بیانیه وزرای خارجه اتحادیه عرب درباره بازگشت سوریه

به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری صداوسیما؛ وزرای خارجه کشور‌های عضو اتحادیه عرب در این بیانیه مشترک اعلام کردند: «بار دیگر پایبندی خود را به حفظ حاکمیت سوریه، تمامیت ارضی و ثبات این کشور را اعلام می‌کنیم.»

در ادامه این بیانیه ضمن تاکید بر «اهمیت تداوم و تشدید تلاش کشور‌های عربی به منظور کمک به سوریه برای خروج از بحران» آمده است: «بر لزوم گفت‌و‌گوی مستقیم با دولت سوریه به منظور دستیابی به یک راهکار جامع برای بحران این کشور تاکید می‌کنیم.»

وزرای خارجه کشور‌های عضو اتحادیه عرب همچنین لغو تعلیق عضویت سوریه در این اتحادیه را اعلام کردند و افزودند: «مشارکت هیأت‌های سوری در نشست‌های شورای اتحادیه عرب از امروز از سر گرفته می‌شود. گام‌های عملی و جامعی برای حرکت گام‌به‌گام به سوی حل بحران سوریه برداشته می‌شود.

همچنین در این بیانیه بر تشکیل کمیته وزارتی متشکل از اردن، عربستان، عراق، لبنان، مصر و دبیر کل اتحادیه عرب و تداوم گفتگوی مستقیم با دولت سوریه به منظور دست یابی به راهکار فراگیر بحران سوریه و همگام با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت تاکید شده است.

در این بیانیه از مشارکت هیئت‌های سوریه در نشست‌های اتحادیه عرب و همه نهاد‌های وابسته به آن از روز هفتم ماه مه ۲۰۲۳ برابر با ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ استقبال شده است.

بازگشت سوریه به اتحادیه عرب یا بازگشت اتحادیه عرب به سوریه؟

عضویت دمشق در اتحادیه عرب، ١٢ سال پیش در اولین ماه‌های جنگ سوریه به حالت تعلیق درآمد. هجده عضو از ٢٢ عضو اتحادیه عرب، در نوامبر ٢٠١١ از تعلیق عضویت سوریه در این اتحادیه حمایت کردند. تنها کشور‌های لبنان، یمن و سوریه به این تصمیم رای منفی دادند و عراق نیز رای ممتنع داد.

سوریه درآن مقطع با یک توطئه بین المللی مواجه شد و طراحان آن تلاش کردند تا طرح‌های خود را از طریق اتحادیه عرب در سوریه اجرایی کنند.

اکنون بعد از حدود دوازده سال از شکست پروژه براندازی در سوریه و باقی ماندن بشار اسد در قدرت، اتحادیه عرب در نشستی در سطح وزرای خارجه، تعلیق عضویت سوریه را لغو کرد.

تصمیم اتحادیه عرب به بازگرداندن سوریه به اتحادیه عرب حاصل رشته تحولات و رایزنی‌هایی است که طی چند ماه اخیر در منطقه رخ داده است.

هرچند انگیزه کشور‌های عربی برای بازگشت به سوریه از قبل وجود داشت، اما شاید بتوان گفت تا زمان زلزله ویرانگر در سوریه و ترکیه جرات ظهور و بروز ان وجود نداشت.

در پی این رخداد فرصتی متقابل برای کشور‌های عربی راغب به ازسرگیری روابط با سوریه و همچنین مقامات این کشور فراهم شد و متعاقب آن هیئت‌های مختلف چه به صورت جمعی از سوی کشور‌های عربی و چه به صورت به تنهایی از سوی کشور‌های عربی به دمشق سوریه گرفت و متعاقب آن بشار اسد نیز متقابلا سفر‌هایی را به کشور‌های عربی از جمله امارات و عمان انجام داد.

بر این اساس می‌توان گفت که بازگشت سوریه به اتحادیه عرب حاصل نیاز متقابل هر دو طرف بوده و هر دو به این بازگشت نیاز داشته اند.

شکست تلاش‌های امریکا برای جلوگیری از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب

تعلیق عضویت سوریه یک حرکت در جهت منافع آمریکا بود؛ چراکه غرب پس از ناامیدی از سرنگونی دولت سوریه با اعمال فشار‌های سیاسی و تحریم‌های گسترده اقتصادی درصدد تغییررفتاردمشق به دلخواه خود بود.

از زمانی که نخستین علایم تغییر رویکرد عربستان در قبال ایران و سوریه اشکار شد، امریکا هم در مواضع اعلامی و هم در رفتار عملی خود مخالفت خود را با آن نشان داد و بلافاصله برای مقابله با این تحول دست بکار شد.

در ماه مارس گذشته، امریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان و ایتالیا با انتشار بیانیه‌ای مشترک تأکید کردند که از تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط با سوریه حمایت نمی‌کنند.

کشور‌های غربی در ارتباط با سوریه از قطعنامه سازمان ملل حمایت کرده‌اند که خواستار آتش‌بس سراسری در سوریه و عبور امن سوری‌های آواره، همراه با آزادی زندانیان سیاسی و برگزاری انتخابات آزاد است.

ایالات متحده سفر بشار اسد به امارات را «موجب سرخوردگی و ناامیدی» خواند و تأکید کرد که دعوت از اسد تلاشی برای مشروع جلوه دادن وی است.

امریکا خاطرنشان کرد که تحریم‌ها علیه سوریه را برنخواهد داشت و از بازسازی این کشور هیچ حمایتی نخواهد کرد مگر آنکه دولت سوریه به راه حل سیاسی بر اساس قطع‌نامه سازمان ملل رضایت دهد.

آمریکا که از عادی سازی روابط دمشق با کشور‌های منطقه و اعراب، خشمگین است، در پی سفر وزیر امور خارجه سوریه به عربستان پس از ۱۲ سال، هشدار داد تحریمهایش علیه حکومت بشار اسد پا برجاست و روابطش با این کشور را عادی سازی نمی‌کند.

پیش از این، روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال گزارش داد که ویلیام برنز رییس سازمان سیا در سفری اعلام نشده به عربستان، در دیدار خود با مقامات سعودی از نزدیک شدن ریاض به تهران و دمشق ابراز نارضایتی کرده است.

این روزنامه آمریکایی نوشت: رئیس سیا به محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی گفته است که "آمریکا از آشتی جویی و احیای روابط حسنه ریاض با ایران و سوریه که همچنان تحت تحریم‌های شدید غرب هستند، غافلگیر و شوکه شده است. "

اکنون نیز اتحادیه عرب در زمانی با بازگشت سوریه به اتحادیه عرب موافقت کرده که منابع خبری اعلام کرده بودند جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید با سفربه عربستان قصد دارد این کشور را به بازنگری در رویکرد اشتی جویانه خود با ایران و سوریه و همچنین نزدیکی به چین مجبور و ان را به عادی سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی متقاعد کند. از این بعد می‌توان گفت که امریکا و رژیم صهیونیستی از اقدام اتحادیه عرب برای بازگرداندن سوریه به این اتحادیه رو دست خورده اند. احمد کاظم زاده