزریق اعتبار عامل مهمی برای تحرک پروژه‌های راکد استان بوده و نویدبخش آغاز دوران جدیدی از جهش در اجرای طرح‌های زیربنایی استان است که به طور قطع منجر به ارتقای شاخص‌های بهره‌مندی به منظور سیاست عدالت محوری و محرومیت زدایی دولت مردمی می‌شود.

نشست آذر سال گذشته وزیر فقید راه و شهرسازی نیز به منظور تعیین تکلیف سهم عاملیت بانکی در پروژه ریلی خراسان جنوبی اولین اقدامی بود که به منظور تحقق مصوبه سفر رئیس جمهور برگزار شد.

سیاستی که وزارت راه و شهرسازی در استان دنبال کرده، این است که در اسرع وقت مرکز استان به راه آهن سراسری وصل شود و به نظر می‌رسد با پیگیری مدیریت عالی استان این جریان دارد به ثمر می رسد.

پیگیری ها و دیدارها درپایتخت

دیدارهایی که استاندار خراسان جنوبی طی یک سال گذشته با رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی و مدیران عامل بانک‌های مختلف در تهران داشته منجر به مساعدت این صندوق برای پرداخت تسهیلات به پروژه ریلی استان شده است.

در این دیدارها مقرر شد صندوق توسعه ملی، مساعدت لازم را برای پرداخت ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان تسهیلات، بدون الزام به تامین آورده بانک‌های عامل انجام دهد که این تصمیم مهم گامی بلند در پیشبرد پروژه راه آهن بیرجند است.

از دیگر مصوبات این است که با نظر مساعد رئیس هیئت عامل صندوق توسعه ملی، موضوع تامین ۲۰ درصد سهام مالکانه توسط سرمایه گذار به صورت تدریجی (کسر ۲۰ درصد از صورت وضعیت کارکرد سرمایه گذار) در هیئت امنای صندوق توسعه ملی طرح و تصویب شود.

دیداری که استاندار خراسان جنوبی با مدیرعامل بانک رفاه کارگران داشت نیز منجر به افزایش ۲ برابری سهم این بانک در اعتبارات پروژه راه آهن بیرجند - یونسی شد.

بنابراین بانک رفاه به عنوان سرگروه کنسرسیوم بانکی نسبت به افزایش سهم عاملیت خود در تامین اعتبارات پروژه راه آهن موافقت کرد و در پی این موافقت، سهم عاملیت این بانک از سقف ۳۰۰ میلیارد تومان به ۶۰۰ میلیارد تومان افزایش می یابد.

همچنین بانک رفاه پذیرفت، موضوع افزایش سهم عاملیت دیگر بانک‌های عضو کنسرسیوم را پیگیری کند.

۲۹ دی سال گذشته نیز بانک تجارت با افزایش ۲ برابری سهم خود در تامین اعتبارات پروژه راه آهن خراسان جنوبی موافقت کرد و این استان یک گام دیگر به تشکیل کنسرسیوم بانکی نزدیک تر شد.

افزون بر این، هفتم بهمن ۱۴۰۰ هم بانک خاورمیانه با پذیرش عاملیت ۳۰۰ میلیارد تومان در تامین منابع مالی راه آهن از طریق کنسرسیوم موافقت کرد.

اعلام موافقت بانک ایران زمین ، ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۰ با پذیرش عاملیت به مبلغ ۱۰۰ میلیارد تومان، اعلام موافقت بانک تجارت در ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان، اعلام موافقت بانک ملت در ۱۸ خرداد ا۱۴۰۱ با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان و اعلام موافقت بانک ملی در ۱۱ تیر سال گذشته با پذیرش عاملیت به مبلغ ۵۰۰ میلیارد تومان از دیگر نتایج پیگیری‌های مسؤولان برای تامین منابع مالی این پروژه کلان است.

واقعیت این است که استان‌های سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در سال های گذشته با پیشرفت‌های متفاوت، سهمی از شروع پروژه راه آهن شرق داشتند اما خراسان جنوبی در گذر این سال‌ها سهمی نگرفته و پروژه پیشرفت مطلوب نداشته است.

وقفه در ایستگاه پرداخت منابع اعتباری خط ریلی

هر چند مسؤولان خراسان جنوبی هم در این مدت لحظه‌ای برای تحقق دستور رئیس جمهور تعلل نکرده‌اند و همه راه‌ها را برای رسیدن به حصول این مطالبه مردمی  با سفر به پایتخت و رایزنی‌ها با مدیران ارشد بانک‌های عامل کنسرسیوم بانکی و دیگر مقامات مرتبط پیموده‌اند اما آن چه سبب شده تا باز وقفه و توقفی در ایستگاه پرداخت منابع اعتباری خط ریلی خراسان جنوبی به وجود آید، موضوع تضامینی‌ست که دو طرف قرارداد یعنی صندوق توسعه ملی یا همان سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک‌ها از یکدیگر درخواست کرده اند.

