به گزارش خبرنگار ایلنا، قواخ تپه (قواق تپه) از محوطه‌هایی است که نخستین فصل کاوش در آن با کشف کتیبه‌ای آغاز شد که نشان از پادشاهی سارگن دوم یکی از قدرتمندترین پادشاهان آشوری در این منطقه داشت. حکومت سارگن دوم بیش از ۲ هزار و ۷۰۰ سال پیش از جنوب و غرب تا مصر، قبرس و خلیج فارس، از شمال تا ترکیه و از شرق تا تهران و کاشان امروزی گسترش پیدا کرده بود و در ششمین لشکرکشی خود به فلات ایران، وارد کرمانشاه شد و اقدام به برپا کردن مرکز قدرت و ساختمان‌های حکومتی و اداری و ساخت یادمان کرد. 

شاید بتوان گفت قبل از کشف آثار قواق تپه، آنچه از سارگن دوم در غرب ایران بدست آمده بود کتیبه‌ای باستانی در منطقه «تنگیور» استان کردستان بود که ماجرای پیروزی این پادشاه بر قوم «کارالا» را نشان می‌داد. اما در سال ۱۳۹۸ بود که سجاد علی بیگی (باستان‌شناس و سرپرست کاوش‌های قباق تپه) هنگام کاوش در تپه خیبر متوجه شد قطعه سنگ حجاری شده در قواق تپه کوزران وجود دارد که می‌تواند متعلق به دوره سارگن دوم باشد. در نهایت بر اساس بررسی‌های اولیه مشخص شد با قاب سنگی پاشنه در حجاری شده مربوط به دوره آشور نو یعنی حدود قرن هشتم قبل از میلاد روبرو هستند که البته تنها بخش کوچکی از آن باقی مانده بود و احتمالا سایر بخش‌ها شکسته شده است. 

باستان‌شناسان در نخستین فصل کاوش در قباق تپه قطعه سنگ دیگری حاوی کتیبه‌ای ۲۳ سطری به خط میخی و زبان آشوری در مورد لشکرکشی سارگن دوم پیدا کردند که یک تیم بین المللی برای ترجمه آن دست به کار شده است. نتایج این کاوش‌ها نشان از اهمیت قواق تپه در عصر آهن III دارد. همچنین یافته‌های این کاوش نشان می‌دهد که قواخ تپه در روزگار آشور نو یکی از مراکز زاگرس برای مقابله و مقاومت در برابر هجوم و حملات سازمان‌یافته آشوری‌ها بوده و به استناد سنگ یادمان برپاشده در محوطه، این قلعه – شهر حداقل یک‌بار در روزگار سارگن دوم فتح شده است. 

به گفته علی بیگی علاوه بر دو قطعه شکسته از یک سنگ یادمان آشوری با نوشته‌ای به خط میخی به زبان آشوری، این کاوش یافته‌های دیگری نیز داشته که از آن جمله می‌توان به بقایای جانوری لایه‌های هزاره‌ی دوم پ. م حاکی از وجود بقایای گوسفند، بز و گو اهلی، گوسفندسانان، گراز، خر اهلی، اردکیان و پستانداران بزرگ و متوسط از عصر آهن، یک قطعه استخوان بند انگشت شتر و دیگر یافته‌های استخوانی مشابه از هزاره دوم برای دوره اشکانی اشاره داشت. همچنین از دوره ساسانی علاوه بر نمونه‌های مشابه هزاره دوم پ. م و دوره اشکانی، استخوان آهو، اسب اهلی، سگ اهلی، لاک پشت و خرگوش بدست آمده است. 

سرپرست کاوش‌های قواق تپه خاطرنشان کرد: در این گورستان جمعا بیست و هشت تدفین برداشت شد که هشت مورد پیش از اشکانی هستند. نمونه‌های استخوانی و اسکلت‌های انسانی، پس از مطالعه دقیق مقدماتی، مورد بسته‌بندی در حفاظ‌های مناسب قرار گرفته و برای مطالعات تکمیلی آماده‌سازی شده‌اند. صدو هفتاد و پنج گور نهاده در قالب ظروف سفالی شاخص دوران اشکانی، ابزارها و ادوات فلزی، زیورآلات فلزی، استخوانی، شیشه‌ای، صدفی، سنگی و مهره‌های تزیینی (از انواع سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی نظیر عقیق، لاجورد، مرمر، مروارید و خمیر شیشه) و انواع انگشتر مهرهای منحصر به فرد گردآوری شده است. از لحاظ گونه معماری نیز گوردخمه‌های این محوطه با گوردخمه‌های وستمین ساری قرابت زیادی دارند و در حال حاضر در چارچوب گونه‌های محلی و تا حدودی منطقه‌ای قابل طبقه‌بندی و مطالعه هستند. 

ادامه‌کاوش‌ها در این محوطه می‌تواند افقی تازه در خصوص وضعیت غرب ایران و به‌ویژه ماهیدشت در قرن هشتم پ. م در اختیار قرار دهد. ضمن آنکه به گفته باستان‌شناسان قدمت قباق تپه کوزران بسیار بیشتر از عمر حکومت سارگن دوم است به نحوی که در برخی نوشته‌های تاریخی قدمت آن به بیش از یک هزار و ۸۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. این محوطه در سال ۱۳۴۸ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.