به گزارش «پارسینه»، توافق غافلگیرکننده بین ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک، چیزهای زیادی را برای آمریکا فراهم می کند، از جمله مسیر احتمالی برای مهار برنامه هسته ای تهران و فرصتی برای تحکیم یک توافق آتش بس در یمن.
این توافق در عین حال حاوی عنصری است که مطمئناً مقامات واشنگتن را به شدت مضطرب می کند؛ نقش چین به عنوان میانجی صلح در منطقه ای که ایالات متحده مدتی طولانی در آن نفوذ داشته است.
این قرارداد پس از چهار روز گفتگوهای فاش نشده قبلی در پکن بین رقبای خاورمیانه ای اعلام شد. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید، روز جمعه گفت که اگرچه واشنگتن مستقیماً در این توافق دخالتی نداشته، اما عربستان مقامات آمریکایی را در جریان مذاکرات با ایران قرار داده بود.
روابط بین ایالات متحده و چین بر سر موضوعات مختلف، از تجارت گرفته تا جاسوسی، به شدت مورد مناقشه قرار گرفته است و دو کشور به طور فزاینده ای برای نفوذ در مناطقی دور از مرزهای خود رقابت می کنند.
به نظر می رسد کربی دخالت چین در تحولات روز جمعه را کم اهمیت جلوه می دهد و می گوید کاخ سفید معتقد است فشارهای داخلی و خارجی، از جمله بازدارندگی مؤثر عربستان در برابر حملات ایران یا گروه های مورد حمایتش، در نهایت تهران را پای میز مذاکره آورده.
اما جفری فلتمن، مقام ارشد سابق ایالات متحده و سازمان ملل متحد می گوید که نقش چین، و نه بازگشایی سفارتخانه ها پس از شش سال، مهم ترین جنبه توافق است.
فلتمن، از موسسه بروکینگز، درباره نقش میانجیگری چین گفت: «این -احتمالاً به شکلی دقیق- به عنوان یک سیلی به دولت بایدن و به عنوان مدرکی مبنی بر اینکه چین قدرت رو به رشد است، تفسیر خواهد شد.»
مذاکرات هسته ای
توافق ایران و عربستان در حالی صورت می گیرد که مذاکرات ایران و کشورهای غربی برای احیای برجام هنوز به جایی نرسیده است و تهران در واکنش به تداوم تحریم های آمریکا، برنامه هسته ای خود را گسترده تر کرده است.
برایان کاتولیس از «مؤسسه خاورمیانه»، به رویترز گفت که این توافق برای آمریکا و اسرائیل یک «مسیر جدید ممکن» را برای احیای مذاکرات برجام، با یک شریک بالقوه در ریاض، ارائه می دهد.
او گفت: «عربستان سعودی عمیقاً نگران برنامه هسته‌ای ایران است. اگر قرار باشد این گشایش جدید بین ایران و عربستان سعودی معنادار و تاثیرگذار باشد، باید نگرانی‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را برطرف کند - در غیر این صورت این گشایش فقط ظاهری است.»
توافق روز جمعه همچنین امیدواری برای صلح پایدارتر در یمن را بیشتر کرده است. آتش بس میان طرفین درگیر که آوریل گذشته با میانجیگری سازمان ملل حاصل شد، علیرغم انقضای آن در اکتبر بدون توافق طرفین برای تمدید آن، تا حد زیادی برقرار مانده است.
نقش رو به رشد برای چین
دانیل راسل، دیپلمات ارشد آمریکا در امور شرق آسیا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، گفت که دخالت چین در میانجیگری این توافق می تواند «پیامدهای مهمی» برای واشنگتن داشته باشد.
راسل گفت این که چین به تنهایی برای میانجیگری یک توافق دیپلماتیک در مناقشه‌ای که یک طرف آن نیست اقدام کند، امری غیرعادی است.
