خبرگزاری آریا-یک اندیشکده آمریکایی در یادداشتی درباره توافق عادی‌سازی روابط ایران و عربستان، آن را حاصل سفر اخیر رئیس جمهوری ایران به چین دانست و تصریح کرد که این توافق احتمالا به پایان جنگ سعودی‌ها علیه یمن کمک خواهد کرد.
به گزارش خبرگزاری آریا،مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک آمریکا در یادداشت خود با اشاره به توافق روز جمعه ایران و عربستان برای برقراری مجدد روابط که با میانجیگری چین انجام شد، نوشت: به نظر می‌رسد که این توافق در سفر ماه گذشته ابراهیم رئیسی به پکن رو به جلو رفت. از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور رئیسی در 2021، وی اعلام کرد که کاهش تنش با همسایگان منطقه‌ای اولویت است اما عربستان سعودی و ایران اختلافات گوناگونی در سراسر منطقه داشته‌اند که از لبنان تا سوریه و عراق و یمن را در بر می‌گیرد. ایران، به‌ویژه از نیروهای حوثی در یمن حمایت می‌کند که سعودی‌ها را هم در مرزهای این کشور و هم در مناطق داخلی تهدید می‌کند. عربستان سعودی مدت‌هاست که به‌طور فزاینده‌ای علاقه‌مند به یافتن راهی برای پایان دادن به درگیری در یمن بوده است و این توافق احتمالاً آن را به جلو می‌برد.
این اندیشکده در ادامه درباره اهمیت نقش چین در حصول این توافق و تاثیر آن بر جایگاه چین در منطقه خاورمیانه تصریح کرد: به نظر می‌رسد که تسهیل مذاکرات میان تهران و ریاض بر اعتبار چین می‌افزاید. پیام نه چندان ظریفی که چین ارسال می‌کند این است که در حالی که ایالات متحده قدرت نظامی برتر در خلیج فارس به شمار می‌آید، چین به‌عنوان یک حضور دیپلماتیک قدرتمند و رو به رشد تلقی می‌شود. این به درک قدرت و نفوذ چین در سراسر جهان می‌افزاید و به روایت کاهش حضور جهانی ایالات متحده کمک می‌کند.
توافق تهران-ریاض حامیان تغییر رژیم در ایران را ناامید کرد
تارنمای یک اندیشکده آمریکایی نوشت: آنهایی که به دنبال تغییر سریع رژیم در ایران بوده‌اند، از توافق ایران و عربستان ناامید شده‌اند به ویژه اگر این اقدام، باعث کاهش حمایت عربستان از شبکه "ایران اینترنشنال" شود.
، اندیشکده آمریکایی "استیمسون" اقدام به انتشار مطلبی به قلم «باربارا اسلوین» کرده است که از توافق میان ایران و عربستان استقبال می‌کند و معتقد است: دو گروه از این توافق آزرده و ناامید خواهند شد. گروه اول حامیان تغییر رژیم در ایران هستند و گروه دوم اسرائیل است که به دنبال ایجاد ائتلاف ضدایرانی از طریق یکسری کشورها بود.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
درست زمانی که جهان شاهد تنش بر سر جنگ در اوکراین و افزایش رقابت قدرت‌های بزرگ است، رسانه‌ای شدن خبر میانجیگری چین برای از سرگیری روابط میان ایران و عربستان سعودی خبر خوبی به حساب می‌آید.
ایران و عربستان سعودی به عنوان رقبای تاریخی، به طور ویژه از زمان انقلاب ایران که یک حکومت دینی مسلمان شیعه به قدرت رسید، با یکدیگر اختلاف داشتند. خصومت‌ها اخیراً پس از خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 و اعمال مجدد تحریم‌های اقتصادی شدید علیه ایران افزایش یافته است. این امر تهران را به تلافی علیه منافع آمریکا در منطقه وا داشت. دو کشور همچنین یکدیگر را به مداخله در امور داخلی یکدیگر با حمایت از بازیگران غیردولتی متهم کرده اند.
هنوز چیزهای زیادی در مورد این توافق با میانجیگری چین باید وجود دارد که باید بررسی شود. با این حال، بنا به گزارش رسانه‌های ایرانی، ایران و عربستان سعودی دو توافق مشترک پیشین خود را احیا کنند. یکی در مورد همکاری امنیتی مربوط به سال 2001 و دیگری در سال 1998 در زمینه ارتقای اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری، فنی، علمی و اجتماعی.
