سخنگوی وزارت امور خارجه در واکنش به اقدام جدید تروئیکای اروپا در تعطیلی اینستکس، گفت: ایران هیچگاه به اینستکس دل نبسته بود و تجارت خود را از سایر کانال‌های مالی بین‌المللی انجام داده است.

به گزارش ایلنا، ناصر کنعانی افزود: دولت‌های اروپایی در کنار ‌بی‌عملی در خصوص سایر تعهدات خود، در راه‌اندازی مؤثر اینستکس نیز ناکام بودند.

وی در خصوص تصمیم کشورهای سهامدار اینستکس برای تعطیلی این سامانه، اظهار داشت: دولت‌های اروپایی پس از خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از برجام، متعهد شده بودند که با اتخاذ راهکارهای ضروری، استمرار منافع اقتصادی ایران از تعهدات رفع تحریمی برجام را محقق سازند. یکی از سازوکارهایی که اروپایی‌ها خود برای انجام این تعهد مطرح کردند، تأسیس اینستکس به عنوان یک کانال مالی برای تسهیل تجارت بین ایران و اروپا بود.

سخنگوی وزارت امور خارجه افزود: جمهوری اسلامی ایران اگرچه هرگز به این سازوکار تکیه نکرده و دل نبسته بود، اما در کمال حسن نیت، از هیچ همکاری مقتضی برای فعالیت این کانال دریغ نکرد. اما متأسفانه دولت‌های اروپایی در کنار بی عملی در خصوص سایر تعهدات خود، در راه اندازی مؤثر اینستکس نیز ناکام بودند و اقدامات لازم و ضروری برای فعالسازی آن در قالب انجام تعهدات اروپا ذیل برجام را انجام ندادند. یادآور می‌شود کشورهای اروپایی روز پنجشنبه اعلام کردند سامانه‌ای را که در بحبوحه تحریم‌های آمریکا برای تسهیل تجارت با ایران راه‌اندازی کرده بودند به حالت تعطیل درآورده‌اند.

براساس گزارش آسوشیتدپرس، وزرای خارجه فرانسه و آلمان گفتند ۱۰ سهامدار اینستکس (بلژیک، آلمان، فنلاند، دانمارک، فرانسه، هلند، نروژ، اسپانیا، سوئد و انگلیس) به این جمع‌بندی رسیدند که بعد از امتناع ایران برای کار کردن با این سامانه دلیلی برای ادامه فعالیت آن وجود ندارد.

کشورهای اروپایی در بیانیه روز پنجشنبه خود گفته‌اند تصمیم برای انحلال اینستکس صرفاً بر مبنای مسائل تجاری و مستقل از عوامل دیگر اتخاذ شده است.

از جمله دیگر دلایل ناکارآمدی اینستکس عدم رغبت بانک‌های اروپایی برای انجام تراکنش‌های مربوط به ایران به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا بود.

اینستکس ۱۴ ماه پس از ایجاد و در مارس ۲۰۲۰ توانست اولین و تنها تراکنش خود را با ایران در خصوص تجهیزات درمانی انجام دهد. کشورهای اروپایی در بیانیه روز پنجشنبه خود مدعی شده‌اند که ایران بنا به دلایل سیاسی مانع از فعالیت اینستکس بر مبنای دستور کارش شده و تنها برای یک معامله مجوز صادر کرده است.