او گفت: «سوال این است که آیا چیزهایی که در راه اند، چنین شکلی دارند؟ آیا زمانی که شی (رئیس جمهور چین) از مسکو بازدید می‌کند، این [توافق] می‌تواند مقدمه‌ای برای تلاش میانجیگری چین بین روسیه و اوکراین باشد؟»
نیسان رفعتی، تحلیلگر ارشد ایران در گروه بین المللی بحران گفت که وقتی صحبت از ایران می شود، مشخص نیست که نتایج برای ایالات متحده خوب باشد.
رفعتی گفت: «اشکال این است که در زمانی که واشنگتن و شرکای غربی فشارها را علیه جمهوری اسلامی افزایش می‌دهند... تهران باور خواهد کرد که می‌تواند انزوای خود را بشکند و با توجه به نقش چین، از پوشش قدرت‌های بزرگ استفاده کند.»
دخالت چین باعث ایجاد تردیدهایی در واشنگتن در مورد انگیزه های پکن شده است.
مایکل مک کال، نماینده جمهوری خواه و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، تصویرسازی چین از خود به عنوان میانجی صلح را رد کرد و گفت که پکن «یک ذینفع مسئول نیست و نمی توان به عنوان یک میانجی منصف یا بی طرف به آن اعتماد کرد.»
جان کربی هم گفت که ایالات متحده از نزدیک رفتار پکن در خاورمیانه و جاهای دیگر را زیر نظر دارد.
سخنگوی کاخ سفید گفت: «در مورد نفوذ چین در آنجا یا در آفریقا یا آمریکای لاتین، اینطور نیست که ما چشممان را بسته باشیم. ما مطمئناً تلاش چین برای کسب نفوذ و جای پا در سایر نقاط جهان در راستای منافع خودخواهانه اش را زیر نظر خواهیم داشت.»
با این حال، جان آلترمن، از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن، می گوید که مشارکت پکن در توافق ایران و عربستان به درک قدرت و نفوذ فزاینده چین می‌افزاید که این خبه گزارش «پارسینه»، توافق غافلگیرکننده بین ایران و عربستان سعودی برای احیای روابط دیپلماتیک، چیزهای زیادی را برای آمریکا فراهم می‌کند، از جمله مسیر احتمالی برای مهار برنامه هسته‌ای تهران و فرصتی برای تحکیم یک توافق آتش بس در یمن.
این توافق در عین حال حاوی عنصری است که مطمئناً مقامات واشنگتن را به شدت مضطرب می‌کند؛ نقش چین به عنوان میانجی صلح در منطقه‌ای که ایالات متحده مدتی طولانی در آن نفوذ داشته است.
این قرارداد پس از چهار روز گفتگوهای فاش نشده قبلی در پکن بین رقبای خاورمیانه‌ای اعلام شد. جان کربی، سخنگوی کاخ سفید، روز جمعه گفت که اگرچه واشنگتن مستقیماً در این توافق دخالتی نداشته، اما عربستان مقامات آمریکایی را در جریان مذاکرات با ایران قرار داده بود.
روابط بین ایالات متحده و چین بر سر موضوعات مختلف، از تجارت گرفته تا جاسوسی، به شدت مورد مناقشه قرار گرفته است و دو کشور به طور فزاینده‌ای برای نفوذ در مناطقی دور از مرزهای خود رقابت می‌کنند.
به نظر می‌رسد کربی دخالت چین در تحولات روز جمعه را کم اهمیت جلوه می‌دهد و می‌گوید کاخ سفید معتقد است فشارهای داخلی و خارجی، از جمله بازدارندگی مؤثر عربستان در برابر حملات ایران یا گروه‌های مورد حمایتش، در نهایت تهران را پای میز مذاکره آورده.
اما جفری فلتمن، مقام ارشد سابق ایالات متحده و سازمان ملل متحد می‌گوید که نقش چین، و نه بازگشایی سفارتخانه‌ها پس از شش سال، مهم‌ترین جنبه توافق است.
فلتمن، از موسسه بروکینگز، درباره نقش میانجیگری چین گفت: «این -احتمالاً به شکلی دقیق- به عنوان یک سیلی به دولت بایدن و به عنوان مدرکی مبنی بر اینکه چین قدرت رو به رشد است، تفسیر خواهد شد.»
