با روی کار آمدن دولت سیزدهم یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها که بعد ملی داشت، احیای دریاچه ارومیه عنوان شد. کاری که در دولت‌های قبل، به عنوان پروژه‌ای عظیم و ملی تعریف شده و فقط بودجه می‌گرفت و اعتبار هدر می‌داد و در نهایت هم دریاچه را به یک قدمی مرگ رسانده بود.
اما بعد از سفر هیئت دولت به آذربایجان‌غربی که در اردیبهشت ماه انجام شد، روز گذشته این استان دوباره میزبان رئیس‌جمهور بود تا فاز نخست پروژه انتقال آب کانی‌سیب به دریاچه ارومیه با حضور ایشان افتتاح شود.
دریاچه برای کل منطقه اهمیت دارد
با افتتاح فاز نخست طرح تونل انتقال آب از سد کانی‌سیب ۳۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریاچه این سد در پیرانشهر، پس از خروج وارد تونل ۳۶ کیلومتری شده و سپس با ورود به کانال ۱۱ کیلومتری به رودخانه گدار ریخته و در ادامه، با طی کردن مسیر ۲۸ کیلومتری وارد پهنه دریاچه ارومیه می‌شود.
برای اجرای این طرح ۳۵ هزار میلیارد ریال هزینه شده که ۱۰ هزار میلیارد ریال آن در دولت سیزدهم تخصیص داده و مصرف شده است.
در مراسم افتتاح سامانه انتقال آب به دریاچه ارومیه، رئیس‌جمهور، بهره‌برداری از این پروژه بزرگ و مهم را جلوه وحدت و انسجام ملی در کشور عنوان کرده و گفت: «این طرح یک طرح ملی است و فقط به دو استان آذربایجان‌غربی و شرقی ارتباط ندارد بلکه نشان دهنده اهمیت دادن ایران به محیط‌زیست به عنوان یک طرح زیست‌محیطی برای همه هموطنان و منطقه است.»
آیت‌الله ابراهیم رئیسی با بیان اینکه دشمن نمی‌خواهد ما وحدت داشته باشیم و همین مراسم برخلاف خواست آنهاست، اضافه کرد: «این جلسه، جلسه‌ای نیست که دشمن بخواهد روحانی، دانشگاهی، پاسدار و ارتشی کنار هم بنشیند و در یک طرح زیست‌محیطی همکاری‌شان را جشن بگیرند. این طرح، یک طرح ملی است ولو در ارومیه واقع شده باشد. طرح زیست‌محیطی که نشان دهنده اهمیتی است که جمهوری اسلامی ایران به حفظ دریاچه ارومیه دارد، برای آن سرمایه‌گذاری می‌کند و همه مسئولان همت دارند تا به نتیجه نهایی برسد. احیای دریاچه به همت ساکنان این استان و با یک حرکت جمعی و عزم ملی پیش می‌رود که برای کل منطقه اهمیت داشته و تأثیرگذار است.»
برنامه‌ای ۱۸ ماهه برای احیا
براساس گزارش‌های اعلام شده برنامه‌ای ۱۸ ماهه برای اتمام برنامه‌های سخت افزاری نیمه تمام دریاچه تدارک دیده شده که طرح انتقال آب از سد کانی‌سیب به سمت دریاچه ارومیه (احداث تونل)، ساخت تصفیه خانه‌ها و لوله‌های انتقال پساب تصفیه شده از دو شهر ارومیه و تبریز به سمت دریاچه، انتقال بخشی از آب سد سیلوه به سمت دریاچه از جمله طرح‌های این بخش است و با سرعت تمام پیش می‌رود.
هم اکنون طرح‌ها با اعتبارات قابل توجه اجرایی شده و در مراحل مختلف قرار دارند.
در همین رابطه دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با بیان اینکه فاز دوم طرح انتقال آب سدکانی‌سیب به دریاچه ارومیه طبق برنامه‌ریزی‌ها، در ایام دهه فجر سال آینده افتتاح می‌شود، گفت: «آبی که منتقل می‌شود، مازاد حوضه بوده و زمان رهاسازی آن هم در ایام غیر زراعی تمهید شده است البته در فصول زراعی هم با حفاظت از سوی نهاد‌های مسئول، آب به سمت دریاچه ارومیه روان خواهد بود.»
محمدصادق معتمدیان با اشاره به زمان اتمام طرح انتقال آب از سد کانی‌سیب به دریاچه ادامه داد: «در نظر داریم هر سه ماه یک بار، یکی از طرح‌های نیمه تمام در حوزه سخت افزاری احیای دریاچه را به اتمام برسانیم.»
استاندار آذربایجان‌غربی با اشاره به اینکه زنده نگه‌داشتن دریاچه از مطالبات ملی به شمار می‌رود و دولت و شخص رئیس‌جمهور هم به این امر توجه ویژه‌ای دارد، افزود: «با تمرکزی که در دولت سیزدهم روی احیای دریاچه ایجاد شد صددرصد اعتبارات مصوب طرح‌های سخت افزاری تخصیص داده شده که کار فوق‌العاده‌ای است.»
هر ۹۰ روز افتتاح یک پروژه
با توجه به اینکه خشکی دریاچه ارومیه در طول چند دهه اتفاق افتاده، احیای آن نیز زمان بر بوده و نیازمند عزم ملی و همراهی مردم و مسئولان است.
آن‌طور که در برنامه آمده است، تثبیت وضعیت آن در یک دوره پنج ساله تعریف شده است.
در همین راستا دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه با اشاره به ضرورت تعیین تکلیف طرح‌های راکد و تأمین اعتبار برای پروژه‌های احیای دریاچه گفته که با همت دستگاه‌های متولی و همراهی مردم، از سال آینده هر ۹۰ روز یک بار شاهد افتتاح یکی از پروژه‌ها خواهیم بود تا هم دریاچه جان بگیرد و هم برای رسیدن به هدف اصلی زمان را از دست ندهیم.
معتمدیان به تأکید رئیس‌جمهور جهت تسریع اتمام پروژه‌های سخت افزاری احیای دریاچه اشاره کرد و ادامه داد: «تکمیل پروژه‌های تصفیه فاضلاب شهر‌های ارومیه و تبریز و انتقال آب آن به دریاچه از دیگر طرح‌های سخت افزاری احیای این اکوسیستم است.»
استاندار آذربایجان‌غربی به پروژه‌های نرم افزاری مدیریت منابع آبی در منطقه نیز گریزی زده و گفت: «به دنبال تغییر الگوی کشت، کشت جایگزین، نهضت گلخانه‌ای و تقویت بخش کشاورزی با هدف افزایش بهره‌وری و مدیریت مصرف آب هستیم. برنامه‌های احیای دریاچه نباید به معیشت مردم آسیب وارد سازد و در این مسیر با افزایش بهره‌وری و مکانیزه کردن کشاورزی، شاهد مدیریت منابع آبی و افزایش درآمد کشاورزان خواهیم بود.»
به گفته این مسئول، در جهت کنترل وضعیت چاه‌ها در حوضه آبریز دریاچه نیز ۱۱۵ هزار چاه شناسایی شده و از این تعداد ۷۵ هزار چاه غیرمجاز است که با آن‌ها مقابله و برخورد قانونی خواهد شد.