لازم به یادآوری ست که ابر پروژه خط ریلی خراسان جنوبی با منابع دولتی که هر سال در بودجه به آن اختصاص می‌یابد نمی توان سر انجامی برای آن متصور شود به همین دلایلی راه‌های دیگری همچون دریافت تسهیلات از صندوق توسعه ملی پیشنهاد و مصوب شده است.

آن طور که وحید‌ داعی، مدیرکل سابق راه و شهرسازی خراسان‌جنوبی پایان سال گذشته به رسانه ها اعلام کرد: ابر پروژه راه‌آهن چابهار _ زاهدان _ بیرجند _ قاین _ یونسی یک کریدور اصلی است که از چابهار تا زاهدان توسط قرارگاه خاتم در حال انجام است و به پیشرفت‌های خوبی رسیده است.

وی به دو قطعه زاهدان - نهبندان- بیرجند، و بیرجند- قاین- یونسی اشاره و خاطرنشان کرد: از بیرجند تا یونسی ۲۷۱ کیلومتر است که ۵۸ کیلومتر از آن خراسان رضوی کار می‌شود و ۳۲ کیلومتر هم از استان ما کار می‌شود که پیمانکار داریم و شامل قطعه ۱۶ است.

فعال بودن ۹۰ کیلومتر از خط ریلی از منابع اعتباری عمرانی

وی با اشاره به اینکه در مجموع در ۹۰ کیلومتر از خط ریلی خراسان جنوبی پروژه از محل منابع اعتباری عمرانی فعال است تصریح کرد: با توجه به اینکه منابع دولت برای این کریدور کفایت نمی‌کند با پیگیری‌های زیادی که انجام گرفت، توانستیم مجوز اخذ تسهیلات از صندوق توسعه ملی را به مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان بگیریم که سهم دولت ۱۰ درصد، سهم صندوق ۷۰ درصد و سهم کنسرسیوم ریلی هم ۲۰ درصد بود.

مدیرکل سابق راه و شهرسازی خراسان‌جنوبی، با بیان این که ۶ شرکت راهسازی با تشکیل کنسرسیوم ریلی و ثبت آن پای کار این کلان پروژه عمرانی و زیربنایی هستند، افزود: توانستیم موافقت اعضای هیئت امنای صندوق توسعه ملی را برای تسهیلات ۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی بگیریم و با توجه به مبلغ بالای تسهیلات مجبور شدیم ۶ بانک را با لیدری بانک رفاه و تشکیل کنسرسیوم بانکی پای کار بیاوریم.

به گفته وی با تک‌تک این بانک‌ها در تهران مذاکره و صورت جلسه شده است.

توقف در آخرین ایستگاه و درخواست تضامین از سوی بانک ها

وی ادامه داد: برای اعتبار صندوق هیچ مشکلی وجود ندارد، اما در گام آخر اتفاقی که افتاد این بود که صندوق توسعه ملی درخواست تضمین از بانک‌ها را داشت و بانک‌ هم اعلام کردند به شرطی این تضمین را می‌دهند که دولت هم تضمین بدهد.

مدیرکل سابق راه و شهرسازی خراسان‌جنوبی اضافه کرد: سازمان برنامه و بودجه که محل صدور تضامین است اکنون در این زمینه دچار اختلاف شده و ما به همراه استاندار پیگیری‌های زیادی داشته‌ایم که این مشکل حقوقی برطرف شود.

داعی، با اشاره به این که در توافق نامه اولیه مصوب شده که دولت تضامین را صادر کند، تصریح کرد:  اینجا سازمان برنامه و بودجه زیربار نمی‌رود و  باید گفت منظور از دولت در این توافق همان سازمان برنامه و بودجه است.

وی با بیان اینکه مشکل اعتباری  راه‌آهن خراسان جنوبی به سمع رئیس جمهور رسیده، ولی هنوز اختلاف حقوقی به نتیجه نرسیده است، افزود: ما همچنان پیگیر هستیم تا بتوانیم سازمان برنامه و بودجه را متقاعد کنیم تا تضمین این تسهیلات را صادر کند.

پیشنهاد مکاتبه با مقام معظم رهبری و سران سه قوه

به گفته وی از طرف دیگر پیشنهاد شد تا مکاتبه‌ای با سران سه قوه انجام که مجوزی از آن طریق صادر شود. همچنین پیشنهاد دیگر مکاتبه با مقام معظم رهبری بود که همه این پیشنهادات در حال بررسی و پیگیری است.