چین به عنوان کشور میانجیگر از خرید نفت از هر دو کشور ایران و عربستان سعودی سود می‌برد زیرا خریدار عمده نفت از هر دو کشور است. چین از سال 2010، زمانی که ایران با تحریم‌های اقتصادی چندجانبه به رهبری ایالات متحده مواجه شده بود، شریک تجاری شماره یک ایران بوده است. چین علیرغم از سرگیری تحریم های آمریکا در سال 2018 به خرید مقادیر قابل توجهی نفت خام از ایران ادامه داده و به فرشته نجات ایران تبدیل شد.
اما از طرف دیگر در شرایطی که توجه بیشتر نقاط جهان درگیر جنگ اوکراین است، خبر ازسرگیری روابط میان ایران و عربستان، آنهایی را که در اسرائیل به دنبال اتحاد نظامی میان آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی علیه تهران بودند را آزار خواهد داد.
اگر ایران و عربستان سعودی روابط دیپلماتیک خود را همانطور که توافق شده، طی 2 ماه آینده اجرا کنند، می تواند به آتش بس در جنگ داخلی وحشیانه یمن کمک کند و دیگر تنش‌های منطقه‌ای کمک کند. کاهش درگیری‌ها در منطقه می‌تواند اقتصاد آسیب دیده لبنان را ترمیم کند و منافعی برای عراق و سوریه داشته باشد.
در ادامه این مطلب آمده است: و اما آنهایی که به دنبال تغییر سریع رژیم در ایران هستند، از این اقدام ناامید خواهند شد، به ویژه اگر این اقدام عربستان را به کاهش حمایت از شبکه "ایران اینترنشنال"، یک شبکه ماهواره ای فارسی زبان که به شدت اعتراضات اخیر در ایران را پوشش داده، تشویق کند؛ شبکه‌ای که به مدعیان تبعیدی برای تغییر حکومت ایران میدان داده است. مجاهدین خلق(منافقین) یکی دیگر از گروه‌های مخالف ایرانی مستقر در خارج از کشور که در گذشته از سرمایه‌های سعودی سود برده، ممکن است شاهد کاهش منابع خود باشد.
توافق تهران-ریاض، تأمین امنیت منطقه بدون حضور آمریکا
توافق جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط با میانجیگری چین، نشانه دیگری از کوچک‌تر شدن نقش آمریکا در معادلات منطقه‌ای است.
اعلام توافق رسمی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در پکن برای از سرگیری روابط رسمی خود، علاوه بر تأثیری که در روابط فی مابین دو کشور دارد، تأثیرات منطقه‌ای و فراتر از آن جهانی نیز با خود به همراه خواهد داشت، مهم‌ترین اثری که در معادلات جهانی می‌گذارد، بی تردید افول نقش‌آفرینی آمریکا در منطقه خواهد بود. یکی در حوزه ورود چین به معادلات منطقه‌ای و دیگری در ارتباط با حل و فصل اختلافات و تأمین امنیت منطقه به دست کشورهای منطقه بدون دخالت بیگانگان؛ همان که جزو اصول ثابت و رسمی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.
اما در خصوص چین، این بازیگر کلان عرصه بین‌الملل، پس از سال‌ها تلاش برای تقویت اقتصاد خود و قبضه بازارهای جهانی، اکنون به تدریج وارد نقش‌آفرینی‌های سیاسی، امنیتی فرا منطقه‌ای می‌شود. از سفر «شی جینگ پینگ» به ریاض در 16 آذر 1401 و استقبال بی سابقه مقامات سعودی و رهبران عرب از وی و سپس همکاری‌های اقتصادی و نظامی چین با امارات و مصر و پیش از آن سرمایه‌گذاری کلان در بندر بصره و دیگر پروژه‌های اقتصادی در عراق تا اعلام آمادگی پکن برای میانجیگری میان مسکو و کی‌یف، همه نشان از این دارد که چین ماحصل سال‌ها سیاست نفوذ اقتصادی بدون دخالت در امور داخلی کشورها و بدون تنش‌آفرینی و بدون لشکرکشی را می‌خواهد برداشت کند.