مذاکرات هسته‌ای
توافق ایران و عربستان در حالی صورت می‌گیرد که مذاکرات ایران و کشورهای غربی برای احیای برجام هنوز به جایی نرسیده است و تهران در واکنش به تداوم تحریم‌های آمریکا، برنامه هسته‌ای خود را گسترده‌تر کرده است.
برایان کاتولیس از «مؤسسه خاورمیانه»، به رویترز گفت که این توافق برای آمریکا و اسرائیل یک «مسیر جدید ممکن» را برای احیای مذاکرات برجام، با یک شریک بالقوه در ریاض، ارائه می‌دهد.
او گفت: «عربستان سعودی عمیقاً نگران برنامه هسته‌ای ایران است. اگر قرار باشد این گشایش جدید بین ایران و عربستان سعودی معنادار و تاثیرگذار باشد، باید نگرانی‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران را برطرف کند - در غیر این صورت این گشایش فقط ظاهری است.»
توافق روز جمعه همچنین امیدواری برای صلح پایدارتر در یمن را بیشتر کرده است. آتش بس میان طرفین درگیر که آوریل گذشته با میانجیگری سازمان ملل حاصل شد، علیرغم انقضای آن در اکتبر بدون توافق طرفین برای تمدید آن، تا حد زیادی برقرار مانده است.
نقش رو به رشد برای چین
دانیل راسل، دیپلمات ارشد آمریکا در امور شرق آسیا در دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، گفت که دخالت چین در میانجیگری این توافق می‌تواند «پیامدهای مهمی» برای واشنگتن داشته باشد.
راسل گفت این که چین به تنهایی برای میانجیگری یک توافق دیپلماتیک در مناقشه‌ای که یک طرف آن نیست اقدام کند، امری غیرعادی است.
او گفت: «سوال این است که آیا چیزهایی که در راه اند، چنین شکلی دارند؟ آیا زمانی که شی (رئیس جمهور چین) از مسکو بازدید می‌کند، این [توافق]می‌تواند مقدمه‌ای برای تلاش میانجیگری چین بین روسیه و اوکراین باشد؟»
نیسان رفعتی، تحلیلگر ارشد ایران در گروه بین المللی بحران گفت که وقتی صحبت از ایران می‌شود، مشخص نیست که نتایج برای ایالات متحده خوب باشد.
رفعتی گفت: «اشکال این است که در زمانی که واشنگتن و شرکای غربی فشارها را علیه جمهوری اسلامی افزایش می‌دهند... تهران باور خواهد کرد که می‌تواند انزوای خود را بشکند و با توجه به نقش چین، از پوشش قدرت‌های بزرگ استفاده کند.»
دخالت چین باعث ایجاد تردیدهایی در واشنگتن در مورد انگیزه‌های پکن شده است.
مایکل مک کال، نماینده جمهوری خواه و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، تصویرسازی چین از خود به عنوان میانجی صلح را رد کرد و گفت که پکن «یک ذینفع مسئول نیست و نمی‌توان به عنوان یک میانجی منصف یا بی طرف به آن اعتماد کرد.»
جان کربی هم گفت که ایالات متحده از نزدیک رفتار پکن در خاورمیانه و جاهای دیگر را زیر نظر دارد.
سخنگوی کاخ سفید گفت: «در مورد نفوذ چین در آنجا یا در آفریقا یا آمریکای لاتین، اینطور نیست که ما چشممان را بسته باشیم. ما مطمئناً تلاش چین برای کسب نفوذ و جای پا در سایر نقاط جهان در راستای منافع خودخواهانه اش را زیر نظر خواهیم داشت.»
با این حال، جان آلترمن، از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن، می‌گوید که مشارکت پکن در توافق ایران و عربستان به درک قدرت و نفوذ فزاینده چین می‌افزاید که این خود به روایت کاهش حضور جهانی آمریکا کمک میود به روایت کاهش حضور جهانی آمریکا کمک می‌کند.