مدیرکل سابق راه و شهرسازی با اشاره به پیگیری‌های استاندار خراسان جنوبی گفت: رئیس جمهور هم در سفر دوم به خراسان جنوبی اعلام کردند که اگر از  محل صندوق توسعه ملی به نتیجه نرسیدیم از محل  تهاتر نفتی اعتبار پروژه را در دستور کار قرار خواهیم داد.

داعی تاکید کرد: ما هم از طریق صندوق توسعه ملی و هم از طریق تهاتر نفتی پیگیر تامین اعتبار پروژه راه‌آهن خواهیم بود.

گزینه سومی که رئیس مجمع نمایندگان اعلام کرد

مدیرکل راه و شهرسازی در آن گفت‌وگو اعلام کرد که اگر تامین منابع مورد نیاز ابر پروژه خط ریلی خراسان جنوبی از طریق صندوق توسعه ملی به نتیجه نرید تامین این منابع را از محل تهاتر نفت پیگیری می کنیم اما دکتر مصطفی نخعی، رئیس مجمع نمایندگان خراسان جنوبی به جزء دو گزینه صندوق توسعه ملی و تهاتر نفت گزینه سومی را هم در صورت به نتیجه نرسیدن دو گزینه قبلی اعلام کرد و آن گزینه هم تامین منابع این پروژه زیرساختی و حیاتی از طریق فروش املاک وزارت راه و شهرسازی ست.

به گفته وی مجلس شورای اسلامی برای عملیاتی شدن پروژه راه آهن خراسان جنوبی این مجوز را به دولت داده است که در صورت به نتیجه نرسیدن تسهیلات صندوق توسعه ملی در قالب تهاتر نفت و فروش املاک وزارت راه و شهرسازی برای تسریع در اجرای پروژه طی سال های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ کمک شود.

خبر خوش استاندار 

اما استاندار خراسان جنوبی امروز در مراسم کلنگ زنی کارخانه الیاف شیشه در ناحیه صنعتی خضری دشت بیاض اعلام کرد: راه آهن بیرجند - قاین - یونسی از محل تهاتر نفتی صندوق توسعه ملی به مبلغ 18 هزار میلیارد تومان و به صورت کامل تأمین اعتبار شد.

وی اظهارداشت: راه آهن بیرجند - قاین - یونسی جزو مصوبات سفر رئیس جمهور به خراسان جنوبی بود اما این طرح مهم یکسری مشکلات فنی داشت که با پیگیری‌های صورت گرفته حل شد. 

وی عنوان کرد: پس از رفع مشکلات فنی، مهمترین مسئله تأمین منابع اعتباری برای احداث طرح بود، منابعی که بر اساس مصوبه سفر رئیس جمهور در نظر گرفته شده بود، تنها می‌توانست بخشی از اعتبار این طرح ریلی را تأمین کند و آن هم در بحث تضامین مشکلاتی در سازمان مدیریت و برنامه ‌ریزی کشور داشتیم که با پیگیری‌های صورت گرفته این موضوع هم در حال شدن است.

استاندار خراسان جنوبی افزود: در نهایت با پیگیری‌ مسئولان ارشد استان و با همراهی نمایندگان مجلس و مسئولان خراسان جنوبی در مرکز و نگاه ویژه شخص رئیس جمهور، تأمین منابع مالی کل قطعه راه آهن بیرجند - قاین - یونسی از طریق تهاتر نفتی انجام شد.

قناعت توضیح داد: در خصوص تأمین اعتبار این طرح مهم نامه‌ای توسط استان، وزارت راه و شهرسازی و معاونت اجرایی رئیس جمهور تهیه و به سران قوا ارسال شد که مورد تأیید قرار گرفت و همچنین به تأیید مقام معظم رهبری هم رسید که منابع این خط ریلی از طریق تهاتر نفتی از محل صندوق توسعه ملی انجام شود.

 وی با ذکر این نکته که اجرای این طرح به مبلغ ۱۸ هزار میلیارد تومان از محل تهاتر نفتی صندوق توسعه ملی تأمین منابع شده، عنوان کرد:  وزارت راه و شهرسازی کار مناقصه گذاری پروژه را انجام داده و ۶ پیمانکار برای اجرای طرح مشخص شدند که دو پیمانکار مستقر و بقیه هم در حال استقرار هستند.

قناعت با اشاره به اینکه عملیات اجرایی این طرح در آینده نزدیک با حضور مهمانان کشوری آغاز خواهد شد، عنوان کرد: یکی از آرزوهای دیرینه مردم استان اجرای این پروژه است که اتفاقات خوبی در این زمینه به همت دولت سیزدهم در حال رقم خوردن است.

پایان پیام/۶۹۰۷۵